10 t g e b r v y c k d e r g l o b e n
T w e e d e H o o f t s t v c k .
Van de Circulen op de Hemelkloot.
I. Van de EquinoBiael.
OP beyde globen, foo van Hemel als Aerde,wort getrocken
een groote circkel, alomme even wijt, 90 graden, van beyde
polen. Op de hemelkloot wort die genoemt Circultu JEquino-
ciialis gelijcknachtige, ofte JEquidialis gelijckdagige circkel: om
da t, wanneer de Son, op ons gelicht, aen die circkel komt, de
nachten ende dagen op alle plaetfen des Aerdrijcks even lang
fijn : Omdefelfde reden wort hy oock JEquator Èvenaer genoemt.
Die is, gelijck alle andere circulen, gedeeltin 360
graden.
I I. Van d’Ecliptica en Zodiaeck.
SChuyns over d’Equinoëtiael leyt een. circkel, die de felve
doorfnijt, op twee tegenoverftaende punten, in twee gelijcke
deelen, en oock in de felve punten van den Equino&iael in twee
gelijcke deelen gedeelt wort : het eene buyght lich van den
Equator nae ’t noorden, op ’t meelt z 3 graden 31 minuten; het
ander even foo veel nae ’t zuyden; deelende de kloot in twee
even gelijcke deelen; waer van het eene, nae ’t noorden, wort
genoemt het noorder; het ander, nae ’t zuyden, het zuyder deel
des hemels. Defe circkel ofte linie wort genoemt Ecliptica, om
da t, in , ofte feer na ontrent, de felve, alle Eclipfen ofte ver-
duyftéringen van Son en Maen gefchieden; Oock Via Solis Son-
newegh, om dat de Son geftadich lijn gang daerin hout, en
de felve alle j ar en eens doorwandert. Wort oock, dickwilsfon-
der onderfcheyt, genoemt de Zodiaeck, om de groote gemeen-
fchap die defe circkel met de Zodiaeck heeft; want hier in
komenfe over een : fy hebben een felve as en polen, en verfchillen
ME T EEN V A S T E N A E R D K L O O T . 11
fchillen alleen in ’t navolgende:De Ecliptica is een circkel fonder
breette, het midden van de Zodiaeck; de Zodiaeck is een circkel
by na van 2.0 graden breet, overelcke lijdevan d’Ecliptica
feer na 1 o graden. Daer onder houden de planeten hare gangen,
fomtijts zuydwaert , fomtijts noordwaert van d’Ecliptica ge-
weecken. d’Ecliptica wort alleen op de globe afgeteeckent.
I I I . Van de Polen ende as der Ecliptica.
©Elijck des werelts polen ftaen in ’t midden van d’Equino-
«ftiael, alomme 90 graden daer af verfcheyden, en daerom
oock genoemt worden polen des Equinoctiaels: alfoo heeft d’Ecliptica
oock fijne twee polen, alle wegen 90 graden van d’Ecliptica
; d’eene foo veel van de noorder, d’ander van de zuyder
pool der werelt, als d’Ecliptica op ’t meefte is geweecken van den
Equino<ftiael,te weten z 3 graden 31 minuten. Die nae ’t noorden
wort genoemt de noorder, d’ander nae’t zuyden de zuyder po-
lus van de Ecliptica ofte Zodiaeck. Van d’eene deler polen tot
d’ander wort deur ’t gedacht begrepen een as, te ftrecken winc-
kelrechtdoor’t vlackvan d’Ecliptica, gelijck de as des werelts
door ’t vlack des Equinoctiaels. Die wort genoemt de as van d’Ecliptica
ofte van de Zodiaeck.
I V. Van d ’afdeelinge der Ecliptica.
DE twee punten op welcke de Ecliptica ende Equino&iael
malkander deurfnyden, worden genoemt,het eene Equino-
ttium der lente ofte Lentfnee, het ander Equinoóhum des herffts
ofte Herfïtfnee.
De twee punten in d’Ecliptica, op ’t meeft van den Equator
gefcheyden, worden genoemt, het eene, nae ’t noorden, het Sol-
ftitium ofte Sonneftant van de Somer; het ander, nae ’t zuyden,
het Solftitium ofte Sonneftandt van de winter: Om dat wanneer
de Son komt aen defe punten, fchijnt ftil te ftaen in ’t afwijeken
en genaken van den Equinoftiael.
B z D’Ecli