14 T G E B R V Y C K DE R G L O B E N
verfcheyden fijn van den Equator, worden twee kleyne cireu-
len getrocken om dé Polen , die door ’t ommeloopen des hemels
van des Zodiaecx polen worden befchreven, d’eene om de
noordpool,wort genoèmt Cifculw Arcïicm noordcirckel, d’ander
om de zuydpool Cïrculm Antartticm tegennoordfche ofte zuyd-
circkel.
V I ï I. Van de Circulus Pofitionis.
AEn de hemelkloot wort oock fomtijts een halve koperen
circkel geftelt, met fijne eynden op twee polen ofte pinne-
kens, in de hoecken daer de horizon en de meridiaen malkander
in ’t noorden ende zuydën doorfnijden, in zulcker voegen, dat
die, foo aen de weftfijde als ooftfijde des kloots, opwaert tot aen
de meridiaen, ende nederwaert tot aen de horizon, mach geftelt
worden nae ’t gebruyck vereyfcht.
D e r d e H o o f t s t v c k .
Vande Circulen op de Aerdkloot.
I. Van de Middellijn.
GElijck op de hemelkloot, in ’t midden tuflchen beyde polen
, is getrocken de cirkel Equino&iael ofte Evenaer:
alfoo wort op de Aerdkloot, in ’t midden tuflchen de afpunten
noorden ende zuydeii, oock getrocken een groote circkel ge-
naemt de middellijn, deelende de klpot in twee even groote dee-
len; waer van het eene, ftreckende nae ’t noorden, wort ge-
noemthet noorderdeel; het ander nae ’t zuy den, het zuyder
deel. D ’oorfiteck waerom wydefe circkel op d’aerdkloot niet,
nae de gemeene manier, Equinoétiael heeten, is , om dat die
t’eenemael een ander is ; want de middellijn op de aerdkloot
ftaet vaft en ftil onder den Evenaer in den hemel, de Evenaer
aen de hemelkloot draeyt met de hemel alle 24 uren eens om,
ME T E EN V A S T EN A E R D K L O O T . *$r
foo dat fijn begin ten 2,4 uren maer eens oyer een komt met
het begin des middellijns, gelijck uyt het gebruyck lal worden
yerftaen.
I I. Van de Meridianen en Parallelen.
DE middellijn,gelijckanderecirculen,isgedeeltin 360 graden
, door yder graed befönder wort getrocken, ofte deur
’t gedacht gebeelt, een halve circkel gaende van d’eene pool tot
d’ander, foodanige worden genoemt cMeridianen middach circ-
kels, oock circkels der lengde.
Aen yder fijde van de middellijn, evenwijdich met de folve,
worden noeh getrocken, ofte door ’t gedacht begrepen, 99 cirkels,
yder een graed van den anderen verfcheyden, tot aen "de polen
toe,genaemt Parallelen Evenwijdige, ofte circkelen der breet-
te. Maer op dat de plaetfen der landen, fteden, en zeen, door foo
groote menighte van circulen, niette zeer op de kloot fouden
worden verduyftertj men treckt die gemeen Iijck daer op, lbo Meridianen
als Parallelen, van 10 tot 10 graden.
I I I . Van dEcliptica> Tropicis, Noord en Zuydcirckels.
BL hoe wel d’Ecliptica, beyde de Tropici, de circulen Arfti-
cus en Antar£bcus,eygentlijc k tot de hemelkloot behooren:
men teeckeht die oock gemeenlijck op de aerdkloot, als gevende
in ’t gebruyck verfcheyde gerijf.
V i e r d e II o o f t s t v c k .
Yan verfcheyden afdeelingen der Landen.
I. Van afdeeling na lengde ende breette.
« M de landen, eylanden, en zeen, na rechte proportie a f te
beelden, hebben de Aerdrijckbefchryvers die met een
feeckere maet afgedeelt na lengde ende breette. De lengde