X . V O O R S T E L.
De declinatie der Sonne t''allen tijden te vinden.
DE declinatie,dat is, de afwijcking der Sonne van den Equi-
no&iael, is tweederley, noordelijck en zuydelijck: noorde-
lijck,wanneer de Son is in de noordelijcke teeckens noordwaert
van den Equator; zuydelijck, wanneer die is in de zUyder teéc-
kens zuydwaert van den Equinottiael. Om te vinden hoe groot
die is opyder voorgeftelde dagh des jaers, laet ons tot voorheek
nemen den 2 dagh May en 10 NovembenSoeck eerft door ’t negende
Voorftel de plaets der Sonne in de Zodiaec op den 2 May,
fult vinden den 12 graed Tauri,eene der noordelijcke teeckens.,
keer de kloot tot dat die 1 z graedTauri komt aen de meridiaen,
en tèl dan langs de Meridiaen, van den Equator af, tot over die
12 graed, fult vinden 1 y graden 28 minuten voor de noordelijcke
declinatie op dien dagh. #
Door ’t voorgaende Voorftel is de Son op den 10 November
in den 18 graed van Scorpius, eene der zuydelijcke teeckens,
breng die aen de Meridiaen, en tel daer langs, van den Equator,
tot over die graed, fult vinden 17 graden 1 5 minuten , voor de
zuydelijcke declinatie de£ Son op dien dagh.
De declinatie der Sonne kan met meerder volkomentheyt,als
op de globen, gevonden worden, uyt de boecxkens,befonder tot
dien eynde gedruckt,geheeten Graedboecxkens ofte tafelen van
de declinatie der Sonne,alfoo die van dagh tot dagh,van vier tot
vier achtereenvolgende jaren, daer toe heel nau fijn gerekent.
X I . V o o r s t e l .
De declinatie der Sterren te vinden.
DE declinatie der fterren is (gelijck die van de Son) oock
tweevoudigh, noordelijck en zuydelijck, noordelijck voor
die
die ftaen noordwaert van den Equino&iael, zuydelijck voor die
daer af ftaen nae ’t zuyden.Onfdie op de hemelkloot te vindenj
breng die onder de Meridiaen,en tel daer langhs van den Equator
af, ’t fy noordwaert ofte zuydwaert tot over de fterre, fulck
getal wij ft aen de begeerde declinatie.
I. Exempel.
Ick begeer te weten de declinatie van de fterre, ftaende in ’t
zuyder ooge des Stiers , geheeten Aldebaran, draye daerom de
kloot, tot dat die fterre komt aen de Meridiaen, en tellende van
den Equator langs de Meridiaen noordwaert tot over die fterre,
vinde voor de noordelijcke declinatie 1 y graden 47 minuten.
I I. Exempel.
Begeerende te weten de declinatie der fterre, ftaende aen de
flineke voet Orionis, geheeten Rigel: ick brenge die aen de Meridiaen
, en daer langs tellende van den Equator af tot over die
fter, vinde fijne zuydelijcke declinatie 8 graden 40 minuten: en
foo met alle andere.
Hier in verfchilt de declinatie der Sonne met die van de fter-
ren:de Son verandert fijne declinatie alle dagen feer merekelijek,
overmits fijne fnelle gang door d’Ecliptica, te weten alle maen-
den een te e c k e nm a e r de verandering van de declinatie der
fterren, wort in lange tijdt weynigh bemerekt, overmits haer feer
trage beweging om de polen van d’Ecliptica. Nochtans kan ’t
daer door gefchieden, door verloop van veel tijd, dat oock fom-
mige, ftaende verre gedeclineert noordwaert van den Equino-
«ftiael, daer bezuyden konnen komen,en ter contrarie, eenige nu
ftaende verre daer bezuyden, konnen komen daer benoorden.
Alfoo de declinatie der fterren,gelijck die van de Son,niet heel
nau door de globen konnen worden gevondenjis hier by gevoegt
een tafel van de declinatie fommiger fterren,gerecht na de fcher-
pe ondervindinge Tychonis Brahe, op de jaren 163 y en i<yyo.
G y T A F E L