G e o r g ! M a r c g r a v I
quas lü^lbilcs effcäus edere affirmant. Alii folcnrradicem pondere fex dragmarum in pulve-
rcmredaaam&infexaqugun<&pffrno!ftein macerata«, maneexprimere & percolare at-
queaquamillamexhibere: ego autem eandem mifceo cum uncia aut palilo magis fyrupi de
Matlalitztic aut Salfaparilla: aut foliorum Sena: atque ita purgat line ulla moleftia. Quum Scamonea
defìderatur hujus luccus expreliiis & Ipifiàtus illius vice ufarpatur in Eleftuariis, qua: il-
lam poli ulant. Quidam & radice hac utuntur forma unguenti aut emplaftri ad vitia oculorum
curanda. Tertiaipecies maximam partem nafcitur in terra nigra & locis petrofis, radicema-
gis tenui: è duabus hujus dragmis commodiffime fit eleituarium laxatiyum cum XX- dra-
gmisSacchariTzautlifive Tragacanthae, quo lenitercvacuantur cholera atque flegma, nee
pii to in America facile reperiti pollò msdicamentum quod illud luperet. Alii ex illius dccocto
confidimi fyrupum qui quantitate trium unciarum fumtus egregie purgat pmdicios humores.
Naidtiir multis locis calidis Nova: Hiipanjx, licet Mcchoacanx provincia:, ubi primum in-
notuit, prxieratui; communis quoque eli inTemimiltzingo, ubi radicem hanccum cau-
da Tlaquatzin animalis pari pondere mixtam, mirabilesafferunt edere effe£tus inciendo uri-
nam. Oportet ficcari radicem&fervaritoto anno: fed in colligendo vitanda eft radix haud
limitimiilndiiìumlis, qua:prxientiifimuniefl venenum. Quum Author nofter, quemfcfljui-
mur. Icriberet, non tam probe cognita erathaec radix, ficutnequeipfaNova Hilpania; poli
illa plures illius Ipecies fuemnt rcpcrtx, magis lenes in operando, licet tres il la: Ipecies ab ip-
Jb prodita, celebriores fint, & magis ufurpentur. Prima eftquamHilpani vocant Mechoacan
àloco ubi primum fuit inventa; cujus in illa provincia & in Guadalajara dux reperiuntur Ipe-
fies; unavenenofa, quam Audio r noller moiunt vitandam, altera qua moderate purgat. u-
tnulque radix grandis & craffa, fednobilis major. Alia fpecies qua appellatur Matlaltttotic,
multo minus purgans quatn prxcedens, quam quidam perpcram frigidam fàciunt, haudin-
telligentes purgantium medicamentorum facultates, qua nullam frigiditatem admittunt:haec
remiffiuspurgatquam antecedens, atque omni arartim & fexuum generi convenit, etiam
pregnantibusexhibeturlinenoxa: Ex hac radice fit lyrupus hoc modo: Recipe fex libras ra-
dicum recenter effollàrnm Sc demto prius cortice rade & inde olla vitriatx ; fuper infunde to-
tidem libras aquae fontana: ferventis, atque obtura os o lla , & ita probe opcrtam relinque per
horasxxxv. dein exprime & mifee illius colatura? quatuor libras làcchari& coque leni igne,
donee Ipilfitudinepamellisacquirat, fumuntur tres aut quatuor hujus fyrupi uncia adpur-
gandum.
Alia Ipecies appellatur Xalapa à loco ubi primum fuit reperta : hac longe potentior efl: ca-
teris, licet mole fit minor, evacuai generatimi omnes humores peccantes, fedfummaopus
eft vigilantia eo die quo lumitur atque adeo fequenti. Ex hac quoque fit lyrupus, admodmn
utilisinquibulvis morbis, &imprimis iis qui lue venerea laborant. Componimr ad hunc
modum. Recipe radicum Xalapaunc.v. Polipody unc. ij. Hermodaftyl. unc. x. Fiorimi
cordialium, lujubarumanapugnumunum: Cinnamomi aut Canellapraftantioris; nucum
piulcat. ana duas dragm. & lèmis : frangantur omnia & macerpntur in fex quartariis aqua per
nodlem, dein coquantur fecundum artem donee medietas confiimatur: colatura addan-
tur dua libra facchari & percoquatur donec fympi fpiffitudinem acquirat ; denique cum pene
refriguìt,mifceanturo&ogranacxquiiitimutici. Monendi funtquiiftis radicibus utunmrad
purgandumnepofterodie mane fumant facchamm rofatum autaquam, fedpotius pe£tu-
fculumvolucrisalicujus, autcarnemovillamaffam, nam alias facile recidivampurgationis
patiuntur agri non fine diferimine. Omnes Ipecies reperiuntur in Nova Hilpania magna copia
: habet radicem omnium ftiaximam, huic proximam Mechoacan : multo minòrem
venenofa Ipecies : omnium maximam Xalapa licet circulofior fit & longior. Vniverfe
autem lunt calida & ficca in quarto gradu, prater Matlalitztic qua moderate calet & lenifli-
me purgat, ideoque & fecurius uliirpatur. Ex iis qua diximus apparet quantum fidei adhi-
bendumfitMonardse&AlfonfoInojoflbin iis quade hisradicibus fcripfemnt. Nondiffe-
mnt autem hse pianta foliis, floribus aut fruftibus, nifi ratione foli, quo fit ut alibi majores
alibi minores nafeantur ; tantum floresnonnihildifferunt colore, qui fere caruleus efl, ve-
rumautfaturams autdilutior. Hac Me. Ex hìfee autem prxfertim qua dicit de Temine facile
apparet piantana quamAu&ornofterdeferibitnon effe eandem cum illisquas Fr.Ximenes
deferibit. Car. Clufius notat ad Monard. cap. lì . le annoti d lxix. duo genera lòminisacce-
piflè ex Hifpania qua pianta Mechoacan effe dicebantur : unum caliculo five filiqua, femine-
que nigro quale èft Scamonii aut Convolunli majoris : alterum oblongiori ahquanto calicu-
Jo, femineruffo&quamfuperiuslongiore tenerioreque. Utrjufquc filiqua parte interiore
erat lanuginosa. Ex utroque ipfi natas plantas, qua prodibant Convolunli modo, dein pro-
xima pedimentafeandebant multis farmentis & ampleflebantur, foliis Convolunli majoris,
fed tenerioribus & colore magis flavefeente ; hyemis autem indementiam eas fuftuliffe. Ego
fernen
fernen è Brafiliaallatumaliquotiesterracommifi & quidem adhuc fupetiori aflate, èqui-
bus nate elegantiflima piante & adfefquipedis altitudinem adoleverunt, ramulum appofi-
tumfeandentes, fed primumfrigus ffiatimillas enecavit.
PJl a n t a hxc Braßliafatniliaris.cujus tarnen
nomea ah Authore noftro non froditur ; in quatuor
aut quinqué pedum altitudinem adtiurgit;
caule rotundo, lignofo, ìeviter pilofo, qui-
que luperius in multos fe dilpefeit ramos fur-
fum élevatos. In caule autem & ramis folita-
pofita funt folia anguila, brevibus pediculis
mmtentia, quatuor aut quinqué digitos longa,
Umilia foliis Salicis atque pilofa; diver/a
magnimdinis ,'in Summitate enimplantxfiunt
anguUrífima & parvula. Flores fert magnitudine
florumLychnidis, albi colorís, quinqué
foliis conftantes, unguibus in medio purpuréis
& ftaminulis luteis.
Radix illius haud longa efl, lèd habet multas
proles ad latera extenfas atque etiam fila- •
menta.
S a a le fernen feral ab Autiere noftrofroiitum
noninveni.-
Reperitur & in Brafilia Pianta Amaranthi
facie, qua lèfquipedalem aut bipedalem altitudinem
adipilcitur , arbuiculx figura adole-
icens, caulelignoiòcinereo, quiquefiiperius
habet miiltos ramulos lignofos & quafigeni-
culatos. Ad Lingula autemramorum genicirla
rubmm efl capitellum minimorum flofculo-
rum & ibidem pediculus circiter digitum lon-
gus & ruffus , fuftinens folium urtica: figura,
vemmlonge minus & pallide virens.
Radix albicans, pene reità , gracilis , fed
multis filamentis pradita.
Tota pianta efl inodora.
S a a le fernen ferat ab Aaciore noftro nonpro-
ditur.
M a n d v b i d A n g , o l a , in Congo vo-
catur Saahaci congo ; Cauliculo tenui/àrmen-
tofo longe fiiper terramferpit, inflarIeticu, ac
novas fibras agit in terram, atque hinc inde
unius, duorum aut trium digitorum intervallo
profertpedículos, tres aut quatuor digitos altos
, ftriatos, qui tria folia, phafeolorum modo diipofita fuljinent, dilute viridia, duos &
amplius digitos longa , figura: ellypticx , nervo fecundum longitudinem & venis oblique
currentibus. In eodem caule etiamflofculi proveniunt in fifis pediculis egregie flavi. Cau-
lis, ut dixi, multas fibras agit, quibusfub terra annafeunturretis fere figura &nuCis avellana
magnimdine aut paulo majoris, folliculi, quorum iùblìxnn.l al ut am ovilìam craiìitie xquat,
exterius terrei feu mnbrofi coloris, interius fplendidc albi : quilibet autem fojljculus fecundum
longitudinem circum circa quali futuram monftrat & preflus fecundum illam fin-
ditur, continens in fe duo grana vel etiam unum, fiminorfit, more feminis piforum adhie-
rentia, "pififormia & ejufdem magnitudinis flavo-pallida, ejufdem cum pifis recentibus con-.,
fiftentia; & cum ficcis faporis ; qua: commedqntur. Plantamr hoc modo : exempta è follicu-
lis grana, digiti-altitudine terra: inièruntur, fatis ampio intervallo, fiepiuique irrigantur ; .(de-
fiderantenim humiditatem) brevi erumpunt Cauliculi, qui deinde iè muitiplicabunt & ftu-
£tus dabunt innúmeros. Convenit cum Openauck Virginia: deferipto à Ioanne de Laet.
Annotatili. Quia Auftor nofter hanc Plantam coni para t cum Openauck, opera: pretium pu-
tavihicrepetere qu.rHb. in . cap. xx ii. defcripfit. America: defila dixi. Etiam radicesedu-
les fponte hic proveniunt, imprimís quas Indiginae openauck vocant, rotunda:, juglandi mici
magnitudine pares , interdum&multo majores; nafcunturhumidis&paludofis locis più- .
F 2 ‘ 'resinter