X X I I I . V o o r s t e l .
Te vinden de lengde der dagen ende nachten,?tillen tijden des jaers,
op alle plaetfen.
DItkanklaer genoegh verftaen worden uythet voorgaende
voorftel; want, foo men de tijdt van de middagh tot de on-
derganck der Sonne, 7 uy ren 4 3 minuten, verdubbelt, ofte voegt
by de tijdt van den opganck tot den middagh, men vint 15 uyren
zó minuten, de lengde van de dagh: die getrocken uyt 24 uyren,
het overfchot 8 uyren 34 minuten is de lengde van de nacht.
Anders.
Breng den graed der Sonne, by exempel de voorfz 7 Leonis,
aen den horizon in ’t ooft, de wijfer op de 12* uyre na ’t zuyden;
en keer den kloot, tot dat die graed komt aen den horizon in ’t
weft: befte dan hoe veel de wijfer aen den uyrcirckel is verloo-
pen van de 12' uyre in ’t zuyden; fult vinden 1 y uyren 2 6 minuten
, voor de lengde van de dagh, het overfchot tot 24 is de lengde
van de nacht.
Ofte, breng de graed der Sonne aen den horizon ift ’t weft, de
wijfer op de twaelffte uyr, en keer de kloot, tot dat die graed in ’t
ooft aen den horizon komt; de wijfer fal toonen 8 uyren 34 minuten,
als vooren, voor de lengde van de nacht.
X X I V . V o o r s t e l .
Te vinden op wat uyre eenige Sterre op en ondergaet, t’allen tyden
des jaers, op alderley breedten.
T Ot voorbeelt, begeerende te weten, op wat uyr Sirius de
groote hondt, t’Amfterdam opryft en ondergaet op den 2 6
December. De Son is op dien dagh, (door’t negende voorftel)
inde
in de 5 oraed Capricorni; breng die aen de meridiaen, en de wijfer
aen den uyrcirckel op de 1 ze uyr in ’t zuyden: keer daernae
de kloot na ’t weft, tot dat die fterre komt aen den horizon in ’t
ooft; de kloot foo houdende, de wijfer toont 7 uyren 40 minuten
nae de middagh, voor de tijd dat die fterre op dien dagh opgaet.
De kloot voorder keerende, tot dat die fter komt in ’t weft aen
den horizon , de wijfer toont dan 4 uyren 35 minuten na de middernacht,
voor de tijdt des onderganex van die fter op dien dagh.
Uyt de gevonde tijdt van d’opgang en ondergang van die fter,
is te mereken 5 dat die 8 uyren y 5 minuten boven den horizon
gaet, en iy uyren y minuten daer onder blijft. Op gelijckewijfe
kan men dat vinden van alle andere fterreri, foo wel des daeghs,
als men die niet kan fien, als des nachts.
X X V . V o o r s t e l .
Te vinden wat Sterren op alle voor gefielde breedten nimmermeer on-
dergaen,welcke nimmermeer opkomen, welcke tot aen den horizon,
en niet daer onder, dalen, en welcke dagelyx door t Zenithgaen.
8 T
el eene der polen aen den hemelkloot verheven van den horizon
, na de breedte van de plaets daer ghy zulcx begeert te
weten; de kloot dan omdrayende, fult ften, om de verheven
pool, welcke fterren geftadigh boven den horizon blyven, welcke
tot aen den horizon dalen: Om de gefoneken pool; welcke
in ’tomloopen des kloots nimmermeer boven den horizon komen,
en welcke tot aen den horizon ryfen: Aen ’t Zenithr wek-
ke daer onder deur, en daer ontrent, drayen.