V I . V o o r s t e l .
Den Aerdkloot in haerplaets des Hemels, en de Son aen d'Ecliptica,
daer die van d’Aerdkloot gefien wordt,op alle voor gefielde tijdt te
ftellen.
DE Aerdkloot, door haer jaerlijckfe loop om de Son, verandert
geduerigh van plaets in den hemel. Om te weten op
wat plaets die is op alle befondcre dagen des jaers, keer den
roerlijcken bodem, tot dat de wijfer aen de felve, tegen over
de Aerdkloot, komt te ftaen aen d’Almanach op u voorgeftel-
de dagh; de Aerdkloot fal dan ftaen aen haer plaets in den hemel;
en de Son nevens den graed van d’Ecliptica, daer fy op die
tijdt gefien wort.
Exempel.
Ick begeer te weten de plaets foo van d’Aerdkloot in dén hemel
, als van der Sonne nevens d’Ecliptica den 26 May ; keere
daerom den roerlijcken bodem van weften nae ooften,tot dat de
wijfer komt aen den 26 May; de Aerdkloot ftaet dan nevens den
5 graed Sagittarii,en de Son aen d’Ecliptica nevens den 5- graed
Gemini.Begeerendete weten haer plaets op den i j November,
ick dray de bodem, tot dat de wijfer komt aen den 15; November
; de Aerdkloot ftaet dan nevens den 13 graed Tauri, en de
Son wort van d’Aerdkloot gefien, foo aen de binnenfte als buy-
renfte Ecliptica, nevens den 13 graed Scorpii.Op gelijeke wijfe
doet met alle andere dagen des jaers.
V I I . V o o r s t e l .
Hoe veel Duytfe mijlen de Aerdkloot van plaets tot plaets in haer
wegh om de Son loopt, op alle voorgefielde tijden.
BEhalven dat wy,na het 4' Voorftel, door de dagelijexfe loop
des Aerdkloots, in ’t ronde drayen om des Aerdkloots as,
d’een
MET EEN LOOPENDEN AERDKLOOT. 31
d’een meerder als d’ander, na dat onfe woonplaetfen nae ofte
verre van dé middellijn fijn gelegen: foo worden wy noch door
haer jaerlijckfe loop, van plaets tot plaets, door den hemel om
de Son gevoert. Hoe veel dat bedraeght, op alle voorgeftelde
tijdt, kan uyt dit navolgende verftaen worden.
De diameter van des Aerdkloots wegh om de Son is, na de
ftellingh van Tycho Brahe, wijt 1142 Aerdkloots diameters.
Dewijl, na de vindingh van Archimedes, de omloop eens circ-
kels is geproportioneert tegen den diameter, als 22 tegen 7 : foo
is dan de omloop van des Aerdkloots wegh om de Son langh
3 389J foodanige diameters.Om te weten hoe veel dat maeckt in
Duytfe mijlen,doe aldus: Aengefien de Aerdkloot in fijn ronde
inhout f400 mijlen,haer diameter, na de voorgaende proportie,
is dan lang 1718^ mijlen: Soo men dan de voorfz lengde van
des Aerdkloots wegh multipliceert, met die 1718^ mijlen van
haer diameter, dat brengt uyt 6166800 Duytfe mijlen , die de
Aerdkloot loopt pm de Son in een natuerlijck jaer van 365 dagen
en byna 6 uuren. Soo men dat getal divideert door 3654 ,
daer uyt komen 16883143 mijlen, die de Aerdkloot looptin
een dagh van 24 uuren : dat weder gedivideert door 24, daer
uyt komen 703143 mijlen , die de Aerdkloot loopt in een uur.
Soo men dat laetfte getal weder divideert door 60 dat brengt
uyt 11443 mijlen die de Aerdkloot in ’tloopen afleyt in de tijdt
van een minut. Daer uyt kan men vinden, de tijden van weken,
maenden, ofte fulcke als men begeert, het werek is door het
voorgaende openbaer.
V I I I . V o o r s t e l .
De plaetjbi der vafie Sterren in d'Ecliptica te vinden.
VOor exempel; wy fullen foecken de plaetfen van defler-
ren Arïïurus op de foom van Bootes kleet, en Sirius in de
mondt van de grooten Hondt,d’eerfte, hebbende noordelijeke,
d’ander