5<S T G E B R V Y C K D E R S P H 1 R 1
kens, gemeten in ’t zuyden 1 8 graden boven den horizon, e n ,
door ’t vijfde Voorftcl, gebracht aen fijn plaetsaen d’Ecliptica,
in den 18 graed Scorpii; ick keer den Aerdkloot, tot dat de me-
ridiacn komt nevens de Son; tellende van daer, langs de meridiaen
zuydwaert,de gemeten hooghde,i 8 graden; ick ftelle daer
nevens den horizon in ’t zuyden, en vinde dan den polum in ’t
noorden, boven den horizon, 45- graden 34 minuten.
Hoe dit alles, foo van de Son als van de fterren, ’t fy oft die
ftaen in ’t zuyden ofte noorden, licht door getallen wordt gevonden,
flet daer van des eerften deels”x i i i , x iv ,x v , Voor-
ftcllen.
X I V . V o o r s t e l .
Te v inden, in wat geweft de Son en Sterren aen alleplaetfen op en
ondergaen, op alle voor gefielde tijdt.
u deels O T el den horizon in ’t noorden, van de pool verfcheyden, na
velrjiel. O de breedte van deplaets op Aerdrijck daer van ghy iulcks begeert
te weten ,, en de Son aen d’Ecliptica na u voorgcftelde
tijdt, oft de fterren aen haer plaets m den hemel; keer dan den
Aerdkloot, tot darde ooftfijde van den horizon komt nevens de
Son ofte fterre, fult daer aen fiende plaets waer die opgaen;
ofte keer de weftkant van den horizon, nevens de Son ofte fterre,
fult daer aen ften de plaets waer die ondergaen. «
Exempel met de Son.
Begeerende re weten aen wat plaets van den horizon de Son
f’Amfterdam den 25 May op en ondergaet; ick ftelle den
horizon in ’t noorden onder den pool, 32 graden 23 minuten,
na de breedte van Amfterdam, dewijferaen de bodem op
den 25 May, de Son toont fich dan , aen d’Ecliptica, aen den
4 graed Gcmini ,• keerende daerna den Aerdkloot, tot dat
de ooftfijde van den horizon komt aen de Son, bevinde die
daer
MET EEN LOOPENDEN AERDKLOOT. 37
daer aen, ter plaetfe daer hy op die tijdt opgaet, 36' graden van ’t
ooft nae ’t noorden, dat is weynigh noordelijeker als noordooft
ten ooften.
Om te vinden de plaets van den ondergang; ick kcere den
Aerdkloot tot dat de weftfijde van den horizon komt aen de
Son, en bevinde die daer aen 3 6 graden van ’t weft nae ’t noorden,
dat is weynigh noordelijeker als noordweft ten weften.
Exempel met de Sterren.
Begeerende te weten, aen wat geweft de fterre Kigèl, in de
ilinekevoet Orionis, t’Amfterdam op en ondergaet; ickftel
die eerft, door ’t 8' Voorftel, aen fijn plaets in de Sphxra, en
keer de Aerdkloot, tot dat de ooftkant van den horizon komt
nevens die fter, fiende dan waer die aen den horizon ftaet, vinde
14 graden 18 minuten van’t ooft nae’t zuyden, de plaets daer
hy opgaet. Keerende den Aerdkloot, tot dat de weftfijde van
den horizon daer nevens komt, vinde die aen den horizon 14
graden 18 minuten van ’t weft naè ’t zuyden, de plaets daer hy
ondergaet.
X V. V o o r s t e l .
De rechte a fc e n fie der Sonne ende Sterren te vinden.
SM te vinden de rechte Afcenfie der Sonne oft fterren,keer 1
den Aerdkloot tot dat de Meridiacn komt nevens de Son, x
ofte eenige fterren; de graed des Equinodtiaels, te gelijck aen de
Meridiaen, toont de rechte afcenfie.
Exempel met de Son.
. Begeerende te weten de rechte afcenfie der Son den 7 Julii,
rC 1, w^ er aen bodem aen dien dagh, de Son toont
ich dan aen de 1 f graed Cancri; keerende dan den Aerdkloot
tot dat de Meridiaen komt nevens de Son, en fiende waer de
E e j Meridiaen