8x 1 G E B R V Y C K D E R G L O R E N
verheven als de meefte afwijekinge der Ecliptica van den Equator,
die volgen de Son nae in *t ondergaen; en daer tegen, die
bezuyden de Ecliptica, ftaen, in zulcke geftalte der Sphsera, die
gaen de Son voor in ’t ondergaen : ’t contrarie gefebiet daer de
zuyder polus foo veel is verheven.
Om te vinden op wat tijd desjaers eenigh teecken Cojmice op
en Chronice ondergaet, als tot voorbeelt het beginfel van Leo :
Soeck in d’Almanach op den horizon het beginfel van Leo, daer
n effens vindt ghy den 23 lulii, de tijdt op welcke de Son fulck
teecken befit,en met dat felve Cojmice op en Chronice ondergaet.
Om te vinden wanneer zulck teecken Chronice op,en Cojmice
ondergaet; foeck de plaets daer tegen over in d’Ecliptica ( Lijnde
het beginfel Aquarii) in dé Almanach op den horizon, fult
daer neffens vinden den 20 Januarii,de tijdt op welck de Son dat
teecken befit, en met welck het beginfel Leonis als dan chronice
op, en Cojmice ondergaet.
Om znlcx te vinden van een fterre ftaende ter fijde d’Ecliptica,
by exempel, t’Amfterdam van Ar cl u rm : De polus geftelt
na de breedte van Amfterdam ; breng die fter in ’t ooft aen den
horizon,en fïe wat graed van d’Ecliptica te gelijck aen den horizon
ftaet, fult vinden den 30'" Virginis , met welcke die fterre
t’Amftëïdam Cojmice opgaet: de tijdt wanneer de Son die graed
befit, wort, door ’t voorgaende, gevonden te fijn den 22 Se-
ptember.De graed der Ecliptica daer tegen over,is den 30'" van
Pifces, nevens welck de Son, door ’t voorgaende,wort bevonden
den 19 Martii, de tijdt dat die fterre daer chronice opgaet.
Om te weten wanneer die fter Chronice ondergaet, breng die
fter aén den horizon in ’t weft,befte wat graed der Ecliptica daer
dan is aen den horizon, fult vinden dén y“1 Capricorni, welcke
de Son befit den 26 December,de tijdt,op welck die fter Chronice
ondergaet; de graed daertegen over den y van Gancer, in welck
( door ’t voorgaende) bevonden wort dat de Son is den z6 Junii,
is de tijdt op welcke die fterre Cofmic'e ondergaet.
Heliacmopganekvan eenige fterrefdiemen nietoncygentiijck
mach noemen een ontdeckingejis wanneer de fterre die te voo-
ren ontrent de Son lijnde, door de klaerheyt der felve, niet kon
worden gefien, nu, door ’t verloopen der Son in d’Ecliptica, weder
van dat licht uytkomt, en als ontdeckt wort.
Defe ontdeckinge der fterren gefchiet aen d’eene eerder als
aen d’ander, na dat fy groot fijn ; aen die van d’eerfte groote,
nae ’t gemeen gevoelen,wanneer de Son is iz graden onder den
horizon,- vande 2e groote, als de Son is 13 graden onder den horizon
; van de 3' groote, 14 graden j en foo vervolgens tot 1 y ,
16, 17, iB graden.
Heliacm ondergang van een fterre ( die men een bedecking
mach noemenjis,wanneer die te vooren verre van de Son lijnde,
licht en klaer gefien wert, nu, door de nabyheyt der Sonfvermits
fijn loop in d’Ecliptica) van fijne ftralen ofte klaerheyt bedeckt,
en niet meer gefien wort.
Om den Heliacum opganek van eenige fterre te vinden op de
noorder breedte van 5 i j graden,by exempel Arflurm, de kloot
eerft geftelt hebbende na die breedte, breng Arfturum in ’t ooft
aen den horizon, de verticael,in ,’t Zenith vaft fijnde,aen ’t weft,
befie daer mede, wat graed van d’Ecliptica 12 graden boven den
horizon ftaet(om dat Aróïurus is een fterre van de eerfte groote)
fult vinden den 11 van Aries; de 11 graed Libra, daer recht tegen
over, 1.2 graden onder den horizon, is de plaets der Son, als
dié fter Heliace opgaet, zoeck die op den horizon, zult daer neffens
vinden den 4cn O&ober voor de tijdt des jaers.
Om den Heliacum ondergang op de voorfz plaets te vinden ,
breng Aróïurum in ’t weft aen den horizon, befie, met de verti-
cael, wat graed aen d’Ecliptica dan 12 graden boven den horizon
ftaet in ’t ooft, fult vinden den 10 van G emini; de 10 graed
Sagittarii, recht daer tegen over, 12 graden onder den horizon,
is de plaets der Son als die fter Heliace ondergaet,en door ’t voorgaende,
den 2 December de tijdt des jaers.
L 2