70 'T G E B R V Y C K D E R S P H 1 R 1 &c.
kens bodems, eens gekeert is om de Son van weften na ooften,
na vervolgh der teeckenen: en daer tegens ( door het wercken
der drie radekens onder de bodem, op de fpil, daer fy op ftaet,
evewijdigh met des Zodiacx as) in haer felve eens gekeert, van
ooften na weften, tegen ’t vervolgh der teeckenen: by aldien fy
fich foo een weynigh meer omkeerde, gelijck die in ’t wefen
doet, d’Ecliptica onverroerlijck blijvende , het is met der oóge
temercken, dat de Colurusder Solftitien ( in welcke de Aerd-
kloot op haer as hanght) en dien volgens de Equino&ien , van
ooften na weften,tegen ’t vervolgh der teeckenen,in d’Ecliptica
oock foo veel fouden voortgaen, Dat fulcx in defe Sphazra niet
wort vertoont, is, om dat het geen verfchil geeft in ’t op en on-
dergaen der Sonne en andere hemelteeckens, maer alleen, en
dat feer traeghlijck, in de vafte fterren, gemerckt wort, te weten
in ioo jaren eengraed en 2j minuten: foo dat defe revolutie det
Equino£tien, en der polen van d’Aerdkloot, om des Zodiacx
polen volbrocht wort, tegens het vervolgh der teeckenen, ih
z f4 ia jaren.
lïy t het gene wy gefeyt hebben, is dan kennelijck,- dat de vafte
fterren niet verloopen en in lenghde veranderen van weften
na ooften, maer dat alleen fchijnen te doen , door ’t voortdringen
der Equinodien van ooften na weften j oock, dat de ver-
ftèrde dryvingh eenis negenden hemels, buyten den hemel der
vafte fterren, waer door die om des Zodiacx polen fouden worden
gevoert ( foo Ptolemams, Tycho Brahe, en alle die een vallen
Aerdkloot Hellen, rneynen) verdwijnt; even gelijck de verdichte
thiende hemel, ofteprimum mobile, door de dagelijckfe
beweging des Aerdkloots om haer eygen as, wegh genomen
wordt: blijvende alfoo de vafte fterren-hemel het buytenfte van
alles, vaft, en onroérlijck, als die alle hemelen en bewegingen
binnen ftch befluyt.
T W E E-
7ï
T W E E D E
o n d e r s c h e y t
des tweeden Boecx:
V A N S O N N E W Y S E R S .
DEverfcheydenheyt der Sonnewijfers fijn in ’teerfte deel
befchreven, fal daerom die als bekent voorby, en tot de
Voorftellen gaen.
L I I I. v O O R S T E L.
Het rechte noorden en zuyden te vinden.
At kan gevonden worden op verfcheyde ma- 1
nieren. I , Aen het op en ondergaen der Sonne.
II, Door de Azymuth der Sonne en Sterren
op feeckere hooghde. I I I , Door het
meefte afwijeken, van ’t noorden na ooft ofte
weft, der fterren ontrent den polum.
Aen het op en ondergaen der <Stf»;Soeck,door
’t 14' Voorftel, aen wat graed des horizons de Son des morgens,
voor exempel t’Amfterdam den z f May, opgaet, fult vinden 3 6 graden van ’t ooft nae ’t noorden; ftel, als de Son opgaet, een
bord gelijck in ’t eerfte deels f4'Voorftel befchreven, darde
fchaduw van de ftijl valle 35 graden van ’t weft nae ’t zuyden, de
lini van zuyden en noorden aen ’t bord fal dan gelijck ftaen, met
het zuyden en noorden op den Aerdkloot.
Boor de Azymuth der Son ■, Soeck, door ’t 3 3' Voorftel, uyt de
hooghde der Son 22 graden, haer Azymuth, voor exempel,
t Amfterdam op den ym Jiïlii, fult vinden p graden 2 minuten
van t ooft nae ’t noorden ,• Stel ’t voorfz bord, dat, op ’t felve
oogendeels
IV' V .