2 O 8 G E E S T
» den Zeven den dag te Oßie brengt, en hct
»> nnder bygelege Spanje op den Vierden,
« in heti\Zár¿0»«ío^¿(?Landícliap opdenders>
den, v^i Afrika op den anderen dag: het
» welk mede met een zacht windje gebeurd
>» is aan C. Flaccms, Gezant van den Land-
» voogd Vib'ms Krifpus? Een itout Leven,
» vol Ichendaden iets te worden gezaaic, op
dat hec winden en onweerenoncfiinge: en
„ dat het weinig is, alleen maar door deba-
5, ren gevoerd le worden ? Maar dat nii de
>, Zeilen niet groot genoeg zyn dan de vaarmygen.—.
Eindelyk dat uyt zo klein zaad
word geboren, het welk de Wereid over
>. ende weder voerd, uyt zo cene kleine
j, haim } niet zo hoog van de aarde opge-
„ beurd worden: dat ook het zelve niet door
,, zyne krachten word aan cen gebenden,
„ maar getrapc engclhmpt , en tocdezacht-
„ heid van wolle gcdwongen, doordeonge-
„ makken der natuure, en de grootile llou-
„ tigheid, en u-aar roe gene vervloeking te-
„ gen denuycvinderkangerakcn wien
„ het niet genoeg is geweeil, datde menfch
„ op de Aarde llierf, cen zy dat hy verging
j, en onbcgravcn in Zee bleef. " enz. Deze
plante , volgens de befchryving van Joaim,
ßauhhüs Hiß. -Plant. Í.XXX. c. 74. ruft op
een teder worteltje, langwerpigen ronden
iteel, ir.eertendeel Hecht, ledig, een voet of
anderhalf hoog, a.m den top met vleugeltjes
rondom verdeeid. De bladeren zyn puntig,
de halm breet, tvveeoncen min of meérlang
by beurten aan den ileel gehangen: de bloenien
zyn blaauvv, in vyven verdeeid, ge-
Ikeept, dewelke kleine ronde knopjes ontfangen,
waar in geel zaat is, zacht en breed.
Van deze plant itaat aan te tekencn, metbetrekking
op onzen Text , dat dezelve in Europa
gezaaid word in de Lente, en in den
Zomer ryp word, maar in warmer Landfchappen
, gelyk Egypte is , word het gezaaid
voor den Winter , cn het word in de
Lente met andere Wintervruchten ryp. In
Griekenland word, als ook in Az.ie alle zaaden
omtrent den ondergang van het Zevengeilernte
gezaaid, 'Flin. Xl^lll. Boek, 7. Kap.
Van waar het hier gekomen was in de balmen.
Nimgnol is derhalven eene halm, eeneßroohalm.
Hillerus Hierop>hyt. 'F. Ii. 134. zet
het over Nimgnol ha^hfetha , het vlas was
rondgcujordaiy datis, hetzaadkiiljewasrond
geworden, om dat Gab eigenüyk liol betekend,
gnagoL rond.
De 1. Figuur vertoond het Vlas.
De H- Figuur deszelfs kenmerken.
Segnora, Cerfle, hetalderoudilein defpyzen.
het welk uyc Menander 'Flinius bewyll
het Xl^lIL BoekM l^ii. Kap. Van deze, hoedanige
het geweeit zy, ofdißichum of Polyßjchim,
is net zeker, dat zy voor den Winter
gezaaid is, want ook hebben wy by ons
E L Y K E
JVintergerfl, FohftiCum hjbermm. Dat de*
zelve in de zesde maand na het zaaijen word
afgeineden, getuygd op deielve plaats T^IU
iitus. Ciißianus ylgriciill. c. iz. begint de
zaaijingvande HerfllNacht-evening, zyhoud
op mec den Wincer-'Zonneltand. Dus ipreekt
Virgilms van de zaaijing in hct l. Boek der
Lanägsdicbtcn :
Libra die fornntque J^ares tibi fecerit horas.
Et THL-dtitm luci, atque umbris jam äividet
orbem
Excixete viri Tauroj, ferite i^ordea campts^
Vfqite jub cxtrcmunt ßriimts intraäabüis
imbrem.
Hei zaaijen van de garfte, op dat het koorngewafch
legen het Paafchfeell zoude ryp zyn
plaatil na het midden van de Maand Marckesj
ä n datis, omtrenthetingaanvan iVflx'ewi^i'r,
Babihn. Ber ach fol. iSi. Het is bekend dat
in het begin van de IVIaand Nifan de aare is
geihedengevveetl. Alwaarom niiHchien Nifm
Abib is genaamt, om dat in dezelvedegarfle
koornfchoot. Exod: XILi.t,. Hilter. Hien-
'F. Il.f.-Lix. Uytve!ezoortenvanG«r/?(?
behaagd alhier het meefte het 'Pohßtcbmn,
en dat wel de Wintergarfl, het welk Bmhmn
dus befchryft Tbealr. Botan. L. !. p. 457.
>. Ten laatilcn fpruyt het uyt het andere ge-
„ deelte van het koornken naar beneden uythottende,
de wortels worden dun, talryk
gelyk ais Tarwe , doch uyt het andere
„ gedeelte hct krnyt naar boven fchietcndei
„ doch maar meteenblad, gelyk van andere
), koorngewaflchen, rictachiig, de tyd be-
>, zadigder wordcndefchicten uyt het midden
„ recht opgaande rieten, korter als Tarive,
„ broDer, met acht leetjes van een verdeeltl
„ rondom dewelke bladeren van twee eilen,
» breeder als de Tarwe, ruuwer, de aaren
op ryen en wederom nu drie, altemets
„ nu 6, dan 8. verdeeltzyn, lange, valle,
„ llekende en ruuvve aaren uyt, de treppen
„ der fchellen voortkomende, eene bloeme,
„ gelyk als van alle , eene aare dragencle
„ gewaflen, alsmeteenenvierdubbelenmuui
„ yerllerkt, dewelke even als de Tarvve
„ bloeijen, want hct velletie zynde los ge-
„ raakt, begint het op den Vierden of vyfticn
„ dag te bloeijen , en byna zo vele dagen
>, blocid het: na dat het heeft uytgebloeid,
„ word het dikker, en word terftond bin-
„ nen 4.0. dagen tot een korrel gemaakt,
„ word in cen enkel zcer dun fchclletje of
„ kaf, of rolije zeer vali dat omringende bc-
„ Holen, cn op de dorfchvloeruylgellagen."
Die dingen , dewelke van Carile gemaakt
worden, als Garflenbrood, Garllcbry, Gar-
Hepap, Koek, dik meel, Moul.Garltcdrank,
laat ik aan anderen om te onderzoeken over,
op dat ik niet vcrder, dan hct behoorlvk is.
zoude uytweiden. " De l'LiS/i -Loc idV/ii iiiii
I l . ' i i u ' l i ijftti'|ift<:-,„..x.,..4