• 'Eiuit Z\
iM^lIlBr '"!
' . • H I ,
•'Miiï-'
2 6 0 G E E S T
e» vreesachtig. Uyt alle welke blykt, datde
Onmomejna eene loor t is v i n eenen Kwakk
c l , by Hefichitnorttig^ljufermegetheyiiKnc
zeergmte Kwakkelah de mocder o f d e teelter
Van anderen niet als de mctron teys ortuges,
male of beßierßer ^^ri andere Kwakkels,
g e l y k Janfenius vvil over het Änf i der ¡Fyslmd
Kaf. XFI. hierom is hct , A&3oÇefb«sOrtugometra
« eenvoudiglyk voor eenen K'^äkket
opneemt, dewelke in hct III. B o e k h e t l . Kap.
heeft Ortiigompleyibos, overvloedvan Kwakktkn,
mkif. 11. pmfíatai u iratopedon
ortngion hafau. Alle de legerplaatzm-jinrdm
met Kwikkets vervuld. Htenmmus, dcien
z y n d e gevolgt, \zAoiaúKwi ikkcl s, en alle
d e t'uropeefclie overzettingen tot eene toe.
D e Vogel Orftgmmtra, onder d e Kwakkels
d e grooti lcendedevoortreftelykl le, nocmen
d e Italianen il Re delle guglie, den Kom«¿
vmi de Wachtel!, de Engeifchcn á Rail or
Dakerben. Derzelver befchryving is deie in
d e Ornjtbol. van IVilhiigh bl. 112. Het gt.
wicht van oiice^àektigîe vandeuyttsríitrtebk
totdeJdmivlcrßikUa:i-M H mtigtrs, ätUnpe
tot dm laalßin flaart ¡'- devkvgíkverkeirl tiìtgtffmtim
¡g. De Bé -van deffits tm di kitm
van hrt e(ff erren van dm kk lang ij- vmgtr.
Fan hcbaam is zy aan àe Zìdm ¡ugedrengen, en
naar di gelßlxid van kleine Hennin. Dtmdirße
borii m Buyk wit. Daar en hoven de km -xit,
di jlrol u rmrszig. Op bit hoofd t-^ie zwartl breede
ßriipen. y an dejchouäirhladin af mil Wltli /irtip,
ais m cm kaal kuyken. De mddilße vidmn van
¿m ng zyn zwart, dl randen ah aßcht rcsacbtig.
De Jttn glfchatlirl door -Mtudaaislopendipirkjis.
'indke vlmgcl x-^. rotiviinn. Pl klmder
vterin.rygin zo bovin ah otidir zyn rofchachng,
pjlyk oak deßachvidir van den boord , de kngte
z-aa ämjtaart bfaa tviee vingers, de vicrtn lt.
mgital Dl Nibbi van de kliini Hmmtjis, hit
iovinßt kakebiin zyn wit, bit ondeiße bruyn.
De fihembienin bovin di Itdin der kmln glal,
isjiiti voller, By /lldrovandiis üb. X11Í. í 2 5.
w o r d zy belchreven onder den Tytel ; Ortygomitra
Ol Raiiiis lirrifiris? By Biltoumvzaâc
Orty^omiira liviridi m de firim Turnerus wil
dat hct isde Krikilvm Jrißoliln, niettegenflaande
ifilhugby áamatocHtimt. ZieGiimr.
/CO». /Iv.-p 71. 90- 10' - alwaar hy de Ortygomerra
zegt dczelve gelyk te zyn met de
w a t e r h o e n d e r e n , dewelke in den Herfilmet
d e Kwakkels wegvliegen.
B y aldien wy den Joden geloof geven, zo
z y n 'er in de Legerplaatsder Ifraelttin \ ogels
van verfcheiden zoorten, en di e w e i d e alderf
m a k e l y k f t e . komeninvi icgen In.yooeakap II.
f . 75. b. zyn 'er naar Velgens de befchryving
van Rabbi Chanim Barabba-Lyn'&t vierzoorten
van Kwa k k e l s . namcntlykJ/cB.Â'iAi , Pbijmi
e n Selau, waar van Sich de voortreffelykfle
JCwakkcl is, de alderflechtfte Í£/<¡». Deze za-
E L Y K E
k e n zy niet met cene haailige fchreede voor
b y t e l o p e n : De JVriivoerddebende, Sukalii,
ficidiila, welk ivoord nu bctekent een Crasmiijcb,
Siirp, dan een Roolboriji, Oifggir.
Cina qui pallilo liiclt Ficiiula liimto.
B y Maniahs in zyn V . Bock, dewelke oudstyds
zo zeer een beetje was voor de Ickkerb
e k k e n , dat daar van niet alleen de billen,
gelyk dir anderevegels, maargehill, is opgegelen:
•De ¡raardm m de gaarknikins m dir ¡iaiildert
ziggin, dai mmgeemhiili Fogli moli cpiilin
iiylginemm di Siiippiii. Jiilui Gtlliii<l.XKc.S.
Kiklcy is een Lyjlcr, een Kramsvugtl, gelyk
met de Siup van lekkcrheid, of byna gelyk.
Oridir di l-iigtls, dmlki zich op di vinchi viriroirwl
», zjnvan¡ìirkirvoidzil, dewlkcgroolcr
zyn, dandiiUeiiidtrzyi, alsdì impptnm LjJltr.
Cilfns l. U.c. 18. ja de voorrang word aan
ecne vette Lyf ler opgedragcn. De \'erkla3rder
van Anjhfha'iesm faci: Hai KAlai e. z. v.
D e Lyfcrs is een zoort van vogeltjes, dew
e l k e boven de andere ten aldermeeítcn voor
l e k k e r n y worden gczogt. Dat van Martialis
is bekend .Xenio 92.
Ondir di Fogih heift, zo itmant my tot richlir
«limi, zekirlyideLy/ler, onder bit l^itivoitig
gidttrte, de Haas degreoijìe ar.
E n by de Athcnienzers was het oudstyds,
onder naauwer zedetucht, den Jongclingen
niet geoorlofd Kichlizmi Lyfiii î le e e t en, dat
i s l e k k e r l y k t c f p y z e n . •Pbijioni, eeu Faifanivogeì
was by de Ouden den oppcrften trap van
lekkerny. Dit blykt uyt hct voorbccid ttob-
Mius Thyfia, die by Alhivicm m hit XFBoik.
l-aifanten gehad heeft alt mi viiggtlrgdtn¡chat.
V a n Firlinax by Kapitalùm, du nooit ii'i Fatfant
m leningmincn msahyd bufi gignc», "''cb
sondili. Van /¡InavdirSivaushy
die nilt dan op di mftl dagen van
IS in di vrolyti dagen van di Moidrr dir
in di Spilifeejlen ter un vari spello, m
dlyd van Jmlir , in r,f di Saturninin
zoorlgdykihoogi Feifldagin een ìwjant
7-
Codi
dmfllß!
'llet opdißcbin. Gelyk •falüui by Kofi/i»;
dan op z)n in dir zyninglboortiin aldirplichligße
dagen. Pilromus in zynßbir/ipdicbi:
D e Faifant Vogel uyt fioJclm gehaalt j
E n de /Ifrikaanfrhi \'ogels behagen her gehem
e l t e ,
O m dat zy niet gemakkclyk
Z e k e r l y k ishet h ierom, dat zommige Uytlcggers
SiUvm overzetten door fhifioni gelyk
•Jonathan E x o d . XVI . i j . R. Jofiph. Cacus
Pf. C V . 4.0.
Maar de Kwakkls wordenmeteenezvvarte
kool getekent, om dat zy A'iMxw/f/eeten,
N A T U U R
volgens het zeggen van ArißatelesdeTlnuth '
/. 7. r. 5. Galeniis ad ?ifin. en /. il. de Mim.
c. 6. L. I I I . de Temper. c. 4.0t , datmlifchien
llimmer is, DulleKe)velvo\^Qr\sSextusEmfiricus
L. Í naar liet vevhaal der Arabiers
Jlkazuimus Alkamus; het is eene voor vali
aangenorae waarheid . dac l y fenyn eeten.
'i'lm. L. X.c. 23. Het zaadvan l^crgif is
'voor de k-jjakkels de alderßnakelykfie jfpyze,
om welke rede zy dezelve van de Tafels gemeerdt
hebben, en dat die gene, dewelke
K w a k k e l s gegeten hebben aangetaft worden
door Ituypcn en duyzel ingen katatcinomenous
kai aliggioont&s Çchtyk ^Didymus in Geofonicis
L Xll^. De Verweerder voor de Kwakkels
Bochdrt is '¿eer daar over u y t , om deze fmecce
u y t l e v a g e n , enbrcngtten getuyge byÄayfw,
d i e Traci. Iii. l. III. in het Kapictel va» het
n liefe h van de v liegende bes fien het als het
t w e e d e roemd naall dat van de Scorna of de
P a t r y s , ja dat het bloedmakende is, en zaad
v e r m e e r d e r e n d e : ibnzohar, die in het Bock
de Aliment, in het Kapittcl van de Kwakkels
z e g t , dat het vleefch, tuifchen'cHoenderen
P a t r y s v l e e f c h , van eengoed"¿apis, vanvoor-
Treftelyken fraaak, en zeer dienftig den gez
o n d e n en vvelvarenden: Nic.MaJfa, Mundella
t dat het Verzierzel van Herkules door
Tifhon gedood, doch alleen door den geur van
eenen Kwakkel, door hem voorgeh
o u d e n , in het leven hevroepen ; ja ook Gale-
«HSparata faahum l. III. f. 155. en Ajfariph
in Abeniitarc siinàtn Kwakkel., datde Hersf
e n e n van dezen Vogel voornamentlyk heilzaana
zyn legen de vallendeziekte. E.indelyk
b e f l u y t de voortreffelyke Man: dat geitelc
z y n d e , niet toegei laan, dat een geduur i g eeten
van K«'akkels het lichaam min voordeelig is,
dat daar uyt niet volgd. dat G Ü D in de
w o e l l y n e kwalyk voor Ifrael zouden hebben
g e z o r g d , toen hy hct zelve met Kwakkels
ipysde. (/."> O m dat het geene gemene fpyze
was. (1.) Ora dat die gene, dewelke door
een Wonderwerk Kwakkels aanzynvol k verg
u n d e , ook het fchadelyke, dai aan dczclve
w a s , heeitkunnen weg neemcn. tUeroz.pJ.
l. I.e. 15. Hy zoude daar hebben kiinnen
b y v o e g e n , dat de voedzels, dikwils in zieh
z e l v e i c h a d e i y k , door veele kokmg en, toeb
c r e i d i n g e n , fcheidingen veranderd worden,
z o dat dezelve eenen geheel ande r en, enheilzamen
aardc aandoen, om het vleefch daar
door ce vocden. ßekend is d e vergtltige Plante
Tucca, dewelke den Amerikanen brood verf
c h a f t , op dat ik andere voorby ga, zo veel
t e meèr dan door Sprinkhaaen, als door
Kwakkels. wani tot dezelve zalikmyzonder
v e r t o e v e n wenden.
Namentlyk ik ga voort met eene haailige
t r e d e tot het gevoclen van den ßcroemden
Ludolfe naarmynoordeel boven h c t , toc noch
t o c aangenomen, te Hellen, niet om dat liet
K U N D E . 2^ 1
nieuwer is, maarom dat het zelvedoorkrachtigcr
redenen is omheinr. Hyvercaaltin/yne
z e e r gelecrde Hijiorie van Ethiopie en in derz
e l v e r K-x\'\X.(t\s.<ix\\Vi%SelavimSprinkhanen. Wy
zullen Üraks het gewicht der redenen iiizien.
F e r l l e l y k vergclykt hy met den anderen de
gelykluydende Piaatzen, namentlyk Exed.
X n . 13. Num. X I . n , 'Fs. Cl^. +0. welke
alle hct zelfde verhalcn, maar wel de meelle
omitandigheden den middeltten Text uyc
Numeri. De wäre Afkomil van het woord
isgunlUgaan Bocbart van Salab., overvloedig
zyn, maar ook a.m Ludolf, ja meèr , om dat
in de OoIlerfcheLandgeweilen veele talryker
H e i l l e g e r s van Sprinkhanen z yn, dan kudden
van Kwakkels. Daar en boven merkt onze
Schryver aan, dat de OoÜerrche Volkeren
l i e v e r , om dat z y den waren zin van Selau.
niet w i l l en. het oor ipronkelyke woor d hebben
willen behouden , ook zelf Mahomeih , in
Wiens Alkoran het woord ¿"íZ-jy^ i laat , over
d e verklaring van welk woord de Arabifche
ü y t l e g g e r s heelzeer twillen. Zo dat een van
d e z e l v e Alhazeli Honing behaagt j ahi'aar men
moet aanmerken dat de Kwakkel een eigen
naam heeft, en die in het Col len niemant onbekend
is by de Türken Boldiirgin , by de
Perzianen Semane, by de Arabiers Sìiman
Süman 't, gelyk menzien kan in de Lexic. van
Meninz. bl. 874 940. 2668. by denwelken
o o k w e l b l . 266+. voorkomt het w o o r d Selwa,
als by de Türke n een woord van dezelve betekenis
voor een Kwakkel . Doch deze groore
U y t l e g g e r der OoÜcrfche Talen fchynt aan
die woord van den Alkoran Selwa gegevcnte
hebben, welke uytlegging hy heef t gevonden
in de ßybels van de Europeers, ja bl. 4918.
noemd hy het Mama der ¡fra'éluen Menni
Selwi, òelwa, en met deze woorden fchynt
hy die rwee wonderdadige gefchenkcn van
G O D de Ira'âliten gegmá te za men ce voegen.
De Perzianen hebben in hun Pentaceuchus
voor Selau het gemene woord van
yogeltjes. ¿ffWí?//bekend, dat hem in het
byzonder Torphyriusàt TythagoriJi{\z\\[.\[Qeit
g e g e v e n , die Libr.l.%. i. melding maaktvan
z e k e r Leger in Afnka, het wel k byna van
honger zoude hebben vergaan, by aldien niet
tot hulp wäre gekomen, Kata teyn libueyn
nepbos akridoon, by Libie eenegroote menigfe
Sprinkhanen. Hem was aanftons in den zin
gefchocen, of zoiecs diergelyks de Ifraëliien
z o u d e hebben kunnen geheuren ? Hy vind
naderhand by Strabo lé. Xl^J.p. 771. Arabi-
Iche Volkeren, die Sprinkhanen eeten, dew
e l k e dezelve door den rook doen van bovcn
nedervallen. in p eke l l eggen, endeeetende:
insgelyks by 'Viodor. Saul l. III. 19. by
'timius Itb. IX. c. K.). 'Bat de Sprinkhanen
de f arthers tût eene Jmakelyke Jpyze zyn: in
het Ethp. Itinerar. vxa Alvarez, cap. 32.
dat 'er in Abyffme onmetelyke Heirlegers
V v Y van
l i t
•! m i r
Í'Sífil]
« î i :
P
If
Ü F ' i ^ ä m
iiiìali!