r-l
N A T U U
WAar in dat eigencl) k het natuurelyk gebrekvaneenen
ßootigenOJfehQihzt, kan
naauwelyks bepaak worden. Daur kuiinen
verfcheidene oorzaken zyn, gelyk als onder
twUlgierige menfchen , de wyn, dronkenfchap,
galle, verfcheidene gemoedsdriften,
20 datzy elkandercnmecflagen tekecrgaan,
dikwyls ora zeer lichte, jaomgeneoorzaken.
Z o kaneen Olfellootig worden gemaaktdoor
Tochtigheid , dierlyke Tochtigheid , ilagen,
overloopvangal, geßeltheid der Lucht,
p o c h het zedelyk gebrek kan in een eigen
zin aan Dieren, van Reden ontbloot, niet
worden toegefchreven: een Ofle is eigentlyk
niet fchüldig, noch over hem vallen eigent-
Jyk gene z o genaamde ilraifen. De Heer des
«JiTes Word geltraft door den Os , omdathy,
gelyk hy had moeten doen, gene zorge had
gedragcrn, en ten voorbeeld vananderen, op
dat zy des te voorzichtiger zouden zyn. De
Os en de Heer worden geilrafi, op dat er
des te beter acht zoude worden genoraen op
het leven en de veiligheid der Menf chen, op
dat het gewichte van Manflag Wierde geleeraart.
D e Natuur leerde ook andere Volkeren,
van de goddelyke wet vervreemd, zoortgelyke
wetten. Het wasvoorwaaronderdeRoraeinen
genoeg, tie ßotige Ojfen, op dat de
tegenkomende zieh zouden wachten. de hoorns
tnet hooi te bev^inden, volgens 'Flutarchus in
het leven van Krajfus. Hierom zegd Horatius
ia het ly. Schm^dicht.
By heefi hooi om de hoorns, /aop ver 'jueg.
Solen volgens den nangehaalden Tktarchus,
gebied te Arheiien, datmen eenen hond, die
gebeten heeft, overgeven zoude ¡erßraffe aan
een ketting van vier eUen lang vaßgemaakt
zynde, het welk gedaan is tot veiligheid of
fchadeloosheid. "v an dolle honden is het bekend,
dat zy of aan ketens moeten worden
gelegt, of, dat, beter is op dat zy gene
ichade doen, gedood worden.
Het vleefch van eenenfioocigen OiFe mocht
niet worden gegeren: de Reden daar van geeft
de wyze zelfs, om den Os te doden aan de
band, namentlyk ecne Kerkplichtige en zedelyke
vcel e6r, dan eene natuurelyke. Dat
raetileenen overdekt word, dat word een
dood Kreng. Het vleefch word overal raec
i w a r t e plekken , en het bloed blyft in de
äderen, het welk volgens de Wct moeile
worden uytgetrokken. Jazo verÜrekt Maipionides'Irakt.
over de verbodenefpyzen kaf>. 4.
Snede 11. deze Wet uyc, dat het vonnisvan
ileniging op zodanige wyze zynde gevelt,
dat Beelt onrein was geworden, en niemant
gedurft hadde het zelve te flachten. Volgens
de Wct der Natuure worden wy afgehouden
van het eetcn van vlcefch door befmeiting
. r ' i ' -iT
R K U N D E. 271
aangeltoken, of door zware en onreine7iekteiiü.
Maar ook was de Heere fclmldig. Mmr
hdien Ae Oße te vooren (ioüti^ ge'-sjeeßis, ende
is zuiks zynen Heere Qverliiigtge-^eeß, ende
hy hem niet biwaart en heeft. vs. 29. W aar
omtrent de Joodfclie Leeraars vcrfclleiden
uytzonderingen maken. G O D ilond ivel den
Rechlers roe in -¿ekere voorvallen, wanneer
de üs getergt zynde gelloten had, of de ketens
verbroken zynde, aan welke hy gebenden
was, of door onachtzaamheid van den
dieoftknechr, aan Wien hy van den Heer vertrouwd
was, de hoofdilraüi; te veränderen
in eenen gerechteiyke.
D e i e l v e wyz e van llraffe is 'er g ewe e f t vs ; i.
Wanneer een Ofe eeneu zoon. ofre eenc dochter
gejiooten had, hec welk Jmathm en 0».
kelos alleen maar tot de kinderen der Ifmhtm
betrekken, als o f die derandereVolkeren
hommels zyn, en geboren om de vrucliten
op te eeten. Maar voor knechten van
eenen Itaotenden Ofl e gedood word de Heer
gebreukt in eene geldboete van 3 o. zilverlingen
f i . 3». dat is van ly. kroonen, een Sikel
gefteld zynde tegens 45. Kruytzers, Dit is
juyft de prys van den verkogten alderzachtmoedigften
Zaligmaker J E SUS KRISTLS
Math: XXi'I. ,5. als die de geflalte eens
dienftknechts heeft aangenomen-
Met de Goddelyke Wet verdiendde Sät',,
fcheJFetTit.ii. te wordenvergeleken, ßy
aldien een men/ch uan eenig 'viervoetig tarn
beeß word gedood, dat de Heer voor de heljt
•van den leudus. (dat is van den onderdjan )
verdrage, en mer de andere het Beeß geejt '-,
ten e,y da de Heer van het Becf, het gebrek
te voren niet heeft ge-Men. Insgelyksde W et
van Kieardus -¡it. 4. wegens de Jchaden dir
Beeflen : die eenen Ofe , of Stier of ander
ßhadelyk of gebrekkciyk viervoetig dier mogle
hebben, eir dat het fehade doet, word gelafl
het te doden i en by aldien hy het, na dat het
gebrek van de gebuuren is aangezegt, niet gedood
heeft ^ ende dal Beeß iemant taoeht kwetszen,
of doden, is Iry gehouden de fehade af te
maken, gelyk als van manflag. ßy welke gelegenheid
men raoet verdacht zyn, dat de W et
van A/ozer niet alleen van den Olle, maar
ook van andere Beeilen moet worden ver-
Haan. Het welk ook Maimonides in het beginvanhet
Boekoverdefehadcn, ende bchryver
van het Boek Chinuk aanmcrken.
Van de verkoping van een Olle vers 33.
en 34. heeft Maimonides onder anderen dit:
IVaniieereenöswaardig eenMlNA tdoende
dertig guldensj een Osßoot van zo. Mina's,
en denz.elvendood, eahet doodelichaam waar~
dig is vier Mina's, zo moet de Heer van den
Os. S. Mina's vergoeden, de'welke de helfte
maken van deßhade, namentlyk daar by gedaan
zynde de helfte van den prys van het
dood
•;•! II!
Mi