omge keert fijnde, verticaletunaken, die van \ noorden, ofte na
den weften , ofte na den ooften, declineren : alfoo oock de de-
clineerende, die, ofte achterwaert ofte voorwaert, overhangen.
By exempel:een wijfer,gemaeckt na het 64' Voorftel,declinerende
24 graden van ’t zuyden na den weften, en achterwaert overhangende
10 graden,* foo men die, omkeerendè,met het onder-
ftê boven ftelt.24 graden van ’t noorden na den ooften, en, contrarie
het achteroverhangen,10 graden voorwaert over doet hellen;
de uurlinien (na het 6 ic Voorftel) door ’t middelpunt voor-
treckt tot aén d’ander fijde, en de getallen omkeert, ’t zal een
wijfer fijn tegen fulck geweft. Deigelijcx, foo men een wijfer,
gemaeckt,na ’t Voorftel,op ’t afwijcken van 30 graden na den
ooften; 20 graden vooroverhangende, omkeert met hetonder-
fte boven, en tegen den hemel ftelt 30 graden van 5t noorden na
den weften,achterwaert overhangende 20 graden,de linien door
"t middelpunt treckt, en de getallen tegen malkander verkeert,
’t fal een wijfer verftrecken tegen fulck een geweft.
L X V I L V o O R S T E L.
'Declinerende, re clin anten door horizontale te befchrijven.
DAt Verticale en Horizontale wijfers, onder een felve ver-
ticael 90 graden verfcheydcn,nae het <>2' Voorftel,malkander
gelijck fijn, uytgenomen in tijdt ; is niet alleen tè verftaen
van rechte Verticale, daer befchreven : maer oock van allerleye
declinanten, lbo wel reclinerende, als inclinerende, hoedanigh
die mogen wefen. Om te vinden, aen wat oirt een declinerende
reclinerende fuperficie, by exempel, die t’Amfterdam 24 graden
van ’t zuyden nae Weften afwijekt,en 10 graden aehteïwaert over-
hanght, als in ’t 6 4* Voorftel befcfcrevenyeen horizontale gelijck
fy , doe aldus : de kloot geftelt als meermael gefeyt, en de Co-
lurus aen den Meridiaen; ftelt de verticael op den horizon 24 graden
(even aen d’afwijckingh) van ’tzuyden naden weften, en
MET EEN V A S T E N A E R D K L O O T . 147
tel daer aen, van onderen opwaert, 10 graden, even aen ’t achter
overhellen; daer nevens maeck op de kloot een ftip voor
de begeerde plaets die men foecken maft: de kloot dankee-
rende, breng die ftip aen den Meridiaen, fult fien, dat die
op 24 graden 18 minuten zuyder breedte, en ( vermits het ver-
loopen des Equators door de Meridiaen) 26 graden 4 minuten,
in lenghde weftelijeker, is gelegen!, makende een uur 44-4 minuten
tijdt, dat de Son daer later, als t’Amfterdam, aen de Meridiaen
komt.
Befchrijf dan (na het 62' Voorftel) een horizontale wijfer,die
een uur44Tf minuten te vroegh wijft; fult vinden,dat de Colurus
den horizon in ’t noorden roert;voor de twaelffte uur,i 1 graden
23 minuten; voor de een uur namiddaghs,4 graden 56 minuten;
voor de elffte voormiddaghs, 19 graden 43 min. voordethien-
de, 31 graden 27 min. voor de negende, yo graden 11 minut. en
voor deachtfte,8o grad.3 i minuten,alle vande Meridiaen naden
weften. De andere namiddaghs uuren,te weten, de tweede,1 gr.
37 minuten; de derde, S graden 2 minuten; de vierde, x y graden
28 minut. de vijfde,25 grad. i7min. de fefte,4o graden 4 min.de
fevenfte, 64 grad._
3 y minuten, alle
nae den ooften.
Teldeeerfte (als
in de figuer hier
nevens) van de linie
A E G , ( ver-
toonendede Meridiaen
, ofte i2*
uurlijn op debo-
vengefz. zuyder
breedte) nae D»
d’ander na B j en
daer over treek linien uyt A,alle die uurlinien fullen daer op vol-
T 2 trocken