C a p . X C IX .
D e M afarandiba, ejujque facultatibus.
AR b o r lise Cerafum altitudine non folum ' fed & ligno, foliis frudibufque xmulatur,
eique, fi è lónginquo confpiciatur, fimillima apparet. Olim iiivcilris & in montofis polii-
fimum locis naicens, nunc in
hortis Lufitanorum quoque ex-
colitur. Floret menfibus hyber-
nis, moxque fertfruaus infinitos,
cerafiquideraEuropsei magnitudine
& figura , exterum
multum diflimiles ¡ quod pellicula
veftiantur tenaci, cralTa,
prius rubefcente, fed ubi matu-
ruerint, miniati &triftis colorisi
prater duriorem quem continent
lapidem, laaeo turgent liquore
dulciftimo, eoque non ingrato
, ac proinde ab omnibus
pariterincolis inter epulas expe-
tito. Quia temperate calidus eft
hicfuccus, &nutriendi facúltate
pollet, expreflus emulfionis inflar
exhibetur ; turn imprimis
contra frigidiores peaoris affeaus velfolus velaliis remediiS peaoralibus admixtus : guttur
denique & afperam arteriam male
affeaam , maximopere mulcere
comgertum eft.
C a p . C.
D e Amongeaba, ejujque fa-
cultatibus.
AM o n g e a b Aherbaquaegra-
minis videtur fpecies, in are-
nofis locis fponte luxuriat, & ultra.
tibiae altitudinem afiurgit, unico
caule eoque duriore & fere ligno-
fo, foliis oblongis Gladioli in mo-
dum nafcentibus.
In fummitate capitulo alpero
inftar arifta Panici filveftris deco-
ratur.
Facies hujus piante mihi diu-
tius nota quam ufus ; quippe ab
illis Incolis tantum mihi traditus, '
quibus Malvae & Bafourhinae copia
deeft, quod earum emollien-
tium herbarum vices fuppleat, &
eodem modo praeparata & externe
adhibitaufuseofdempraeftet: imprimis
autem fomentis & lavacris
ex illa confedis anum ex Tenefmo
affiidam demulceat, magnumque
iili folatium adferat.
, C a t . CL
D e Ibipitanga} five fernfe Drafiliana, ejujque qualitatibus.
T B i p i t a n g a , vel XJbifitanga, olim filveftris tantum, fed nunc ob ufum in hortis Lu fitanorum
&Batavorum quoque exculta, merito inter Ccrafos ,vel Prunos ob florum&
fruduum fimilitudinem, referenda eft : nifi quod trun-
cus contortus in vatios ramos hinc inde diípergatur.
Foliis eft faturate viridibus, ad quorum exortum flores
albiquatuor foliolis conftantes prodeunt. Undefrudus
rotundus inftar baccat moti primo miniatus, mox lattius
paulo rubefcens & odoties profunde ftriatus, emanat;
menfibufque pluviis potiflimum maturefcit. Umbelico
ex minimis foliolis congefto eft pratditus. Cutícula eft
tenui pulpa rubra admodumquefiicculenta, faporis ca-
lidi &fubamari, cumque grato acore aftringentis. Lapis
qui contincmr unicus, nucleum calidum & amarum ha-
bet. Frudus autem hi celebres, fecunda: menfe delicia:
non folum funt, led & xgris prodefiè folent : vcntricu-
lum enim lànguidum mire reficiunt, flatus difeutiunt,
naufeam flomachi reprimunt. Pedori denique, fi cum
D e (Jlobulo bovino jlliufpujù.
VAriae magnitudinis poma rotunda,
inboum ventriculis reperta,
laniones ad me deferre folebant. Que penitius examinans interius ex meris pilis bovinis
aritillinic compartís confiare comperi, & exterius glabra, nigra & dura pelle tegi. Unde
crediderim boves fibimet, prudente cute, dentibus pilos evellere, qui cum ab ornalo digerí
nequeant, in mafiàm coguntur rotundam, qux poftea in pilae majoris magnitudinem
• J ? c*-
pauco facchari exhibeantur, folamen adferunt.
C a i . C I I.
DeJfaniparandiba.
DE vulgari hac arbore intriviisno-
tiflima ne adum agerem, pauca
addenda habeo, praster eaqux à Georg.
(JKarcgravio Eoi. 109. íimt dida. Ra-
morum hujus arboris-paucitatem , fo-
liorum fréquentia compenfat, quibus
folis vis medicatrix,quantum hadenus
conftitit,infita eft: nam flore licet in-
figni, pulcherrimo, fuaviííimique odo-
ris , turn frudibus egregie copula-
tis pomi magnitudine, quibus nuclei
íplendentes inherent, ornetur: nihil
tamen Culinae vel Pharmacopsese uflii
funt. Folia autem hxc inordinate ra-
mis ipíis annata, oblonga pedem ultra
, nervo fecundum longitudinem,
multifqj coftis íecundum latitudinem
confpicuis,vel integra,vel contufa, he-
patiíque regioni applicata aliquandiu,
durities &obftrudiones hypochondrii
reftituunt : eifdemque malis, íi rite ex
arte prasparentur, atque in Apofemate
exhibeantur, conducunt : ac proinde
numero aperientium aferibenda funt.