res fætus tranfplantantur autnon: fi trgnfplantare animus, idfiatannoxtatisprimoautfe-
cundo, & quidemmenfe luniovel Iulio. Pofliint& majores tranferri quatuor aut quitique
annorum, fed major pars moritur. Vidi tamen grandesviginti quatuor aut plurium annorum
transferri feliciteranno 164.0. Mauritiæ, adhibita multitudine hominum circiter trecento-
rum. Ecorticenucisegregiafiuntpocula.
A ' n n o t a t i o . De eadem arbore ita Fr. Ximcncs. DcPalmis quæ ferunt cocos, Mexi-
canis CayoUi, eft arbor haud admodum craffa, vcrumalta, cujusrami (quosproprie vocamus
palmas) è faftigio tranci eminent, quinque aut fex numero crecli ad modum palmarum HiC
paniæ&ab omni parte clare virentes : truncum habct rectum & cinerei coloris, in circuirai
radice ulque ad faftigium, miiiutis velutigradibus cinctum, quorum ope indigena; facillime
adfummitatemarborisenituntur. truneuseftvaldefpongiofus: amat autem locamaritima,
uti apparet inlnfulis Philippinis ,'Porturico ; præfertim ad oram Côliniæ & Zacatuiæ. Flos il-
lîus caftancæ fiori Umilisi fruftus integeræquatmolcmcapitishumani, eftqueôblongior&
triangularis, Sc læte virens antequam djperpatur. Nux ipià feritur & facile pullulât, tranlpo-
fitaque adolefcit Se brevi editfruftus, præfertim fteinere aut fimo bovino ftercoretur & dili-
genter rigetur : radices agit ncque profonde neque moli fuæ æquales : truncus quoque fecun-
dum radices craifior, quo altius âfeendit eo tenuiôr evàdit ; materies illius ad multa utilis. In
InfulisPhilippinisnon modo è materie illius faciunt naves, fed & funibus & velis, aliifque
nauticÎs inftrumentis eafdçm infiruunt ex eadem arbore ; &quod maxime mirum variis quoque
mercibus onerant ex illa natis ; Oleo, vino, aceto, facchafo, fruâu & fimilibus. Ete-
nim vulnerando teneros ramos inferiori parte , eliciunt liquorem quendam, qui vini loco
ufurpatur: hic primo die filâvis &guftui gratus, fequentibus fitinfipidior& deniqueplane
inutilis, femper autem cft ingrati odoris ; & fi crebro fumatur générât crafios hnmores, flatus
& cruditates; licetmoderatecalefaciat&humeûet, fitque blandius noftro vino & minus
tentet cetebrum, nifi alia (ut vulgo folet) addantur. Porro Phtificis prodeflè ferunt &
qui renum affedtibus laborant, ita ut vix ullos in Philippinis Infulis reperiti dicant qui illis frior-
bis tententut, quia illius potu pattes illæ mundentur & arenulæ expellantur; veruni iùmmope-
renocetillisquihydropeautlienis obftruftione laborant. Yinofus hic liquor foli expofitus
aut alibi fervatus pet odtiduum fit præftantiflimum acetum,quod minus ficcat quant noftrum,
fed igni admotum perdit fuumvigorem, ideoquqcum in cibis ulurpant, tura demum admif-
cent cum edulia deferbuerunt. Durât quident longo. tempore, veruni fi pauxillum aqux ad-
mifceasftatimcorrumpitur. Ex eodemvino cotto & fpìlfato fit mel & faccharum, quod temperatura
cft calidum, humidùmque & grati faporis : confervatur longo tempore : lenit pe-
àuS & eft utile adverfus rheumatifmos: corroborât ventriculum & Cerebrum : jüvat conco-
clioncm ; demque ore iùmtiim nihil ditfert colore & iàpore à noftro làccharo candido: Nux
ipfarccensactener^faporcrefertcarduum, verumeft dulcior & minusadftringens; fiftital-
vum; tòllitcruditates&refocillàtventriculum. Putamen quodfequitur & proprievocatur
Coco eft nigri coloris & durum ; exeobiberelàlubrejudicatur, & fine dubio corroborât ner-
vos Si fanat paralyfin. Hoc putaminc Concluditur mèdulla candicans, grati faporis &amy-
gdaldrum dulcium æmula: ex hac contufà exprimltut ladeus humor abfque ignisope, qui
utiliflimus eft ad necandos lumbricos inteftinorum, fi quantitate odo unciarum cum pauxil-
lo falis mane fumatur à jejunis, præfertim pupris & adolefcentibus. Ex rafura ejufdem medul-
læ coda in aqua & bene agitata emergit oleum qtioddam, quòd recens commode cibis mif
cerar & magni ufus eft in medicina, tempèrie calidum & humidum. Hauftum lèx aut odo
unciarum quantitate purgat leniter ventriculum, & cvacuat humores melanéholicos & pi-
tùitofos! ; lieet dicant medullaffi illani per fe alvum aftrìrtgere : verum ad purgandum utendum
eft oleo fecens exprelfo : mitigatprætereaquofvisdolores è caufa frigida natos: eftque admi-
rabile remedium in vulneribus cutandis, fiftit enim finguinem, mundatfaniem&conibli-
dat illa : illitutttlenitpedus&potum purgai illud, éditquealiosinnumerpsefFedus quosre-
cenfere longuffi eOet : imprimis autdtn utiliflimum ad nervbs relaxandos & pertinaces doloreS
podàgricos. Non autem tantum oleum, fèd qux mcdulla continetur aquainftarladis candida,
ad plurima vàlet: fanat febres, fédatfitim, temperar x’ftura, mund.it & firmi: oculos de
confiimit fupcrfìuam carnem qua' illos folet lardare, conciliât elegantem colorent vultuifæ-
minarum; refirigerat atque humedat: purgat lànguinem, ventriculum & ureteres, mitigat
dolores&eft gratinimi faporis, præfertim febricitantibus, qui lieet fudent magna copia pof-
fuht fumerà fine noxa, modofint jejuni: nutrii egregie & eft admirabile remedium adverfus
febres biliolàs : .&lieet credatur flatus generare, taiften fumere licet diebus purgatiOnum ; ve-
rum quibus alvus admodum laxa fibi ab eo potu caveantnecefle eft. Stolones quoque five
gemmæ fuaves flint quemadmodum palmiti Afric»aut Algarviae, verutnamputarivixpof-
funt fine egregio arboris detrimento. Nefóliaquidcminutiliafunt, nani vinumhujusarboris
per illa
- - - - - - J . j , a n i A R VH, JL I B. I I I. . . J
per illacolatiir & prsftant vicem cribrorum: exiiidemsaleri Perfuafit mihi religiofus noftri or dims, qui multos annoim Philfiipnpiti-t*U*s,^ I> f i- texunturnuliis
cocis atque ipfa medulla & lacftco fu c c o re p e rtó h n illo sZ li^ f IK>n‘
fed una patte nonnihil deptcfTos, qui Ungulate remedrum fint adverfus
arbons & ftoihium.qaM operapretium ttitvidMc. L c.,rn|1.v al,A u ä .,tf °
cduenrito, /uèn fieornviob;u qsu fic nootinci ms hualtuudm ab dfbimefitl àe sr,o &tu ndfdvoe rße molis, & habeo°unumfà“fuilssg grraannadeemm,1 fqiu«eenmt
Ä i Ä Ä S Ä S j ' " c
; I bira o b i rBrafihenfibus, Arbor eft inter Brafilianasprocerrima cujus materies eft d„
Ä s ^ S a f t i b u s 1 ;,Li rüu ffiJta1^n i^v o^c a^n tf^err^o,“cu“m’o^bma“gmnfuemrtfprounaduums .nqaufocfittuatriimnvina- ftat ferri mergttur, tura obfortitudinemquamaximeadferrumàccedit
I bacam v o i ArborSilvisParataningjeperfamiliaris, fertfrueftuniferefìmilemLimoni
pellicula tenui, fucco multo, acri tamen inftar tabrufes, intus exigua & pauca grana continen’
tem, dentibus noxmm. Arbor cft à paucis vifa & àpauciffimisnifi perfruàum comita- vidi ta-
ftrim tfo multOfleS0b curiofitatem, nihil habet commune cutiM a m o e ir a ,f e d p e « .
uuflqimuee aadd uullttiimmuumm rraammootr-1u0m01 a HpicemB fruHftus inH tant av aafbtuifnfdimanist i°a “&aittaarianmteirsf e: fieurntafbtoism auratedoicre-
li eco dulci inftar uvsplbene matura:; qualitatis temperata: atque fiilubris, febricitantibus jucun-
Half enne Hißoria Plantarum.