i* deels
XXV* v.
4 2 T G E B R V Y C K DER S P H JE R JE
horizon rijft ,ofte, om beter te feggen,dat den horizon onder die
fterredaelt. Dray daerna den Aerdkloot, tot datdeweftkant
van den horizon komt neffens die fter, de wijfer Tal dan toonen
4 uuren 3 y minuten na middernacht,de tijdt dat die fter op dien
dagh onder den horizon daelt, ofte dat den horizon boven die
fterre rijfende, die voor ons geficht bedeckt. Uyt de gevonden
njdt, van de op en ondergang van die fter, is te mercken , dat
hy 8 uuren yy minuten boven,en 15 uuren .y minuten onder den
horizon blijft. Op fulcke vvijfe mach men fulcx vinden van alle
andere fterren en hemelteeckens.
X X I I . V o o r s t e l .
Te vinden , welcke fterren, op alle voor gefielde breedten, nimmermeer
ondergaen, welcke nimmermeer op komen,xvelcke tot aen den
horizon en niet daer onder dalen nocht boven rijjen,en welcke dage
lij cx door V Zenith gaen.
STel den horizon in ’t noorden, van de pool verfcheyden, na
de breedte van u voorgeftelde plaets, en keer den Aerdkloot
op fijn as om ; fult dan fien, dat het gedeelte des hemels, binnen
foodanigh een circkel als het noorderfte des horizons in ’t omkopen
befchrijft, nimmermeer onder den horizon, en daer tegen,
het gedeelte des hemels binnen foo een circkel als het zuy-
delijckfte des .horizons in ’t omloopen befchrijft, nimmermeer
boven den horizon , kan komen; enoverfulcx alle fterren,.die
ghy kont ftellen aen haer plaets binnen foodanigh een circkel,
om de verheven pool, die en gaen niet onder; en alle die ghy
foo kont ftellen binnen foodanigh een circkel om den verborgen
pool, die en komen nimmermeer boven. Alle , die boven
den horizon, aen haer plaets geftelt, in ’t omloopen komen den
horizon te raken, die dalen tot aen den horizon en niet daer onder
; defgelijcx alle die onder den horizon omdrayende komen
den horizon te raecken, die rijfen tot aen den horizon, en niet
MET EEN LOOPENDEN A ERDKLOOT. 43
daer boven j en alle die aen haer plaets geftelt, in ’t omloopen
over ’t Zenith komen, gaen dagelijcx door ’t Zenith.
X X I I I . V o o r s t e l .
Te vinden, V verfchil des tijdts, tujfchen den op en ondergang van
twee verfcheyde fterren,of ander hemelteeckens,op allerley breedten.
n p E vinden,hoe veel tijdt de fterre Spica Virg in is ,A ldeba ran v aeds
I t’Amfterdam (dat tot voorbeelt van alle andere plaetfen xxvie-ü-
kan verftrecken) op komt: Stel den horizon na de breedte van
die Stadt,en die beyde fterren yder aen fijn plaets; keer dan den
Aerdkloot, tot dat de ooftkant van den horizon komt nevens
Aldebaran, en ftel de wijfer aen de uurcirckel op de 12' uur; keer
daerna den Aerdkloot tot dat de ooftkant van den horizon komt
nevens Spica Virginis, hou den kloot foo ftil, en fie na de wijfer,
die fal u toonen 11 uuren 4 minuten,de tijdt dat Spica na Aldebaran
boven den horizon komt.
Te vinden, hoe veel tijdt Spica na Aldebaran ondergaet: breng
den weftkant van den horizon aen Aldebaran,'en de wijfer op de
12' uur; keer dan den Aerdkloot na ooften, tot dat de weftkant
van den horizon komt aen Spica Virginis; fie dan na de wijfer,die
fal u toonen 6 uuren 37 minuten, dat Spica na Aldebaran onder
den horizon daelt.
Hoe men ’t felve vint door de fchuynfe afcenfie en defcenfie,
fiet het z6e Voorftel des eerften deels.
X X I V . V o o r s t e l .
Te vinden, wanneer des morgens de dageraet op alle plaetfen, en Vallen
tijden desjaers begint,en de fchemering des avonts eyndight.
I een voorbeeldt van andere plaetfen,laet ons onderfoec- u deels
J . ken, wanneer de dageraet t’Amfterdam begint op den
y Oótober.Stel eerft den horizon in ’t noorden onder de pool na
F f 2 de