94 ’ T G E B R V Y; C K D E R G L O B É N
X X X V I . V O O R S T E L ,
Tallen tijden , door de Sonfelf, hare hooghde, Azymuth, en d'uure
des daeghs te vinden.
n Tel eeril, nae ’t 6' voorftel, den kloot de werelt gelijck, den
^ g ra ed der Sön aen den meridiaén,én den wxjfèr op de i ze uure;
daerna Hel op den graed der Son een klootfche winckelhaeek >
ofte een Ipelle in weynigh was, winckelrecht aen allen lijden van
de fuperficie des kloots, en keer de kloot nae den ooftën is t voor
de middagh, ofte nae den wellen is ’t nae de middagh (welck on-
derfcheyt licht aen de fchaduwe des meridiaens op de kloot is te
mercken) tot dat de Hralen der Son vallen recht door de gaet-
jens van de klootfche winckelhaeek,ofte dat de fpelle nocht over
d’een noch d’ander fijdegeen fchaduwe van lich werpt : Stel
de kloot foo vall, en Breng den circkel verticael over den graed
der Son; ghy lult dan lien te gelijck drie dingen : te weten; de
wijfer aen den uur circkel fal u toonen de uure; het onderfle eynd
van den verticael aen den horizon den Azymuth; en de graden
op den verticael, van onderen op tot aen de Sons graed, de hoogde
der Sonne boven den horizon.'-
X X X V M . V o o r s t e l .
Om uyt de bekende hooghte der Sterren,hare Azymuth,en d'uure des
nachts te vinden.
T Ot voorheek, neem, dat op den 2.9 Ianuarii des avohts, de
HerreRegulus,in ’t hart van de Leeuw,t’Amflerdam gepeylt
fy 30 graden boven den horizon, van’t zuyden ooHvvaert; de
kloot gellelt na de breedte vandieStadt, de Sons graed, lijnde
dien dagh den 1 o van Aquarius, gebracht aen den meridiaen, eri
den wijfer op de 1 z e uure, keer de kloot, tot dat die Her komt aen
den ?oen graed op den verticael, het eynd op den horizon fal too-
? ° r I . nen
M E T E EN V A S T E N A E R D K L O O T . 95:
nen 72 graden 16 minuten voor den Azymuth, en de wijfer aen
den uurcirckej^ uuren z t minuten voor de tijdt.
X X X V I I I . V o o r s t e l .
U yt de bekende Azymuth dier Jlerren, hare hooghte, ‘en de uuiré des
nachts, te vinden. t • ’
V Oor exempel, op den 19 Ianuarii des avonts is t’Amllerdam ^
in ’t zuydooll geilende klare Herre in de kleyne hondt; m e n ^ ^
begeert daer uyt te wéten fijne hooghte boven den horizon, en
wat uure het was. Stel den kloot na de breedte van die Stadt,den
graed des Sons, lijnde dien dagh den 1 o Aquarii, aen den meridiaen,
den wijfer op de i z e uure, ende den verticael aen den horizon
op de 43 graden van zuyden na den ooflen, dat is in ’t zuydooll
keer daerna den kloot, tot dat tfie voorfz fter komt boven
den horizon aen den verticael; den kïbot lbo houdende, en tellende
op den verticael, van den horizon opwaert, tot aen die lier,
fult vinden 3 5 graden zz minuten voor fijne hooghte boven den
horizon, en aen den wijfer 1 o uuren 3 o minuten voor die tijdt.
X X X I X. V o O R S T E L.
D'uure des nachts te vmden,door twee Jlerren in een Azymuth.
NEemt,voor exempel,dat f Amllerdam, op den z6en May des
nachts, de heldere llerre Lyra, en de klare in Vu Uur Haen in
een Azymuth, en men daer uyt begeert te weten wat uur het dan
is : Stel eerll den kloot, Sons graed, lijnde die dagh-den 5 Gemi-
norum, en den wijfer, als dickwils is geleyt; en keer den kloot,
met den circkel verticael heen en weder, tot dat die voorfz Herren
komen te gelijck aen den verticael,den wijfer fal dan toonen,
dat het is een uur z 3 minuten na middernacht.
Ofte, die Herren aen den verticael gebracht, liet wat graed des
Equinoctiaels aen den meridiaen flaet, fult vinden 263 graden
45 mi-
4