CLematiti non abfinsilis * tenaci
ac prselongo iarmento, nunc vi-
cinas arbores .ornate conicendit,
nunc humiinftar colubris repit haec
Herba; ob fimilitudinem Cifo deCo-
bras, obeximiasvirtutes &praftan-
tiara Erva de nofld Senhora ä plebe
Lufitanica cognominatur. T cnuif-
fimo eft folio , rotundo , laeteque
femper virente; Radicetottuofa, e
cintfi: io nigricante, & digitalis cir-
citer craflitiei, fi juvenis fit» finvetu-
ftior, brachium adxquat, nigraque
exiftit.
Subftantia intus eft folida, compacla & pingui, non multi, iedtamenfubamariiaporis,
partium calidarum & tenuium.
Höret
G V I L I E L M I t ! ! O N I !
exculta. Adeo per omnes filvas luxuriat, ut omnem terram pene impleat : Eadem plane eft'fa-
cies & efficacia plants, foliorum & radicis, cujus eft Mcchoacan in reliquis America partibus.
Species eft convolvuli feu Smilacis, nam caulis illius farmentofus eft longiffime ferpens &
fcandens, multangularis, lentus. ruffus, atque etiam viridis. Folia fuo proprio pediculo inni-
tuntur,unumdi§jj^mlotiga, figura cordis, ut vulgo pingitur, duabusadlateraauriculis,ad
taftumtenera, unumautetiam pluresdi-
gitoslonga, ftturate viridia, inferius nervis
& venulis tranfverfis confpicua ; nullum
habent odorem prater herbaceum; caulis
autem incifus la&eum edit fuccum.
Flores fert convolvuli magnitudine &
figura, pulcherrimos, albos & pauco incarnato
dilutos exteriUs, intus autcm pur-
pureos, menfe potiflimum Julio : qui ubi
decidermi, fuccedunt femina, pili pene
magnitudine, fufci coloris, verum hand
rotunda, fed quafi dua particula exfc&a
eflènt, ita. ut ferme triangularis fint figuri,
quatnenfe Septeinbri colliguntur.
Ejus autem radix pinguis, alboque fuc-
co turgens, gummolà eft atque ìnfipida:
exterius obfeure cinerea live fufca, reil-
nam quandam recens fundit; interius eft
alba. Colligitur opportune circa menfem
Oftobrem: intaleolas circularesdifledta,
filoque tranffutim excepta refervatur, &
confra omnem externam injuriam vult
defendi.
Calida in primo & ficca in fecundo gra-
du ccnfetur : Blande & citta noxam pur-
gat : fed quia agit in vifcidos potiffimum
& crafios humores, indiget vehiculo &
ftimulo correftoriiloco.
Pulvisexvino infufo ioló praftat a drachma
una adduas & ultra, & foecula illius, utinMorborum obfervationibus fupraoftendi.
Conditura & conferva;, q te plurima tam è flore, quamipfa radice fiant, non folum funt boni
faporis, fed blande laxant atque aperiunt.
Plura quiicire voler, confulat Monardcm» Dodonamm» atque alios.
C a í . L IV .
D e Caapebajlliujque faculta-
tibus, & u ß .
floret pianta menfe Iulio, & fernen fert magnum coloris roiàcei, è capfulis (lupulo limili,
busj prominens.
Ego duplicem radicis iìmul & foliorum ufum fum expertus.
Radix in taleolas feda, perque aliquot dies fub dio in liquido convenienti macerata, vim
fuam ilii communicat, nec ingrato adeo iàpore aut cercvifiam, aut vinum, quo diluitur,
imbuit ; quin potus ordinarii loco xgri ilio utuntur, quod renum, ureteriim & veficx obftr u-
étionibus medeatur. Ufque adeo Calculi expellitmateriam (licet rarius hic detur hoc malum)
ut Magnates Lufìtani aliud nullum medicamentum huic praetulcrint. Cxterum hxc tan-
topère predicata herba, non tantum propter virtutes jam di&as, ièd & eximiam, qua contra
venena valet, facultatem, ab illis expetitur. Quippe fuccus ex recentibus foliis expreíTus, fer-
pentumianatmprfus : radix autem cum foliis gontufa, & è vino haufta, veneni intus aiTumti
vim retundit, penituique expellit.
C a p . L V .
T>e Tajaoba, ejufaue ufa. 1
J^ Iv e r fa s Braflica; ipecies novus hic orbisproducit, quarum folia Tajaoba , ab Indigenis vo-*
Harumuna alba
exiftit, cujus
folia edulia,uti&
radices,laxant ali
vum: altera Man-
g ra fem a * cujus
folia funt fatura-
te viridia, ut & radia^
itidem: cortices
& caules
funt rofacei coloris:
hujusnon
folia , fed radi*
ces dumtaxat e-
dules: tertia,qux
Tajaoba. vel Man-,
gara-miri appel*
latur, cujus folia
funt minora &
duriora nec edulia, lèd fola radix. Quarta eft Tajaoba fili
veftris, alias Tajobaraon di£ta, & nonnullis Mangara bra*
va. Ex qua profanum & fuperftitiofum vulgus philtra,
aliaque fimilia, nec minus ridicula confici pofle fcxifti-
mat. Radicem autem ejus vere caufticum effe, ejufque
loco proípere ufurpari, experientiam teftem habeo.
Quippe prxter balnea qua: ex iisfolis contra morbos cutáneos,
tum imprimis frígidos articulares, apprimecon-
ficiuntur, membra quoque affe&a, praevia Scarificatione, contufis recenter radicibus frican-
tur cum optimo fuccefíu. Mox cataplafmata exiiídem, parti dolenti undiquaque imponun-
tur : qux fi per vices aliquot reiterentur, inveterata quaeque mala, citra recidiva: métum, exterminare
folent.
Quae alia praeterea Braíficarum genera haec tellus prodúcat, ad Medicinam ulterius fpc-
dantia, fedulapofteritas, ut ípero, inveftigabit.
C a p . L V I .
D e Inimboja ¡fo eS th a de Troya, Lufitanis.
A Spere echinatus ille & vix traftabilis Occidentis frutex, in fílvis arenofis & littoribus fi-
tientibus abunde pullulat acjucunde virefcit. Lobos echinoidesquos C, Clufius vocat,
profert, duabus vel tribus fpharulis lapideis refertos.
B-adix