9o T G E B R V Y C K DER G L O B E N
wijtte van die, en van malkanderen verfcheyden, als die inde
fchouderen; Siende daernae öp de kloot, fult vinden dat de
kleynfte,fijnde de ooftelijckfte, is die in de rechte knie van Orion;
de weftelijckfte, de groöte fterre Rigel, in de flincke voer.
Op de felve tijtftaet in den hemel een zeer blinckende fterre
ftijf 18 graden van ’t zuyden na den ooften , en fchaers zo graden
boven den horizon; om te weten wat fterre dat is, brenghden
circkel verticael op den horizon ftijf 18 graden van ’t zuyden na
’t ooft, en tel daer by langs van den horizon opwaert fchaers zo
graden, u ontmoet aldaer de groote fterre Sirim, waer uyt ghy
bekent dat die felve fterre te fijn.
Sommige der voornaemfte fterren. foo bekent fijnde, men
kan daer door dekennis der andere licht bekomen, foo uyt de
formendie eenigemet malkander maken, als uyt de diftantien
die fy van malkander hebben : uytdeformen; fommige maken
met malkander een rechte linie fommige een vierkant; andere
een driehoeck, winckelhaeck,.oft@ander figuer: by exempel; de
drie klaerfte in den Arent maken een rechte lini,en wijlen met de
felve noordwaert byna recht op de klare fterre Lyra : De fterren
in ’t hooft Tauri, die men noemt de Hyades, daer van Aldebaran
eene is, vertoonen als een leggende biekorf ofte Paus kroon: De
drie grootfte in Pega/o it’f&mcn met die in het hooft van Androme-
da, maken een groot vierkant: De vijf grootfte in de Swaen, een
groot kruys: De vier in de Dolphijn, een lanckwerpigh ruyt: De
noorder kroon, byna een circkel; en foo voort. Uyt de diftantien
die fy van malkander hebben, aldus : Meet met een pafier
op de k loot, hoe veel graden eenige fter, die ghy begeert te kennen,
fy verfcheyden van eene die ghy kent; by exempel : Lyra
van Vultur de klaerfte der drie in den Arent, fult vinden 34 graden
iz minuten$ ftelt daerom het kruys aen een graedboogh op
de gemeten verheyt 34 graden 1 z minuten, en de ftock voegende
aen uw oogh, hou het een eynd van ’t kruys aen de voorfz bekende
fter in den Arent, het ander geftreckt noordwaert langs de
voorfz
voorfz rechte lini, ghy fult daer vinden een klare heldre fterre,
’t welck u foo, behalven de rechte linie, vcrfeeckert, dat die felve
is de fterre Lyra.
X X X I I I . V o o r s t e l .
De lengte ende breedte der Sterren op de hemelkloot te vinden.
DE lengde aller fterren is nae vervolgh der teeckenen een-
derley; de breedte, nae de befehrijving des eerfte deels vijfde
hooftftuck, tweederley\ noordelijck, van die in ’t noorderdeel;
zuydelijck, van die in ’t zuyderdeel des hemels ftaen.
Om te vinden de lengte en breedte van die in ’t noorderdeel;
ftelde noorder polus verheven na 5t noorden 66j graden, die
faldan ftaen van hetZenith verfcheyden z 3 { graden, even foo
veel als de meefte afwijeking der Ecliptica van den Equator, dray
daerna de kloot, tot dat het beginfel Capricorni komt aen den
meridiaen in ’t zuyden, het beginfel Cancri fal dan ftaen aen den
meridiaen in ’t noorden, 5t beginfel Arietis in ’t ooft, ’t begin Li-
b ix in ’c weft, de noorder Polus van d’Ecliptica onder den meridiaen
in ’t Zenith, de Ecliptica gemeen met den horizon, en
alle fterren in ’t noorderdeel des hemels daer boven : Zoo ghy
dan den circkel verticael ( in ’t Zenith vaft fijnde j brenghtover
eenige fterre, die fal met hetonderfte eynd aen d’Ecliptica too-
nen de lengde der felve; en daer aen tellende, van onderen opwaert,
de noorder breedte.
Exempel.
De kloot geftelt hebbende als voorfeyt, breng den circkel
Verticael over de fterre in ’t hooft van Andromeda, hetonderfte
eynde des verticaels lal wijfen aen de Ecliptica 9 graden 7 minu-
. ten in Ariès, voor de lengde der felver fterre, en, tellende aen den
verticael van onderen op tot aen die fterre, zy graden 4Z minuten
voor fijne noordelijeke breedte.
M z Om.