cxhibitus eos vermibus & oris Scorbuto liberai. Adhsec fcbricitantibus prodeft. Menftrua
& urinas ftrenue, imo plus judo, fi non decenti dofi propinetur, provocat. J t pregnantibus
manducatusfoetumejicit. Cujus rei non ignare merctrices, utvinstutofeproftituant fcele-
ratam infanticidiam exercent.
Optimum vinum ex eodem piantar fruita exprimimr, & ufui refervatur.
Haitenus de Caraguata maxime familiari; fed nec illa in totum pretereunda, qua; Canguata-
guacu, five magna, appellatur. Pulchcrrima fané & rarifiima vifu pianta, foliis prelóngis acu-
minatis, cralfis & compaftilibus, quse ab ipfo fundo ultra decem aut duodecim pedum altitu-
dinem expanduntur. Elegantiflimum & eximise proceritatis producitfcapum, levem atque
intus Ipongiofum, qui maturus in fummitate multo flore flavefcente decorat ur, mox ficcatus
retibus feu lectis penfilibus portandis eft aptiffimus, ut videre eft in Horto publico Lugd. Ba-
tavor. Ignem quoque ex attritu multo & collifione duorum lignorum eliciunt peregrinantes.
Folia ultra trium digitorum latitudincm cralfa, ftuppam quandam & filolàm materiam fubmi-
niftrant, è quafila &rctia. fuapiicatorescontexunt. Eadem punita & vulnerata vel leviter,
fuccum tenacem & pinguem exfudant, & fmegmatìs defeitam fupplent.
Alite denique dantur Caraguata Ipecies, quae faxis horridis ex alto adhxrere conipiciuntur5
atque vifciin morem arbotum ramis & truncis innafcuntur. Fruita purpurei coloris infignes
funt, caeterum figura Cinara limili, Ananas filveftres diceres : limine numerolb in caule tenui
& redo turgent. Foliaferunt denticulata, ampiaScDipfactia&ìiincurvata, quae aliquando
medium fextarium, plus minufve, aquse limpidiflìmae contdnent,maximo peregrinantium fola-
cio, qui per loca deferta, nullifque fontibus irrigua iter facientes,ad hanc piantana properant,&
litim extinguunt. Sicut mihi cum indigenis mediterranea loca perluftranti nonfemel contigit.
Polypodium preftantiffimutn hisplantisfupernafci folet, omni polypodio ad ufus Medicos
prseferendum.
C a i. L X X X I I I .
De Dre^o, TaelErva d’amor, ejujcjue ujù.
T)Lantam hanc exiguam quidem lèd eximiam alii Trevo,
aiii Erva d ’amor nuncupant, quodvifcofitatequadamdi-
gitisadhserefcati Ramulis fere deftituitur, foliaque habet
tenui àdmodum cauli annexa; & minutilfimas fertliliquas
ex fìlamentispendulas.
Radixillius parva eli&fibrolà, calida ufqueadlècundum
gradum, quae ebullitione ex aqua fontana vel alio convenienti
liquore preparata, & segris propinata, facile inter prima
remedia, quae fluxibus ventris exfrigorenatis, profunt,
habetur.
• C a p. L X X X I V .
D e Eapyra pecu > [me Eftai do Figado,
ejuftjuefacultatibus.
T A E qualitatibus tam Celebris Herbse plerique Incolse inter
iè conveninnt, eamque inter frigidas agnolcunt: verum-
tamen de nomine difientiunt, quod vel ex lìmilimdine,vel ex
ufu, improprie hic velille rufticus Lufitanus prò arbitrio
imponit ; nam quibufdam Lingua di Vacca, aliis Rabe dirapofo,
Brafilienfibus appellatur Tapy rapccu in omni terra; genere
lponte nafeitur, facie & ufu nulli incognita.
Caule plerumque nititur unico, qui fupra tibiae altitudinem aflurgit; folia fert dentata,
mollia,oblongaquidem, fedangufta, figura penepyramidali confirifta, donec circa fùm-
mitatem caulis, foliis tenuiflimis & flofeulis albicantibus ornate finiatur.
H-a:c pianta quod abflergendi, aperiendique fimul, ac refrigerandi predita fit facultate
omnibus coutra vulnera & ulcera in pretto ufque adeohabita eft, ut vulnerariam nomincnt’
Experientiores Erva /foR/ga^nuncuparunt, quod preter externa mala, Hepatis quoque interna,
deobftruendo reftituat,fidecoaum ilUus exhibeatur, & apofematis loco reiteretur.
ItautMedicis seque ac Chirurgis decantata lit.
DB F A CV L T A T I . VS StMP LICIVM L l B . I V . I I J
c a p. L X X X V .
De Herba Lanuginoßt, ejufejue ußi.
A Paucioribus cognita, & in nuperrima'peregrinatione mihi tradita hsecHerba, afitedu
egregia. Quam hadenus vero nomine deftitutam, primo intuitu Lanuginofam appellare
placuit, quod caulem & folia , eaque exigua, pulchra
lanugine obdu&a inveniflèm.
Fruitam feijt rotundum &vii^dem; Radicem habet
parvam & tenuem, non ingrati fed fubamari làporis cum
quadam adftridione.
Contra fluxus ventris a frigore natos, apudquofdam
mediterráneos & remotiores Íncolas, familiare eft rernc-
dium, ntihique admodum commendaturo, fed nondum
in ufus adhibitum.
C a p . L X X X V I .
D e Vite arbußina, ejujque cjualitatibui.
Tt X ftercore avium, quæ Tetyns Lnfitanis dicuntur, ad
-^arbores Aurantiorum depofito, herbanafeitur voluntaria
, quæ vitis arbuftinse inflar, fedfolio Myrii majoris
limili y ipfi arbori maritatur ; quant pre nimia luxuria
tandem cooperiens, exitium totale illi infere. Sed quantum
haec Zizania Alíyrix malo nptfia, tantum homini
proficua exiftit. Quippe à radicibus & ramulis contulis
& ex- oleo communi frixis, emanar infigne medicamen-
tum calidum, cujus crebris inunitionibus, ad vices aliquot
reiteratis, veqtris &pedum inflationes, tam adultorum
quam puerorum, ex frigido donare, feliciflime reftituuntur. Adeo difeutere & confortare
ereditar hoc oleum, prelèrtim vetus,
ut nullt remedio cedat, meritoque à longe
dilïïtis rufticis tanquam domefticum relèr-
vetur.
C a p . L X X X V I I .
De voriis ¡peciebtu EMangues ,five
Mangles, &- earum (¡nalitatibuy.
QUantum àrerumExoticarum fcriptoribus
didici,peromneslndias, paltidofa loca
làlftdine vicini maris imbuta, ab hoc arboruni
genere, quod Mangue vulgo vocant, obfiden-
tur. Cujus quoque meminit Car. Clufius. Sed
cum potius ob rarum & eximium crefcendi
modum, quam ufum haftenus tradita fuerint,
operepretium erit penitius naturam illarum
introlpexiliè.
Tres dantur ipecies AAangue': Prima Cereiba,
quse Mangue eft alba.- Secunda Cereibuna, quse
nonradices ex ramis in terram agir, nec tam
tortuolò flexu luxuriat.
Folio eft cralfo, glabro, rotondo, dilute
viridi, flore albicante, exiguo fruefu & valdc
amaro, nucis avellana magnitudine, quibus à
palumbis & cseteris volucribus, defeflu me-
lioris alimenti, ingurgitatis, adeo earum caro
amareicit, ut vix efculenta lit. Cortice exiftit
P rubro,