m
N A T U U R
Dat deze Hyac/nth-vcrwe treffelyk isgeweelT:
en koilbaar blykt uyc Xeuoj^hon. Cyro^iad.
L . VI. Athenaus L. XII. Arrtmns L. VI.
'Perfm in zyn I. Schimpdicht:
Hier is iemant die ivolle van Hiacinth-verwe
cm de fchouders draagd. Doch hier uyc blykt
alleenlyk maar de waardy dcrverwe, nietde
hoedanigheid of zoorte. De meeften willen
een rood^urper, welke, of van deHiacynchbloem
, of van hec edel gelleente den naam
zoudehebben. Dioßoridei befchryfc debloem
pieyrey porphuroeidcs, vol van fiirpefocr'JDe.
in het Auétariim-woxà áe Hiacynthvmzomrnigen
genaamt porbnroanthes. In hec Boek
der Minneryen van Lucianus worden de gekrolde
hairlokken van het vrouwelyk hoofd
befchreeven huakintbois to ' ' ' "
, ^ •>huro»tes, even ah de fraai bloeijende
Hyacinthen purperrood zynde. De Hyacinth
word genaamtporphureeys van Eitpboriontn
Tankrates by Athenane inhetXK Boek. Van
Virgilius: aangenaamblozende^ insgelyksrtJf/?
van yzer gelykende, dat is pur per verwig of
een weinigpurverwig Ook deileen Hyacinth
veel eerder purperverwig, als Violetverwig,
En heefc de Robyn by de Arabierstvi Terziafen
van de Hiacynt-verwezyn naam. Hefychius
en Suidas verklaren tohuakinthinonAoorhupotnelanizonporpburizon.
By aldien dezemeening
de overhand behaaid, zo zal de Hiacynthverwe
ten eenemaal dezelve zyn, deweike
vertoonen die Katoenen , gewoonelyk uyt
A fie in Europa gebracht wordende, Turks
Garen genaamt, welker verwing tot noch den
¿•«r^wwi« onnavolgelyk is geweeft, alhoew
e l , het welk ik uyc het verhaal van zeer
getrouwe Ooggecuygen hebbe, de manier
van verwen van de 'Türken geenflins onder
de verborgenheden word gerekent. Figuurl.
K U N D E. 28 1
de t2. EJileßeenen. Daar cn bovcn zyn de
Imakmhina by Epbipbanmj in Akgis Heii.
de-iclve als kallaina, kalkt, iaUaia, dewelke
doorgaaiis wcl de purperyerwe bctekenen ,
maar ook de Hcmelsblaauwe, De oude
Grieks-Lalynfche woordclyke uytleagingctl
KaUatnon , HcmelsbLaanw. De Hemelsblaauwe
verwe is de blaauwegelyk, of als de
hoge Lucht, too OHYanioo chrowali^ eyloi too
touaeros bar hei : by Ar et hei s over de Openb:
kap. 67. Ook is de Kalla!s een ileen den Safyr
gelyk. Plinius het XXXVII. Bock, het
I o. Kap. De KalLiis volgd den Safyr naar «
JVit ter y en gelyk de fir au dacht i^e zee. Doec
'er by, dat by de mccite Joden de Jhecheleth
die verwe is den Hemel of de Zee gelyk.
Traátaai Menachoth 4. kap. Maimónides in
Tßtßtb kap. 2. /\'//»f¿i Woordenboekdcwelk
e alhier de Overzeefche blaauvve verwe toebrengt.
Braunius, /.»Wm en anderen, zyn
mede voor de hemelsblaauwe verwe. Fnzo
dezelve Hemeisblaauw geweeit is, zo wierd
het zy de Zyde, het zy het Katocii ( want hec
zelfltandig woord ontbreekt in den HebreeuwfchenText)
geverwtuytde grocibare
dingen of derzelver Zappen, het weik Le
Klerk wil mvjvítverklariugoverdeze-plaats.
Figuur Ii.
Maar daar i's ook plaats voor de overeenbrenging
tullchen de hetnclsblaawwe en purfa e
verwe. Uyt de Gezichikunde van Newton^
een Vorll onder de wysgeeren, zult gy leeren
, dat de y^tolet-vcrite met de rode v.in
den tweeden rang, gelyk hy hctnoeiud, ce
zamen loopen tot de purpere^ zo dat eer.e
lichte overcolüghcid van de eene tlemelsblaauvj
geeft, van de andere rood. Nochcans
word by de Sehr y vers het Pur per meér geroemd
wegens hec rode, dan wegens hec
Doch anderen behaagd voor Thecheleth hemelsblaauwe. Virgilinslll.Georg?
Hetnelsblaauisje f^erwe ; Dezen is alleen maar de 'Tyri/che Roodheden. Oz'/<i'/«;ovcrde konit
vannoden. datzyaantonen, datdeHiacynchverwe
de Hemelsblaauwe is, zo zal onze
LatynfcheVertalingovereengebracht worden
met onze moedertale Hiacinthinum en blaawjje
Zyde. Daar zollen ook gene redenen ontbrceom
te minnen III. Boek het \-i0.vers It'olle,
devveike van de 'Tyrifcbs tnoß'elroodis, 7liuius
vefgelykt Ltb. IX. c. 38. het 'Pmper by het
Bloed. Ja de Dichters htbben "Purperverwig
geroemd alles, wat fchoon rood was, de
k e n , cndie wel krachtig. De Hiacinth Bloem Zonne, dcDageraat, deVVyn, dcDruyven,
heefc eene blaauwekoleur. Naauwclyksilaan de Moerbezien, de Narcis, de Rooze, de
' e r a n d e r c i n d e Hoven,dan Wicieenßlaauwe, Maankopbollen: de Violetten, de lippcn en
gelyk Kolumella eenyds gezien heefc. , wangen der kleinekindcvcn, DcGctuygenis-
' fen daar van tele by eene lange rceks Bochare
Ende ook ßieeu-witte i enblaaw.ve Hyacinlhen. op Hiero z. 'B. IL L.l^. c.io. Daar uyt word
i mede een bewys gccrokken voor de He-
D c Grieken hebben hunne kumeous huakint- \ melsblaauwe verwe van de 'Thecheleth. Inderhotis.
Ook heeft de Hiacynthfleen eene hemels ' daat Xenophon maakt opcnb.iarlyk ondericheid
blaauwe ver'j;e met eenen biaafrj:;en glanshy • tuirchen het purper en de Hiacynth-verwe,
Solinus. Van verwe als deZeebaren hy Mar- , aan /ibradatas wcíd^vjvcnáQCbitoonaporphufian
US Cape IIa \. Boek. Eene heldere ver'-:ve roun^ kai hp hon hu a kin thmo baphey: een
des Hemels als de Saftr by Ambroßus over purper ver w ig ¿»»(^pr/é/í-í-í/. en rok van hyacinth
Openb. XXI. 10. kttanizon chroa by Andreas verwe. En by 'Vemocritus den Efezi'ér zyn
Cdfarienßs oyer dezelve plaats. Ibalaßteys | d e lange linne klederen (Kalafircs) of putpereenverwigmet
de Zee by Ephipbanuts over i^ver'.jiig', of roodverwigi o¡ hyacinih'Ver'j:;ig.
B bbb En
J
• kí«
. ••íHisrtfi •
! '".il
•—ip: ,
" l i
I-Jlí
,í: J Í I
i r a ' i i j
I,;i|l ;
'H