«mulacxtrahi pófiimt. Radix aut etiam folia hujus pianta: recentia trita ac aqux injefta pifccs
ita exanimant u t ftatim d efup er n atent & m anu prehendi p o flln t.
Plantain juniorem in mufeo meodiufuipeniàm habui, qux nova produxit folia ad paric-
tem. Lignum Cacaguata guacu ficcatum inftar funiculi iulfurati ardet ; ex eo ignis elici potei!
duriore ligno applicato. Caraguatâ acangâ, folia è terra protrudit icptem aut novem pedes longa, fefquidigitum lata, J
inftar cartalis cava, lxte viridia &propeexortum ungues habentiaminiatos, crafla, inextre-
mitatc acuminata, duortim circiter digitorum intervallo per ambitum âculeis munita$ E medio
foliorum proxime ad terram multi flores juxtaiè inorbem politi proveniunt ex cxri/lfeo
purpurei & in medio alba ftamina habentes : quilibet flos digitum longus conftat tribus foliis.
Fru&um fert edulem, quinque digitos longum.
A n n o t a t i o . Operxpretiummefa£turum exiftiaiaviftharuin plantarum defcriptid-
nem è Er. Ximenc, qui illas inter Herbas recenfet, accerièrem.
Met I , inquit, qua: Mcxicanis dicitur Maguey, plures reperiuhtur ipecies, quas ordine de-
fcribam. Prima fert folia fimilia Alo es, &c. namdeeaegimuslib. I.
Maguey liitea, quam vocant Mecoztli, &c. eft alia ipecies', cujus folia ad oras ’Ìitnt lutea, ôc
/pina: minores ac nigrx, folia item minora fi cum prxcedentis foliis comparentur : caulis illius
duos cubitos eft alms & digitum craffus&roffus; flos cyanensvergensadrubedinem, qui
cnaicitur è faftigiocaulis: radix eftfurculoia. Jiaicitur locis planis in campeftribus Mexico,
quovis tempore, licet »eftate tantum floreat : propagatur e iurculis qui ptodeunt juxta cau-
lcm. Deco&um trium aut quatuor foliorum, cum totidem filiquis chiles, blande expellit per-
fe.des, & urinam, omnimqdos huniores craflos & frigidos : Medici barbari iblent idem exhibe-
rcpuerperis aliquotdiebuspoftpartum, ad corroborandum & novum vigoremaddendum.
Vinum è foliis medio aifis cxpreflum, prodeftafthmaticis ,utiferunt. Pianta qualitate eft frigidaire
lubrica. •< . • 1-
Tertia ipecies Mctì eft vaàdc parva & admodum ipinofa & obfcuriiume vlreiis * ejus folia
.manducanturfcfia, funtquel^gegratiora palato quam caetera $ Barbari vocant Mexcalmetl-
Nafcitur maxima copia in montanis Tepußlan. Mexocotlhxc quoque /pinola pianta ad ipecies
Maguey eft referenda, qux fert fru&um ex acido dulcem, fimilem ptunis (unde illi nomen in-
ditum) rotundum & quodammodo parem fru&ui quem in America vocant Pinnam, aliquan-
do & major eft, plenus fucci edulis & grati iàporis : folia illius funt
modo plantx qux fert pinnam, ipmoià, ruffa &
quàft marcida: caulis probe rotundus & craffus:
radix craffa& fihroià: pruna funt candida, 11-
milia glandibus, è candido vergentia ad rube-
dinem, telis aut tunicis quibuidam cooperta, *
fiib quibus latct caro, ut diximus, acido-dulcis,
iàpordpinnarum, piena/emine rotundo& duro
: quod primo album, mox nigrefeit. Nafcitur
locis petrofisregionum calidarum, uti Te-
pea pulco. Eft frigida & ficca : fru&us contuius
& ore circumgeftatus, curat fifluras è calore
natas» ■ u \n
• Nequametl quali dicas plantam qux bibit mel, /
eft ipecies Maguey, reliquis fui generis plantiS I jjjì
fimilis forma & qualitatibus, peregrina & rara: 1
prÆucit autem folia paulo era/fiora digito
tranfverfo, ad oras afpera ufque ad mucronem
quiacutiflimus : caulis illius xquat brachii Immani
craflitiem, cujus faftigium occupar fra-
ftus oblongus figura exigui pyriqui& caulcm
ambit per omnes partes. Nafcitur in regionibus
calidis. •
A n n o t a t i o . Non dubito quin hxc fit
illa pianta, quam in Hiftoria noftra Americx
deferì pii lib. xvii. cap. Vii. Cujus ibidemdedi-
mus Iconem, quam acceperamus ab Amico
reduce ex iniula Tabago. Affiritoabat aütem illc
hanc plantam femeftri ipacio cauiem cmittere interd um triginta palmos altum, in
mirate na/cuntur fru&us,figurapyris haud diiTimilesjajunt folia illius vicemjfcponis quam opti-
me explere. Iconem hic addo. Repe-
Rcperiuntur (inquitFr. Xùttenes) & plures fpccics Maguey, quarum nomina & nonnulla?
differentias recenfebimus, nam estera tam forma quam qualitatibus conveniunt cum prece-
dentibus. Primam \acantMexoxoclh aut Magucy viridem ; fecundam à cinereo colore AVv-
metl: tertiam guautimetl feu Maguey montenfem, caule oblongo & craffo, radice fibrofa,
estera reliquis fimilem: quartam Hutt^it^ilmetl cum longis acuieis & rubicùndis & radici-
bus ejufdem coloris: quintam Tepeametl aut Maguey Tapayaxin precedenti pene fimilem-
fcxtam Ac mieti aut Maguey cannarum, cujus radix candida eft&fpins roife: feptimam vocant
Magucy mgram à colore, licet fpina & radices è nigro vergant ad fulvum: oftavam Xi-
lometl aut Maguey piiofàm, cujus fpins & radices funt rubicuiids : atque lise eft omniumra*
riffima.
: Tepemexcatìi&u Maguey montana, eadem eft forma cum Maguey, nifi quod fpina: illius
fimtminorcs&teneriores. Reftiruit lise pianta iiiovendi facultatem membris convuliisaut
aliquod detrimentiim nervorum paffis. Nafcitur locis petrofis& montanis re^ionum calida-
tumutTepuztlan. '
rUcametl alia fpecics Maguey lutes, hsc accepit nomen à magnitudine, estera reliquis
fpecìebusiìmifis, tam forma quam qualitatibus; particulariter tarnen reftituit vires & vigorem
fsminis debilitatis, & iis, qui vano metu tcrrentur : aut qus fyncopen patiuntur.
Teometlku Maguey divina ; inter fpecies Maguey lise quoque pianta recenfetur, quam
vocant Teometl,id eft, Dei Maguey,estera prscedentibus haud diffimilis forma & facultatibus;
radicelonga&fibrofa, fpinisfubtilibus, foliis bipalmaribus, Succus illius hauftus aut foras
applicatusfanatfebricitantcs. Nafcitur in regionibus calidis & frigidis, locis editis & planis.
, rati live Maguey leniffima {pati enim fonat tenuem & fubtilem) valde fimilis eft Maguey,
veruni folia illius funt anguftiora, minora, tenuiora, & maximam partem -vergunt ad purpureum
colorcm : radix eft graffa & fibrofa: eftipecicsplanreèqua/J/r<!eximitur, nam ex hac
tenuiffima & elegantiifima fiuntfila, qus foemins Mexicans maximi faciunt & ad varia opera
ufurpant. Jpuet^alichtU, t\uamì\nwoc3.atMetlpitaaatMagueydepita, omninovideturre-
ferenda ad fpecies Maguey, licet in proceritatem arboris adolelcat. Radix illius eft crafla &
fibrofa, fenfimque attenuatur. Foliafunt fpinoià fimilia Maguey. Vtuntur hac pianta indige-
n s ad eadem omnia, qus Maguey; nifi quod pannus èfilis liujustextusfubtilior & majoris
predi. Nafcitur in regionibus fervidis uti jl^uachula.
Xolometl, id eft, Maguey cervi, eft alla Ipecies
Maguey , q u s ’ agit tadicem munitam
tribusvelutiorbiculis conjunitis, cumqui-
bùfdam fibris tììihiatis; è quibus faliunt folla,
raris & rubris ipinis à media parte ad àcu-
mert obfita. Succus è foliis exprefllis quan-
titate decem unciarum , lenit dolores to»
tius corporis , prxfertim jundurarum; re-
ftaurat & reftituitmovendi facultatem ; ve-
mm neceffe eft corpus diligentertegi& muniti
dum hsc potio ufurpatur. Nafcitur in
Huexocingo juxta fontes & fcaturigines a-
quarum.
I v r e p e b a Brafilieniìbus ; pianta fruti-
ceicens ; qus in quatuor , quinque aut ièx
pedum altitudinem àffìirgit; caule lìgnolb,
eoque lit & ramis alba lanugine veftids, ned
non raris hinc & indelpinis. Folia fuo quod-
libet pediculo, rotundo, tereti, eräffo & hir-
futoinfident, ipithams longitudine, iiifer-
naparte Ianuginofiim inftar foliorum Iaco-
bes aut Eleny, fuperna viride : funtque prx-
terea laciniata & quali è leptem triangulis
compofita. In fummitate ramulorum fert
flofeulos umbellatim quali congeftos, latici
coloris cum paucocsruleomixti, qui exakte
quinquangulärem ftellam reprsfentant, conftantque unico folio in tot triàngula effigiato
& quali divifo ; in medio autem quali quinque ftaminula ftant erefta.
Folia Jurepebs qus nullos habent aculeos ad ulcera crurum fatìanda vulgo ufurpantur. E fi
& altera Iurepeba brava, lieft, filveftrU, de qua alibi HSfumrepcriet.
M G eo s -