Dotifllmum qui Pa&fewâppeUantuE, qui origine Chilenfcs creduntur, licet ad Orientera ha-
bitent trans altiflimorum illorum montiumjuga, quæ.ab Hifpams la Cordtlbra appellantur j
de quibus in Defcriptionc Indiæ Occidentalis diximus cum de Pemvia ageremus.
Fabricant & galeas & thoraces è crudis tergonbus vaccartun, valde craflos & robuflos, ira
utgladiispenetrarineutiquampoffint. _
Equitesfunt optimi, &ilUshaftisfatis destre etiamin equisuti poOiint: non ita boni flint
pedites liquidem fere ufum mufquettorum ignorant, & Ülavaldemetuunt. In bellople-
rumque exinfidiis graflantur, in quibus admodum funt induftru. Crudeliffimi funt in Yi<âos,
omnefque trucidant, & corda eximunt, & palpitantia adhuc dentibus laniant, ut ante dixunus
de capti’vis quos maftant. I
Foedera ineunt & ftabiliunt in hune modum: qui ahum pnmatem aut redorera commu-
nitatis ad foedus & armorum focietatem invitât, mittit per aliquem fuorum (aut etiam portât
ipfe) fagittam, quaminvitatus, fi confentiat, manu dextra tangens vice jurisjurandi fe oblieat,
a t q u e hocpræcipuum interipfoseftfideiVinculum.
Ad eumdem modum, cum neque legere neque feribere friant, liquid alten nunciare velint
quod bellum ant aüud Reipublicæ negotium tangat, per fidum aliquem fiium miniftçum,
mimme (àsittatn cui falcia alligata ell:, focietatis armorum index, quam ille, ad quem mittitur,
dextra manu accipit, & fi viciffim aliquid nunciare velit, addit&alteram falham, atque ita
fagittam eandem remittit. Si autem opus lit alios quoque moneri, retinet prior fagittam
cum fafcia, & ad alios fuos confoederatos per fuos circumferri curat : ad eundem modum.
C a p . V.
D e Cbilenfium Lingua, & Vocabularium diSionum
HVeno, Coelum.
¿guereb, Aér & Ventus.
Tomo, Nubes.
cAnte, Sol.
7/£», Luna.
VVangelen, Stellas.
Pillan, Tonitru.
Guaito, Fulmen.
cMaonì, Pluvia.
Piren, Nix.
yerqumao, Ros.
Pilingei, Glades.
Jguetal, Ignis.
Rd, Aqua.
Tue, Terra,
cJWappo, Regio.
Paun, Nox.
Tthuya, vefpera.
E ffe un, mane.
Pangiant e, meridies.
Vtle, eras.
Eppoe', perendie.
Vyu, heri.
Bachiante, hodie.
Mint ay, nunc.
VVeitwa, tunc.
Cura, lapis.
Pefe, argilla.
u k aviel, lignum.
Milita, aurum.
Lien, argentum.
Titi, plumbum.
PaviUeve, ferrum.
Chilenfeum.
JVuitd cun, lilex, pyrites.
Chadt, fal.
Ah quem, arbor.
Cachu, herba.
Nebo, nuces.
Pino, ftramen.
Catron, foenum.
Wul, radix.
Tapel, folium.
Jguiltui, nucleus.
Zunem, avis.
Lyppe, penna.
Mepoi mem, ala.
Dani inem, nidus.
Alchahawal, Gallinaceus.
Alchawal, Gallina.
Pylken, Anas. .
Manco, Aquila.
guichiqmchio, Accipiter.
choroi, Plittacus.
Tuco, Ulula.
Aullyn, Apis.
Pulli, Mufca.
VVento, Vir.
Domo, Foemina.
Jguidmigcr, adolefccns.
Tec ha, juvencula.
Penien, puer.
Domo penien, puella.
chou, Pater.
Nenque, Mater.
Cheche, Avus.
Domo cheche, Avia.
Wenco, Patruus.
T^ama, Matertera.
Pelchuchau, Vitricus.
Caúlla, Noverca.
Twonghen, caput.
Mollbuen, Molvin, íánguis.
Pelh, anima.
Calel, corpus.
Ven, caro, nervus.
Ven molvin, vena.
Lonco, caput.
Tolqui cutis, membrana.
Tol, frons.
Longlen, cranium.
Lolo, ccrebrum.
Angen, facies.
Taun, gen*.
oculi.
Tteume, palpebras.
Depen, fuperciiia.
In, nafus.
Poloiw, nares.
Pilum-i aures.
Oun, osoris.
Adem, fudor.
£¿uewen, lingua.
Mellbue, labia.
Villin, veíica.
Mee, ílercus.
Boru d entes.
liga, molaris.
Bidabida, palatum.
Coun, fputum.
Bul-
Bulmerre, guttur.
gu ette, mentum.
Paiun, barba.
Pylco, collum.
Pel, cervix.
cAero, pedtus.
cMoiu, mamma.
Puique, cor.
Vercum, pulmo.
Pue, venter.
£>uc, ventriculus.
Curique, hepar.
Vecaque, lien.
£>uelche, inteftina.
Lip an, humerus.
Puilpa, brachium.
Cue, manus.
Mancue, dextera.
VVellcue, iiniftra.
Puleycue, palma.
Changelcue, digiti.
Buta changel, pollcx.
Wilt, ungues.
VVeddo, umbiliciis.
Cadi, coftas.
cA u ri, dorfum.
Anca, lumbi.
uichio, nates.
Penem, renes.
Cc/fo, telles.
LMetu, pudendum muliebre.
chan, femora.
Lucu, genua.
Toy, crura.
Hemum, furas.
Namon, pes.
Changel namon, digiti pedum.
Botum, filius.
Tljaque.
Penu, frater.
Lamoen, iorot.
£)uempo, affinis.
Wamapenco, cognatus.
Cuneira, orphanus.
Buy t ha, iènex.
Cude, anus.
Penienboc, oblletrix.
TTjchetaniiveni, famulus.
Voerqutn, nuntius.
Langyan cheboe, homicida.
Chuquiboe, fur.
VVocubu, Fera.
Pami, Leo.
■ t Nagücl, Tiger.
Cuchy,Sus.
OILichon, Felis.
Bewe, Mus.
VVafen, Glis.
Tuwedewe, Talpa.
Tern, Canis.
sa R e g i o n e e t I n d i g e n i s
Pulpeo, Vulpes.
Cervinam, Ccrvus.
Puedo, Caprea.
• Vilo, Serpens.
Piro, Lumbricus.
Bylcum, Lacertus.
Ponono, Bufo.
Challua, Pi/cis.
Vilochalua, Anguilla.
J$uin pilon, Oftrea.
Apo curaca, Princeps.
Curaca, Dynafta.
Apo, Generalis.
Nentoque, Gubernator.
Vlmen, Primates.
Pulmen, Nobiles.
Machi, Medicus.
Coña, Miles.
Retare caman, Faber ferrarius.
gu ito woe, Textor.
Illuiboe, mendicus.
Alvee, Diabolus.
Challo acaman, Piícator.
Ni/la caboe, Mercator.
Pettun, color.
£>ueli, ruber color.
Calbu, coeruleus.
Carel, viridis.
Choot, luteus.
Curt, niger.
Lye, albus.
Temunei, pulcher.
Woranei, deformis.
Newonei, fortis.
Leptungei, celer.
chouwo, piger.
Aulonconey, fapiens.
Jjhtennei, arrogans.
Culenei, dives.
Cunewal, inops.
Toucou, fatuus.
LMolgei, nudus.
ilungei, veílitus.
£¡htcten, humidus.
Anguen, íiccus.
Prequin, avarus.
Prequiboe, liberalis.
Buta, magnus.
Pichi, parvus.
Montimey, pinguis.
Tau, Tou, macer.
Tourna, cæcus.
Topilgen, lufeus.
P//0,íurdus. .
Topil, claudus.
Puca, domus.
Vllim,) anua.
Chaquana, fcala.
Pylca, murus’
VVana ruca, teftum.
Lolcura, penuarium.
Lonquen, mare.
Leve, fluvius.
VVtetum,í\xvc\ns.
Tubquen, ciñeres.
Cujun, carbo.
A lel, fiamma.
Ilon, caro.
Ouicha ilon, ovilla caro.
VVara ilon, vaccina,.
Cuchi ilon, porcina.
Cancan, affa.
Avaun, ebullita.
Curam, ovum.
Tly, lac.
Iwyn, butyrum.
Methen, farina.
chiquelen, fúrfures.
Tipanto, annus.
Tien, Menfis & Luna.
Tominco, feptimana.
Wantarules, maturé.
Taptou^ (ero.
Biliante, íemper.
Jnche, ego.
Eimi, tu.
Tubei, ille.
Inchen, nos.
Teinengenennen, vos.
Liengen, illi.
Emma, ita.
Muh, non.
VVoecon, foras.
Compay, intus.
Pulon, infra.
VVono, fupra.
Innengen, ante.
Buri, retro.
Alengei, nimium.
! cMunala, parum.
V erba a l i q u o t ,
" ^ r Ecul, currere.
Amon, ire.
ytalenge, Haré.
W i, VVyn, effe.
Cuchulein, jacere.
Tecanen, faltare.
Padenatüm, cadere.
Vtaleuen, (urgere.
Aninge, ledere.
Dungune, loqui.
Temelenge, tacere.
Puronge, canere.
Pylconge, clamare.
£>uipay, venire.
Ten, edere.
Butun, bibere.
VVillan, mingere,
Mepai, caceare.
O o Cu de»