$?.«« I m M B K U B B m È
c u c u r b i t a longsnominant Caipeba: denique quamcunquc j
« h h i
nerali nomine vocant C“^ T ^ t b oblongosfatisamplos, quos capiteportantimplc-
Ex virgultis quoque DMC pne ad ttanrpottandum radices Mandioca, quando
S S S S S r S - t f f l K K C - ...» H H f p l ****■■
g , ’ nmfirifcitnr maritus m u l i e r femper illuni fequitur quocunque abeat, Quando p e re g « F “ ™ e , flve propk Illenihil p«tcc arma -
live in expedmonem m,l ^ ^ t a v e ^ v e p pr£tcrquam enim quod à capite in ter-
PXnende?c0tbis quem Patigua vocant, quam corda: annettit, (cordam autem non
B fej fronti i H gettando illam/ etiam capiti fuperius impomt alium corbem
collo ied tron p e . cucurbitam farina refertatn : latenbus praeterea adhaerent
cucurbita; minóres , - quibus aquam hauriunt ad bibcndum. Nec tamen adhuc fatis
onerati eft mulier infamem B H | debet, inf.dentem Unteamini, quodabhume o
dextro dependet. Infidet autem infans crutibus divaricatis, uno ad ventrem, altera ad
H a H O W B ventrem vero fuum late, M B dextro applicar teigum matns , ^ altera autem manu canem fuPmrzctuelroe aal luingaa tuadm-
duci™ fra abeunffine curiÌ non Inftrafti lo’culis argento repletis, fed cucurbita panca fo-
fum farina reietta non folliciti de hofpitio nec hofpite fido vel infido , fufficiunt enim
B H gratis priebent cibum, potum vero fluvii, lacus, vel fontes, velplanta B iìMPBMfli qute inter folia femper aquam .pluvialem contmet: fummum re-
medium in locis aridis & flerilibus, ubi fepius nec fluvius, nec nvus , nec lacus fpacio
odo novem duodecim milliarium reperirne. Adventante vefpera ubi pernottare animus,
ibi réna fua feu lettos penfiles alligant arboribus , vel palis terra: infixis , ignem prope
ftruunt prsparant fuum cibum, hauriunt potum, comedunt, bibunt. Si autem mctus fit
ànluvia hicfuntPalmas arbores, prxciduntur rami, baculiduo terra ìnfiguntur , alu obh-
'oue inftàr tignorum alligantur opera viminis I complicantur folia palma cynaris , fit tettami
atque ita domus confetta eft& fimul pitta; viriditate emm fplendentna urali folta,
i l i — eft oculis, nec parìetes, calce incruftati albedine fua hebetant vifum.
S a c d o L Sr & ^ a°cet i homines à vento nodurno defendit, cum regioni venti
m m m
ad fioendum aliquam feram vel avem : vel abeunt ad mare pifcandi caufa, vel
fluvfisvicinis: mulierespiantariaadeunt.&laboresfibigjggjjggfubeunt. Quadam&ma-
Tit-n<; comitantur, ut pricdiini domimi rcpoftcnt. ^ Hh H H
Feras capiunt variis modis, vel enim fìgunt fagittis, vel foveas taciunt profundasm terra,
& defuper cooperiunt ramulis arborum certo loco, inquasincidunt inopinato fera:, vqcant
Petacu: vel etiam è lìgno certas decipulas faciunt. Alius modus feras grandiores capiendi
vocatur Manie arataci, quo in capreis capiendis utuntur. Ahus itera mfidiarumEw. tertius
prò eifdemcapreis Mundeauacu-, proTatu &Aguti, & fimilibus ammalibus adhuc alium
habent, aucm dtcunt Mundeguayi. '
Ad volucres autem'capiendas, utuntur certis inftrumentis qux vocant/«««a : qua; ìllis
funt trlum generami nimirum lucanabipiara, quod aves pedibus capir : Iucamtartptara, quod
eas cervice apprehendit : Iucanapitereba, quod medio corpore.
In fluviis Pifces vel fagittis figunt, velhamuliscapiunt, quibus appi,capi vel| | f f f f
teretes qui ab ipfis vocantur Candaguaca, vel gammaros, cancellos, pifciculos. V
briant iUos, utquafi morrai fuperfluitent, cumfoliis H H | D h |
Tinguii, vel cum Tingmri, vel cum frùdu Curar« apeI aut radicibus Magm, corticibus arb
o ri And«, & fimilibus. Pifcantur quoque certis cribris, Vrupema vocatis, qua: faciunt ex
f a n H H B K 9 B H HB■ cemannexis, vocanÙgapeba, &Lufitani* *ga^. Eiunt autem elignoarbons^tpeib«,ut
jam fupradiximus. ^fla autem fua pifcatoria faciunt è filis Tacu, vel etiam Icipmca, vocant-
que Pinomi a : hamulos denique faciunt è ferro, & appellant piudi.
C A T: V ili.
D e Cibo ¿ v Dotti Bmjìlìenfium.
VNiverfàleBrafilienfium.alimentum eft Vi, Lufitanis Farinha deManiioca dida; cujus
varias fpecies prteparant, uti in defcriptioneMandtjba dixi ; ubi & varios illam prxparandi
modos prolixe explicavi.
Carnem variam ufurpant animalium filveftrium, aviumque, uti & pifcium variorum,etiam
teftaceorum & cruftaceorum i frudus itidem arborcos, tcrreftrelque, varia legumina- de
quibus omnibus fpecialiter dixi fuis locis. Imo & infetta quxdam commedunt, nimirum ea de
quibus dixi ih lib. de Infettis. »
XarnemaiitemGomeduntvelcottam, velaifatam, vel toftam. Coquunt in ollis tcrreis
quas Camu vocant, rotundis ( quas è pròba argilla ipfi norunt facere ) affundendo aquam’
atque ita cottam comedunt ctim Jnquitaya, jafculo CaarimaciA , aimifcentcs OHitigate, vel
immittendo Vtatà, ut fit Minipiró; còmedentes illud cum carneloco.panis,
Igncm eliciunt ope duorum lignorum, uno molli, altero duro, durum acuunt, & applicant
molli; circumagendo inftar terebri & admovendo golfypium ,'vel arida folia arborum, atque
ita fiammattr eliciunt. Ligna mollia quibus utuntur, aut fumunt à Tataiba, aut ^Ambaiba, aut
Car «guata guacu , aut fimilibus.'
Aflàtam carnem ficperficiunt& eft eafaporis excellentiflìmi, atquèadeóexcellitomnem
aliam carnem quoquo mpdoaflàtam,.VocantSM«£i. Faciunt foveam in terra, &huiusfun-
do primo imponunt folia grandia alicujusarboris, illifque imponunt carnem aflandam, quam
itidem foliistégunt, terraqueobruuht. Super terra illa focurn ftruunt luculentum, eumque
continuant, donee caro fit probe aliata.
Toftam carnem in prxfentes & futuros iifùs, -faciunt hoc modo. Infixis quatuor furcls
ligneis, è baculis cratem defuper efformant, quem Mccae vocant, huic carnem in frutta ob-
longa, haud craffa, concifam, & fale afpérfam, (vel illius defettu pipere Brafiiiano ) impopunt,
prunasfubjfciunt, atque ita torrenfulque ad fufficientiam. Hate caro ita tolta, ad decerti vel
quatuordecim & pliires dies durare poteft. Hic enimfaliri ita caro non poteft ut in Europa.
Numquam affant carnem vera affixani, uti nos folemus. Lufitani catnes ad eurn modum
toftasappellantPiBós. ■' 1 - ».
Pifces afiatos V'cl cbuliitos comedunt curri Inquitaya, Caflcrùs vcl gammaros quando coquunt,
numquamadjiciunt lileminter coquendum, uti noftrafes folentfaccre, fed cottos
comeduntyercumfimplici fale, velIncpimaya-, Lufitanis Sal-pimmta-, &ficgratiorisdepre-
henduntnr faporis.
Minutiores Pifces, ut Fiaba, Piquitinga, &c. Foliis hetbaceiS aut arboteis involvunt ic
operiunt cjneribus calidis, ita brevi tempore ad cibimi parati ftlnt, licetnequc cottineque
affi dici polfint.
Farinamduobus vél tribuspofterioribus digitis dextrs rrianus prehenfam inter edendum
ori injiciunt., nullo cochleariutentes. Eodemque modo legumina cotta non immittunt ori,
fed injiciunt, ita dextre, utvix àliquid prxtereat.
Edunt fiepius intetdiu, imo¬tu, neque Hata edendi tempora obfèrvant. Capiunt autem
cibum cum fummofilentio : raroque inter edendum bibunt, fed demum poft paftum adji,
ciunt potum.
Dormiunt in rétibus fuis : fimt admodum pigri, & non raro totum diem ftcrtendo perdunt,
& xgre fe levant, fi vittus abundet, & neceffnas illos foras non propèllat. Prope retia fua pen-
filiaftruuntfocumtam nottuquam interdiu; utinterdiu ferviatcoquendo cibo, nottu autem
aerem. arceat frigidum, qui in hifee regionibus nottu frigidior eft, & interdum frigidiffi-
mus, ob nottuum & dierum perpetuo pene xquabiiem longitudinem.
Poms.ordinarius Brafilienfium eft aqua frigida, fontana vel fluviatilis, qux hic&valde
bona & clara reperitur / ita ut non facile quis noxam ab hauftu ejus patiatur ; quantumvis lar-
gius bibcrit: quod-de fontana imprimis intcllìgendum eft. •
Vites autem licet hic ter atque etiam quater uno anno fruttusferant, quia tamen earum
non eft tanta copia ut vinum premi aut opportunum aut'opersepretium fit, earum loco
plures modos commenti funt Brafilienlès, quibus è variis. fruttibus atque etiam radicibus
potus còncinnent, qui vini locum expleant. Et quidem primo vocant Caci, quem nimirum
faciunt exAcaijbse arboris fruttu maturo, quem contundunt in mortario ligneo, vel etiam
Mi a ' " tantum