00 G v i l i e l m i P i s o n i s H
animanti! venenata exftinguit, fed&pracordiahominum adverfus venena munit, fi mane
& ventrículo adhuc jejuno manducctur. .
Aquas hydropicorum feliciter educit, & roburaddit vifceribus. Indigena ad nrmandam
valetudinem, pultibus è CMandihoc* fañis, hanc herbam indunt. non fine profpero fucceflu.
Cum pifcibus quoque folet coqui & egregie convenit. ■
* C a p . X L I X . ■
De Qia-apid, ejujque facultatibm.
QEcretum hujus herbs Indigenisdebemus> qui primi illius virtutem nobis revelafunt. Pu-
i3 (¡Ha eft pianta Se depreflà, fed quae humilitatem praclaris dotibus abunde compèflfet. Ex
radice enim vel duos dígitos lon-
g a, & pennam olorinam craflà,
nodofa feu verrucofa, filamentis
ad latera,& inferius tenuibus pra-
dita.exterius è gryfeo flavefcente,
interius alba, tres vel quatuor pul-
lulant pediculi, tenues, teretes,
tres aut quatuor digitos longi, qui
quilibet unicum folium fuftinent,
obrotundum vel oblongum, tc-
nerrimum, fuperius Jplendide viride,
inferius paulum albicans, ha-
bens nervum , & inferius venas
tranfverfim conipicuas.
Florem fert in proprio pedículo
rotundum.umbelici figura, floris
Bcllidis xmulum, multis ftaminu-
lis conftantem , ex quo femen
provenit minus Sinapi.
Radicem fundit pro mole fua
fatis craffam, tortuofam & cepa-
rum more fibràtam, ejufdemfere
cum Pecacuanha praeftantiae & efficaci
x, linde & Pecacuanha abufivc
à quibufdam appellatur. Cujus vicem
in vomitu ciendo, & alvi profluvio
compefcendo egregie fup-
plet. Eotamcn difcrimine obfer-
vato,quod primam fuam dignitatem
à virtute antidotali fortiatur,
cujus vices air aliunde mereatur,
experirinondum licuit, quam quod vifcera tetris fiffiginibus liberet. Lufitani prater hanc, ab-
ditam quandam & occultarli qualitatem radici inelfe contendunt.
Dìffctt porro à Pecacuanha, quodadvomitumproritandum minus fit valida, necpari efficacia
humores peccantes per iuperiora exturbet : quo fit, ut radix, quae odore & fapore alteri
cedit, majori quantitate exhibeatur.
Indigente intcgram plantam contundunt, & fuccopraelibato virus à ventre excludunt: à
colubris Iteli aut fagittis vcnenatis percuffi, eundem antidoti loco, vulneri inftillant non fine
fucceflu. Datur hic & alia Caa-apta fpecies, priori per omnia fimilis; exceptisfoliis, quxqui-
dem ejufdcm funt figura, fed in ambitu ferrata & hirfuta, quidam & pediculi horum raris ve-
ftiunturpilis.
C a p. L.
De cA:aricoba, Lufitanis Eroa do Capinoti, ejujque Ytrìbus. | ì
E t de Agnape.
P Lanta reperitur praftantiffima, locis irriguis, maxime vero circa rivos & aquas falien-
tes, quae ab Indigenis <^4carfiba, à Lufitanis Erva do Capitaon appellatur. E olium habet
rotun-
DE F a c V L T A T I B V S S lMP l t t ì l VM L i b . IV. . ili
rotundum, glabrum, & fatis ctafllim, atque Nymphex minori perquam limile.
Florem fert ex luteo albefcentem. Radice gaudet multa, albicante, humi repente, 6c
quafi nodis diftimfta, longa, bulboià, fucculenta, & Petrofelini quodammodo faporem referente.
Eft tenuium partium & catidarum, guftatu perquam jucunda& aromatica. Pracipuae
qualitates qute hanc herbam commendant, inhxrent radicibus , interque aperientes haud
poftremum lòcum merentur. Hepatis & renum obftradiones, & intemperiem calidam enten-
dant, tamfeliciter, utnullumremediumillispratulerim.
Inter illas herbas qute mundo Occidentali cum Europa funt communes, Nymphea eft, illis
Jlguape di£ta, quxlacubus&ftagnispaffim innatare confpicitur. Ejus folia & flores ficut externa
facie, ita qualitatibus admodum conveniunt cum communi Europxa, iifdemque flint
ufibusdicata, apud omnes paffim Íncolas. Quippefolia fola, tibiacum ulceribus, inflain-
mationibus & eryfipelali applicata, medentur.
Oleum radicis Nymphea quoque praftantiffimum exiftit, atque contra internos & externos
alfedus calidiores in quotidiano ufu receptum.
Radices hx Aguapen d id x , longx&fucculentxfunt, co&x Gve leviter aflatx inter medicamenti
alimentpfa numerantur, &pro epulisapponuntbrinteracetaria.
C a i . L I .
D e jyhambu, Cjuacu, fh e , Figuero d ’Inferno,
RIcinum duorum generum producit Brafiiia, majorem quidemunum, minorem autem
alterum. Utèrque eft arborefeens, fpeciofa facic, nec filveftris folum, fed & hortenfis &
altilis. Caulibus eft proceris & flore ex albo luteo, floribus vero pulchcrrimis, ftellatis & in-
terfedis., latiflìmeque fe extendentibus. Viret perpetuo, jundimque viridia /emina immatura
, nigra vero matura & cineritiis maculis diftinda profert, à Lufitanis Carapatos appellata,
qua: echinatis lappaceifque inclufa cellulis, mox iponte erumpunt , pinguique ac medul-
lofa fubftantia turgida, & quovis anni tempore colleda, in Sole exficcantur, arefada con-
tunduntur & ex aqua coquuntur, oleumque fiipernatans ab indigenis excipitur. Belga: vero
& Lufitani olivarum inftarfolent exprimere. Lychriis affunditur, eoqueòleidefedusfup-
pletur. Nec proinde tamen ignobile; quum omnibus paflìm incolis'in ufu fit quotidiano
contra aiFedus frigidos tam internos quam externos -, ita ut optimi olei Europei vicem
praftet.
Calidumliabeturadtertiumgradum. Reiòlvit apofthemata, & matricis ventrifque tor-
mina & flatus illitumdifcutit; prodeft tinnjtibus auriuni; reftituit tenfios convulioique ner-
vos. Tres vel quatuor guttulae, ex conveniente liquore fupinde per os vel anum exhibitx,
fanàntrigidos articulorum aftedus & fimul alvum laxant. Cùtem quoque à pfhora, reliquia
que externis corporis affedibus. vindicat. Umbilico inundùm lumbricos puerorum ex-
pugnat.
Semen illius catharticumeft, & multo validius quam oleum : humores enim crudos per
iuperiora & inferiora exturbat, ac proinde prjeparatione indigent. Convenit in /piritu vini
optimo, loco corredorii, macerare femina multa, & inde unciam circiter è cochleari exhi-
beri, ut venter benignius à craflìs humoribus evacuetur.
Si ipfa feminis grana in fubftantia accipere malis, minus tutum exiftimant incoke,-fepte-
narium numerum excedere, licet Dpdona;us id fuadeat.
Ìolia aqua vel aceto macerata Herpeti aut hujus generis affedibus mederipraeter Diofco-
ridem, teftem habeo quotidianam experientiam.
M 2 C a p .