fa t fpicam florum flavorum : eft autem quilibet flos cavus, digitum longus, ad oram fexttipli-
citer fciflus, continens totidem ftaminula
flava apicihus flavis. Infidet quilibet flos fuo
petiolo brevi,Sc apertus propendet deorfum,
adhuc autem claufus dircde ad latera: eft inodoras.
A n n o t a t j o , Hsc piatita aut eadem
eft aut ejufdemfpeciei cum Maguey feuMetl
Mexicanorum ; cuius plures reperiuntur.in
Nova Hifpania fpecies; de quibus ita Fr: Xi-
menes:prima fpecies fert folia fimilia Aloes,
verum multo maiora & cralfiora, utrimque
fpinofa & definentia in duriflimum St acutiC
fimum mucronem ; excrefcit interdum cau-
fis in proceritatem mediocris arboris, 8t eft
duplex; in cujus extremo nafcuntur flores
lutei,oblongi,St in faftigio (iellati & fucccfiu
temporis femen inftar Afphodeli aut Batata-
rium ; radix illius eft crafla, brevis & plena
fibris -, propagatur è furculis feu ftolonibus
qui exeunt circa plantam principalem. Eft
patiensomnis foli licet magi's ametcultum
St frigidam coelum : neque enim metuit ul-
lam coeli inclementiam, aut marcefcit propter
ficcitatem. Reperitur maxima copia in
tota Nova Hifpania, &, fi homines ca tem-
perantia viverent qua convenit, fola vidctur
lia’c (ufficiens fubminiftrare quscunque ufos
flagitat, prater alios innúmeros ufus quos
prsftat. Namprimum, integra planta pra-
bet infigne fcpimcntum hortis & prsdiis : folia tegulatum Vice funguntur ad pluvias excluden-
das, caules tignorum-: foliorum nervuli& fibra: eundemufumhabentquemnoftrumliñum
5e caunabe aut goflypium, ex illis enim fila, panni abarque telse fiunt : è ipinis autem davi,
acus, aciculs, ftili, terebra ad auriculas perforandas : hifee Se barbari in (uperftitioib Deorum.
fuorum cultu corpora fua affligebanta- ncc ad bellica inftrumenta inidonea erant. Porro radendo
novacula petrofa ftolones emanat è concavitate liquor quidam tanta copia, ut ex una
folummodo pianta, mirabile dieta, interdum quinquaginta aut piules arobs effluant : è quo
liquore fit vinum, acetum, mel Se faccharum : liquor quippe per fe dulcis coquendq reddi-
tur multo fuaviòr Se fpifiìor, ita ut tandem in fàccharum coagclefcat. Ex èodem fucco Se vinum
fit affundendo aquam Se admifeendo femina aurantiorum Se melonum, aliaque ut fa-
cilius inebriet, nam huic vitio imprimis obnoxii fttnt barbari, quad peniteret homines eflè
natos Se brutis fimìles eflè fàtagerent. E faccharo ilio faciunt acetum, diflòlvendo in aqua &
exponendo Soli novem diebus. Succus movet menfes mulierum, lenit ventrem, movet
urinam, mun'dat renes Se veficam, frangit lapillos, purgai ureteres : eundem fi ebullitus fue-
rit cum Tabaco aut Pitzitlxochitl aut Matlaxochitl vulnera-curare produnt. Folium Maguey
afliim Se exprefliim in fcutella, addito pauxillo nitri bene triti, fi inungatur cicatricibus re-
centibus, brevi tempore illas ita toilit, ut vix ullum veftigium relinquat. Folia Se caudexin
fubterraneo fumo percoda, font edulia Se fapiunt Diacitrum. Folia tolta Se applicata me-
denturSpafmo Se mitigant dolores (prslcrtim fi fuccus calidus una hauriatur) licet è lue venerea
oriantur, quia fenfum tadus obftupefaciunt. H*cilk_j. Porro pleriqueScriptóres qui
de rebus Americanis commentati font meminerunt hujus plantas, Gomara, Acofta, alii,
qui omnes fere confentientia tradunt iis, qua Franc. Ximeiles hie tradit ex Dod. Franc. Hernandez:
videndus 8e Carolus Clufius in Rar. Plant. Hiftoria lib. v. Longe autem aliam plantam
effe oportet quam D. Ioachimus Camerarius defcribit- Se cujus Iconem dat in Epitome
de plantis, fob nomine Aloes Americans ; quia fcribit folia abundare fucco amaro, Se
alia quae minime conveniunt cum fuperiori defcriptione. Credo hanc Camerarii eflè veram
Aloén hut làltem ejus ipeciem ; nam Se nuper accepimus à noftris in Africa 5e quidem
Loands S. Pauli degentibus ibidem abundare ejufmodi plantas qualem D. Camerarius de- ■
fcribit, è qua Sc foccum exprefium liquidum atque etiam coagulatum miferunt, Alpe
vera: Indicar aemulum, Sc qui haud dubio eafdem purgandi facultates obtinet, quare differentia
rentia harum plantarum bene eft obftrvanda, cum alioquin foliis Sc quibufdam aliis notis inter
fc conveniant.
H e r ß a (cujuo no-
men AuB or uenprodit)
caule Portulaca tere-
ti, geniculato, ruffo,
humi ferpit Sc quibufdam
fibris fe firmat in
terra: ad quodlibet autem
geniculum quin-
que aut fcx folia appo-
fita , figura foliorum
Lavenduls , verunta-
men crafla Sc foccu-
lenta ut Portulaca. Inter
folia in fingulari
pediculo fert flofculu
dilute purpureu, quin-
. . . . „ , que foliolis conftantem
deorfum incurvata Se multis ejufoem coloris ftaminulis in orbem difpofitis, qua in me-
dio adhuc ftamen viride ovale continent. Radices hie inde unicas agit , pennant anfèrinam
craflàs , innumerabilibus fobtiliflimis filamentis circumdatas, Sc caule ferpente fibra ex ilio
' vàriis locisprodeuntesfc terra inflgunt.
C a p . X I X .
Qwjce varice ßiedes.
QVi Y A Brafilienfibus, Lufitanis Pimenta ; multa dantur illius fpecies, ut plurimum figura
frudus differentes, cum in cateris fere conveniant.
Prima vocatur Pimento Malagnetta (quam de Angola primum veniffe dicunt) quam Brafi-
lienfes vocant g u iy iq u i, in arbufcula formam Se triurn aut quatuor pedum altitudinem affur-
git, caule lignofo, qui varie in multos expanditur ramos, qui habent oppofita folia, vel in pediculo
alicujus folii rurfus duo oppofita foliola : quodhbet folium habet foum pediculum te-
nuern, longiuscufum, eftquefigura oblonga,acuminatum, nervo Se venis obliquis praditum.
Ad exortum foliorum in pediculis longis, duobus, tribus vel quatuor juxta fé pofitis nafcuntur
flofculi inodori, ^uinque foliolis conftantes, coloris ex albo pallidi, habentque in medio
totidem ftaminula è cinereo caruleCcentia. Sequitur frudus cylindrico-pyramidalis, craflitie
majoris chorda v iola, coloris coccinei, quando maturuit, interius granuli? obrotundis
compreffis refertus, acerrimi laporis, Sc cateris fpeciebus acrior multo.
eAnnotictio. Ne quis erret alia longe eft pianta ab ea qua fert notiflimum aroma Malaguet-
ta , quod Belga noftri vocant Grayn, quod ex Africa afferrar , nam neque fernen neque
pianta ullo modo conveniunt, fiquidem Malaguetta fernen nafcitur inlobis pene ad modunt
Ireos, Sc folia dicitur habere fimilia Gladiolo.
Secunda lpecies vocatura Brafilienfibus £>teiya cumari : eadem figura cum prima fpecie
crefcit, verum folia font paulo majora & folitarie polita ; nee flos differì, aut figura frudus,
nifi quod major fit Se craflior, Sc magis faturate rubens.
Tcrtia fpecies vocatur à Brafilienfibus <puiy* apua, Lufitanis pimenta rotunda ; magnitudine
eft frudus ccrafi noftratis acidi, coloris rubri. Reperitur Sc alia hujus fpecies qus in hoc
tantum differt, quod frudus vix dimidis fit magnitudinis, Sc haud major nucleo cerafinó,
dilutiufque riibet vel etiam flavefcit.
Quarta fpecies Brafilienfibus dicitur Jpuijo ««, Lufitanis Pimentngmnde feu Pimentois qus
folia habet anguftiora Sc longiora quam fecunda, Sc frudum tres digitos iongum cylindra-
ceum, acuminatum, rubrum, cum maturuit. Aliainvenitur ejus fpecies, cujus frudus fe
deorfum incurvare folet inftar unci.
Brafilienfes hsc pimenta conterunt cum fale, Sc mixturam illam vocant Itiquitayt, eam-
queuforpant ad.cibos inter manducandum ut nos falem. Optima eft ac bene fapit. Eandem
quoque mifcent cum farinha Sc pifcibuscodis, exemtis fpinis, ac mixturam illam appellant
Pin-qutyo, quam uforpant iter facientes. Bene fapit Sc durat ad aliquot dies.
A.n n o t a t i o . Hujus plants Iconem non damus, quiaapudBotanicos obvia eft, Sc
-, jam