74 TGEBRVYCK DER GLOBEN
(door ’t s>' voorftel) in de 7* graed van L eo , breng aen den meri-
diaen, en de wijfer op de 1 z uure ; keer de kloot tot dat die graed
komt aen den horizon in ’t ooft, de wijfer fal toonen 4 uuren 17
minuten des morgens voor de tijdt van d’opgang. Ofte, de kloot
keerende, tot dat die graed komt aen den horizon in tweft, de
wijfer fal toonen 7 uren 43 minuten na de middagh, voor de tijd
van d’ondergang der Son op die dagh.
Aengefien d’Equinoctiael inhoudt 3 60 graden, die altijt in een
natuerlijke dagh van 14 uuren door den meridiaen loopen, dat is
in elck uure 13 graden, en in elcke minut Jt vierendeel -eens
graeds: Soo kan daer uyt, in alle voorvallende werckftucken, de
tijdt op een ander manier, als door de wijfer op ’t uurradt, met
meerder volkomcnheyt gevonden worden, aldus : Tot voorheek
fy ’t voorgaende, om d’uure van des Sons op en ondergang
op den 30'” Iulii te vinden: ftel den ym graed Leonis, lijnde
de graed der Sonne op dien dagh, in ’t ooft aen den horizon,
en merck wat graed des Equino£fciaels dan aen den meridiaen
ftaer, fult vinden 13 graden 3 3 minuten,van Jf beginfel Arietis af.
Keer daer nae de kloot, tot dat des Sons graed komt aen den meridiaen
, en fie wat graed des Equino&iaels dan daer aen ftaet,
fult vinden 1 z? graden zy minuten, zulcx, dat van den opgang
der Son, tot dat die is gekomen, op de middagh, aen ’t zuyden,
door den meridiaen fijn verloopen x 13 graden 3 z minuten j die
divideer door 13 ( om dat 13 graden een uure maken) daer komen
uyt 7 uuren, en noch 1 oll- ovetfchietende graden, die multipliceer
met 4 , om dat yder graed inhoudt 4 minuten van een
uur, die brengen uyt noch 43 uurminuten. Die 7 uuren 43 minuten,
getrocken uyt x z, blijven 4 uuren 17 minuten,de tijdt dat
> de Son des morgens, nae de voorgaende middernacht, boven
den horizon rijft.
Om op gelijcke wijle te vinden d’uure van des Sons ondergang,
breng des Sons graed aen den meridiaen, fult te gelijck
daer;aen vinden, izp graden zy minuten van den Equinoftiael ,
keer
M E T E E N V A S T E N A E R D K L O O T .
keer daerna den Globum, tot dat des Sons graed komt in ’t weft
aen den horizon, fult dan aen den meridiaen vinden Z44 graden
37 minuten, fulcxdatter in die tijdt van den Equino&iael door
den meridiaen fijn geloopen oock 113 graden 3 z minuten, die
divideer door 13, en ’t overfchot multipliceer door 4 , dat brengt
uyt, als vooren, 7 uuren 43 minuten, voor de tijt dat de Son des
namiddaghs ondergaet.
’/ Selve anders te vinden, door de fchuynfe Afcenfie.
’t Verfchil van de rechte en fchuynfe afcenfie gemaeckt tot
uuren, en dat gevoegt by 6 uuren, indien de Son is benoorden de
linie; ofte getrocken van 6 uuren, indien die is daer bezuyden ;
men vint foo de tijdt, tuflchen de middagh en het op oft onder-
gaen der Son. Tot beyder voorbeelden fullen wy nemen den
voorfz 30 Julii, en den 3 November.
Op den 3 o Julii, de Son fijnde in de 7 graed Leonis, fijn rechte
afcenfie, wort, door ’t 19 voorftel, bevonden 1Z9 graden zy minuten,
de fchuynfe 103 graden 3 3 minuten, ’t verfchil zy graden
3 z minuten, makende door ’t voorgaende, een uure 4 3 minuten,
die gevoegt by 6 uuren, om dat de Son is benoorden de linie,
brengen uyt 7 uren 43 minuten, voor de tijdt dat de Son, op dien
dagh, Voor de middagh oprijft, en na de middagh ondergaet.
Op den 3 November, de Son wort bevonden, door ’t 9" voorftel
, in den 13 graed Scorpii, fijn rechte afcenfie is dan zzo graden
3 z minuten, de fchuynfe 199 graden x minute, ’t verfchil
beyder afcenfien z 1 graden 31 minuten,makende een uure en z6
minuten, dié getrocken yan 6 uuren, om dat de Son is bezuyden
de linie, daer blijft4uuren 34tninuten, voor de tijdt dat de Son ,
op die dagh, voor de middagh oprijft, en na de middagh ondergaet.