C a p . L X X I I I .
D e JVlurucuja, varìifque ìllius fbedebus, &•facultatibm.
T)Oft fedulam inquifitionem ad minimum novena fpecies hujus plants repperi. Quarum iè-
ptem maxime filveftres, inque faltibus remotiorib us nafcuntur ; ut funt Murucujafata, Bte\
M ixira, Peroba, Piruna, Ternacuja, Vna : fativis plantis Murucuja, non quidem fru&u, fed folio
&eximiifloris facie &fragrantiafimiles: excepta unica, qus fola habet folia unita grandia,
non crenata, ant in plura diviia, ut Murucuja-guacu, hoc eft, granadilla major hortenfis. Hanc
prster alias adhuc ejufdem generis plantas, pomifque longe minoribus vidimus, quarum qus-
dam trifolium,qusdam quinquefolium habebant. Flore ex coeruleo purpurafcente, pomi/que
quantum ad externam faciem fimilibus, csterum iàpore difllmillimis, quod nonnulla dulcia,
qusdam acida erant. Efculenta tamcn omnia & palato non ingrata, licet minus ab Incolis ex-
petita, ob frequentiam & nobilitatem duorum iftorum in hortis creicentium, quorum frondes
jucundiffimam umbram prsbent, fi heders aut vitium inftar hue illue fle&antur, funium-
que modo flexibiles & fcquaces in fornicis formam ducantur.
Hsc pianta cuivis terrs infita crefcit, totoque anni tempore pulchre vireicit: felicius
tamen fi vinearum ritu quotannis à luxuriantibus farmentis liberetur, fecus enim fuffò-
catur.
• Floret totofere anni tempore, maxime autem fub finem sftatis, fruótumque menfibus
pluviis sque ac sftivis maturum magna copia producit. Ejus brachia & virgulta, heders
aut convolvuli in modum vicinas arbores ac teda conicendunt. Flores omnes pülchritudine
& odoris prsftantia conveniunt, differunt autem loia magnitudine. Omnes tertia poft Solis
ortum hora aperiuntur, pauloque ante Occafum denuo clauduntur, ne decora eorum
facies nimis proftituatur. Contrarium fit in floribus Mirabilis Peruvians, qui de die clauduntur.
Frudus CMurucuja-guacu figura eft rotunda & ad ovalem inclinante, pyrumque Euro-
psum magnitudine excedit. Odore & fapore eft aromatico, & tam jucundo, ut nihil fupra.
Semine feu acinis icatetintus nigris, oblongis, perpetuaque muccagine dulci, tenaci, obfitis.
Omnium autem pomorum CMurucuja prsftantiifimum eft illud, quod ab sgris pariter
&fanisexpetijpm, cxade rotundum eft, glabrum, lstevirefcens, &maculis albicantibus
diftindumj maturum vero flavum, cortice craflb & tenaci, quo pulpam illam croceam
& illuftrcm , gratoque & vinoiò acore jucundam, continet. Quo magis miror aliquos
(inter
d b F a c v l t a t i b V s S i m p u c i v u L ib . IV . 107
(inter quosMonardus eft) fcribere pomum hoc eife infipidum. Nifi forte de Peruviana granadilla
fint locuti, cujus meminit Petrus de Cieca inHiftoria Peruviana, quam colore & fapo'rc
ab hac noftra diiferre facile crediderim. Ad Medicara illius hiftoriam tranfeo.
Pulpaqusfummofebricitantiumiòlatio& obledamento eft, mihiin quotidiano ufu elle
confuevit, vicemquefyrupicordialis ut &RobRibiumvel Berberis egregie fupplet. Quali-
tate refrigerandi esteras Granadillas omnes anteCellit, nullamquenoxam, etiamfi abundeco-
medatur, adfert : nifi quod immoderato ejus ufu dentes ftupore obtorpefeant. /Eftu laborantes
mirifice refocillat fitimque exftinguit. Ad hsc appetitum cxcitat, ftomachi ardores
reprimit, fpiritufque vitales, cum recens pomum, tum fuccus ejus in fyrupi confiftentiam coa-
£tus, & ex pofea propinatus, reftaurat. Idem prsftant flores & pomi cortices conditi, qui
vix ulli frudui dignitate conccdunt. Folia loco heders cauteriis applicata, multum profunt,
ufumque quotidianum fubminiftrant.
C a p . L X X I V.
De Mumcuja-nùri, ejufque qualitatibus.
"E X fìmilitudine quam habet cum filvefìri CMttrucuju five Granadilla, minoris nomen huic
A-'Climaci indiderunt Brafiliani. Folio enim & crescendi modo vix differì- abea, nifi quod
minus alte arbores confcendat, foliifque fit multo minoribus; viribus dcnique& faculta-
tibus diffimillima exiftat. Quippe ufque adeo infignis habetur cfficacix hsec Pianta (licet
paucioribus Incolis nota) ut non folumsmuletur CarcapariUamofficinarum, fed earn facile
& caeteras uteri immundicias expellit. Mox robur vilceribus reftituit : quod eum ab exercita-
tiffimis rei Botanies Brafilianis,juxta Flumen Sai Francifcihabitantibus, accepiflem, quinul-
lum remedium > huic Murucuja^miri in obfiructionibus & frigiditatibus prseferrent ; illud tandem
à Lufitanis & Batavis noftris colonisimitandum volui, qui proipero fucceflu etiam nunc
id in ufus quotidianos applicant.
Folia denique contuia, ferventique aquae, donee tepefeat, indita, atque podici aliquoties
applicata, praefentiflimumpraebent remedium contra haemorrhoides.
C a p . L X X V .
De Qmya, five Pimenta da Pena.
/ '" ’ IrciterdecemdiverfefpeciesPiperisdomeftici fiveCapficiBrafilienfis reperiuntur: qua-
' —'rum plerieque à Dodonaeo aliifque exoticorum auftoribus traditae funt. Summa diligentia
ob ufum & elegantiam paflim in Hortis Brailliae non folum, fed Hilpaniae quoque excultae.
0 2 Frutef