4 ó G f i L i i i m P i ü o h !
alexipliarniacumfuccurfit.; Accedit, quod aliqua rcperìantur, qux in Europa venenata, hic
vefca, vel faltem minus noxiafint, A vice veda , quippe rana: & pifciculi hic dantùr prxter
opinionem venenati ; E contrario formica: ilice grandiores, rum carnes aliquot ferpentum, la-
ccrtorum, bufonum, .vetmium & glirium filvettrium, primis incolis inter delicias habentur.
Idem Plinius de Africa confirmatlib. vi. cap.29. Celfuslib. v-.cap. 36. Scaliger Exercit. 1*9.
fea. 4. In India atque Aìthiopianon foluminnoxios fevpentes multos, fedctiamefculentos
dari, itautOphiophagidicipoffint. . . . . . . . . . .
Pnecseteris autem in Brafilia, centipedes Carafitu & Car amount u virides oc nign, tolti oc
evlfcerafi ; turn imprimis vermes illi Iarumai & Car amatori, pingues & alineantes, inque me-
duìlofis filveltrium palmarum truncis vivente, in predo illis funt. Plinius lib. x v 1 1 . cap. 24.
fElianus lib. x iv. de Animalib. cap. 13 . narrant vermes in ufu multis Indis effe.
Innúmera alia portentofa à Tapuyeris fando accepi, qua:,quod eorumaliqua forte fabulofa,
filentio.prxtereo; tantifper donec ulteriore inveftigatione atque experimento eorum ventas
ma-ns iUucefcat. Multa equidem intcr.hxc notatu digniiGma, à nemine tamen, quod feiam,
Lufitanorum, fcriptis mandata, adeoque negletta, ut ne veftigium qffidem horumac fi-
milium natura: mirabilium exftet, unde lucubràtiones Phyfic-as quis illuftrare poffit. Qux-
dam nativa recondita habent veterani agricola:, quibus fibi fuifqueEuropxis remedasde-
ftituti, coguntur iuccùrrere. Quamobrem maximampartem, multis precibus a Barbaris ex-
torquere neceffe fuit: qui ficut tenebriones funt in porrigendis vencnis & pertinaciffimi in
revelandis ej ufmodifecretis ; ita officiofi in exhibcndis antidotis ; dictoque citiusubi de natura
veneni conftitcrit, infilvisefficaciffimas herbas colligunt, quascontufas inflar potionis
aegris fubminiftrant,animafque pene exftinttas fufeitant. A t vero, his remediorum generibus
non contenti miferi mortales, ac fuperftitiofi barbari, fiitilia illa ac illicita, ut fafeinationes,
incantamenta, philtra ac fortilegia amplcttuncur. Quod tamen ex parte condonandum huic
«■end profana:, utpote nullis literis vel Dei culm imbutis, fed Stygiis tantum atque infcrnalibus
aùmriis, ultra quam credi poteft, dedita, lllud mirum, reperiti etiam inter Chriftianos, quos
inlana h ic & ridicula crcdulitas involvat. Pudet prefetto, quam indigne homines estera
cordatos, mancipiorum & pecorum fuorum externos & internos affettus, nejeio quibus prx-
ftiffiis à fe curatos gloriari, meámque incredulitatem haud parum aecufantes, audiverim.
Quum tamen qux primiim technis impoftorum, verteficiis ac magicis incantaméntis obveláta
erant, lonre poft tempore ingenii aciem intendentibus, detetta ftolidam opinionem exeme-
runt. Nenio equidem tarn excors, quin fateatur plurimos prxter expettationem Medici, citra
arrem, abfque manifefta caufa fanitati rettimi vel fola imaginationis vi ; quin imovxcordia
potius eífet, omnia manifeftis qualitatibus aferibere & occultas illas totius ffibftantix proprie-
tatestollero. Videatur Andrxas Cxfalpinus qmeft. xm. Sed h®c nihiladprxftigiaaut patroci-
nium impoftorum refpiciunt. Verba & charafteres funt Medicina: dxmonum, fyrupi & Apo-
zemata hominum, inquit Paracelfus. Ex Ágyrtis & circumforaneis qui plufeulum fapiunt, no-
í-unt quo tempore & quibus morbisfua amuleta inftituant. Si fucceffures careat, aegerin-
cufatur. In minimo enim qui peccat, omnium fit reus. In myfteriis magicis, qui caditfyl-
laba, caditcaufa. Plebecula maxime dedita ejufmodinugis, plus fidei& fpei'iis concipit,
o-audens fallifpeciereai. Orationescumcertiscsrcmoniisdicendas fufcipit, & jamvix de-
murmuratis verbis vi fortiflims imaginationis, aliquam convalefcentiam fenfire fe clami-
tat. Quodipfum quoque Galenus his verbis teftatur.; pluresfanat, cui plures fidunt. Unde
merito crédulos Agrippa ad iàcra magix cxremonialis admittit. Sed longius proveaus, dum
me tantx credulitatis piget txdetque, revoco me & ad venenatorum enarrationem redeo.
Quorum occults qualitati, abdita quoque medicamentorum ptoprictate (qua: per experien-
tiam fuerit revelata) fuccurrendum.
Inter venenata Brafilix animantia , Serpentes primum locum occupant, e quorum num
e r o circiterviginti haaenusinnotuerunt, utfunt,SiVg««r», live Iiboya, Arabo, Boiobi, Boi-
cinima, Boitrapo , Boycupecnnga, Boipeba, Cucurucu, Caninana, Curucacutinpa, Guinpaiiaguara,
ibyara, Iacapecoaja, ibiboboca, Jararaca, Manima, Vona, Tareiboya Ó" Cacaboya, Amorepmìma, quorum
tres noviffimi funt angues aquatici. Frequentiores sedes & filvas perreptantes, in hoc ha-
bitato Parnambuci tradii attingo ; reliquorum minus coghitorum naturam, cogor prseterire.
Horum Serpentum Americanorum aliqui, Europxis minus funt noxii, uteunque tamen majo-
res & vegetiores iis exiftunt ; quafi harum regionum calor extefnus, nativum in hifee frigi-
dis animantibus intendat. Prater Galeni aliorumque teftimonia, multa funt argumenta ab
ipià experientia defumta, qua evincunt temperiem naftam effe frigidam, omnem lacerto-
rum & Serpentum eohortem, contra Avicennx opinionem. Nam non folum contadus
ipfe frigidus vel maxima xftate, hoc arguit, fed eorum nonnulli ad menlès , nonnulli ad
feptimanas aliquot vivi abfque cibo refervati, hoc confirmant; cum tamen fi quidcfculenti
d e V e n b N i ì ÍORVMQVE A x f l b o f i i L t B. I li. 41
illis proeberetur, comederent. Idem teftatur magnus Scaliger commentariis in Hiftoriana
Animalium, lib. 1 1 . &c.
B o i c I N I N I N G A.
Primo Serpens ille, Boicinininga, quem Cafiavel& Tangedor Hifparii nominant, propterea
quod fonitum inftar tintinabuli caudà edat, in trìviis juxta ac deviis locis cernitur, tamque
celeriter proreptans ut volare videatur. Huic tam perniciofo colubro, benigna natura, cautio-
nis quafi gratia, nolam addidilfe videtur, ut illius fonitu admonitus quilibet tempeftive fibi
caveat à Vicino hofte. Brachii eft craifitie, longitudine intetdum quinque pedum, lingua bi-
fulca, dentibus longis & acutis, colore fufeo & adflavum vergente. Quptannis articulus, quo
infettare folet, in cauda crefcit, cujus extremitate in anum hominis immilla, mortem infert
confeftim ; venenum autem quod ore vel dentibus infert, multo lentius vitam tollit. Ex vul-
neremox lanies cruenta effluit, carolivet, ulculque paulatim fdrpit. Ad remedia extrahen-
tia, vulnus dilatantia, fcarificationes, cucurbitulas, & li pars liefaintereipi poffit, ad vincula
feftinandum, idque junco Iacape, cui remedio maxime fidunt Brafilianij fin minus, cauterio
utendum eft. Interim dum veneni qualitas ad corpenetrat, carandumutinterius prxmuniatur
Tipioca hauftu, fudorefque evocantibus infiftendum. Prxfentiffimum prx cseteris remedium,
quod Barbaris contra hu jus aut qualifcunque Serpentis morlus reftat,eft ipfius nocentis caput,
quod contundunt, contüfum emplaftri forma vulneri calens applicant : cui remedio fimul ad»
dunt, in omni fere morfu, falivam hominis jejuni, qua perpetuo partem affettarti demulcent,
( Plinius lib, v i 1. cap. 2. Galenus lib. x.Simplic. Scaliger in Hiftor. Animai, lib. 1 1 . cap. 1 S.
hanc falivae vim quoque agnofeunt) adeoque his duobus Antidotis nituntur, ut delperent,fi in
illis voti compotes non fiant. Ego hxc & (ini ilia remedia, qux longa illis experientia dictayit,
jubenteneceffitate, lubenter fumimitatus. Non intermittendo tamen ea quxà veneranda
antiquitate & authoribus nobis funt relitta. Ne nimium temere hifee novitiis, aut pertinacius
veteribus viderer adhxrere.
C o c o R u c t r .
C u c u r u c u eft anguiscraffus, cineritiicoloris, interius flavus, externismaculis nigris
diftinttus, & iifdem ut Cafiavelfquamis vcftitus ; novem & interdum duodecim pedes longus.
Maxime eft venenatus & plurimum metuendus, licet caro e jus prxparata à Barbaris comedi,
tur. Prxcipuum illi venenum in capite, ideoque Brafiliani intercepto quantocius caput am-
putant& cooperiunthumo. Abilloittus, corripiturvertigine,tremoribus, tormiilibus,animi
dcliquiis, febribus ardentibus, quibus fudor frigidus ac ipfa denique mors, intra diem na*
turalem, aliquando & celerius fuccedit. Prxter enarratas qualitates, peculiare eft huic Ser»
penti, quod morfu ejus virulento, venx erodi videantur, tantamque inflammationem &ar-
dorem efficiat, ut lànguis bulliens mox è nàribus, auribulque, imo manuum & pedum ungui»
bus promanet. Huic malo fi qux Medicina detur, ipfius Serpentis, qui morfum intulit, c;t,
put emplaftri forma, vulneri applicatum; turn & foliaTabaci recentia, leviter tantum ab
igriis fiamma tatta1, mirabiliter profunt, cauterii loco. Idem prxftat contra hujus, aliorumque
Serpentium morfusradicisCaaapia decottum. Deinde Iucceduntfudorifera,velipfoftatim
initio convenienter exhibita, ut funt radices Iurepeba, Vrucu, M alvifio, Iaborandi, inter fim-
plicia fatisfuperquedeferipta.
B O I G V A C fi.
B o i g v a c v , five Iiboya, Serpentium omnium facile maximus, petius fere hominis ciaf»
lus, Lufitanis Cobre de Ve ado dittus, quod Dorcades integras devoret, id,pie fugendo potius
quam mafticando.Ex horum genere quidam ottodecim vel quatuor & vigiliti pedes reperiun-
tur longi; Cineritio, fpadiceo variegato funt colore. Non xque veneno, ut multi alii, turgenc.
Carne eornm non folum Indigena: & Nigritx, fèd & noftrates vefeuntur. Famelicus hic
F angui?