& .pr,cipuiillorum fruftus maturantur. Ubi autem fluvius intra alveum fuum coèrcetur, ad
confuetas fcdes redeunt, & fomenti dant operam : ferunt autem imprimis grandius milium feu
Maizium, phafeolos varios & cucúrbitas lagen,formes, aliafqüe.
Antequam femina terr, committant, folum à fortilcgis Sc prophctis lllofurn ab ortu ad oc-
cafum luftratur, Sc femina vaporantur fumoTabaci, hocadfoecunditatem proficere autu-
mant Nec minus anxie Sc fuperftitiofe divinatores fuos Confulunt de anni fertihtate, qui vario
plumarum ornatu atque aliis monilibus infignes credulum vulgus miris pr,ftigus eifatuant:
quod interea cantillando tempus terit.
Ubifementis eorum ad matucitatem pervenerit, Se frugcs colle» , fuerint, tantum fepo-
nunt quantum ad proximam fementem fufficere putant, reliquum abliguriimt.
Imprimis vcneranturPleiadum exortum, Scftellas illas numinis loco colunt, canendo Sc
choreas ducendo ; pr,fertim in loco ad id deftinato, quinqué fupra quadraginta horarum itinere
ab Otfchunoch, quo tendunt cum fruftus filvarum Sc camporum maximam partem jam
mamri (Imi Hie autem Adolefcentes omnes qui haftis lufuri funt I poft triduum cantando Sc
faltando exaftum, fe paramad certamen: Sc quidem primo furas vinciunt lento quodam vimine,
èquo Sc cálceos confeftos induunt : deinde melle capita inungunt, Sc capillos poftica
parte fubligant, Sc longiori avis penna creila infigniunt: mox rubro pulvere capillitium ad
occiput afpergunt, fronti autem albas applicant plumas ¡ deniquefaciem variis pingunt colori-
bus, itti Sc reliquum corpus; dorfo autem ailigant fafciam e frondlbus confeflam inflar cauda-,
brachiifque alas volucris, quamvocant Kofetug, 8c cervici itidem circumdant pennas rubras.
Ita ornati certant per triduum, Sc viStores ovantes faltant.
Ubi quis illorum moritut (nifi forte à venenato aliquo animali exftinguatur) pottatur cadaver
extra caftra, atque ibidem ab illorum medicis Sc fortilegis exenteratur Sc dividimi- in partes
: qua deinceps à vetulis torrentur, Sc ab eifdem Sc confanguineis devoran tur, cum planili!;
fummi enim amoris indicium judicant amicos intra vifcera fua fepelire. Atque h ,c quidem inter
plebeios obtinent: Optimatum vero cadavera ab ahis optimatibus comeduntur : prater
offa q u , à proximis confanguineis fervantur ad nuptialia convivía ; Sc tunc in minutiffi-
mas partículas contunduntur & bellariorum loco devorantur : quandiu autem omnia offa
non ita confumta fuerint, proximi confangujnei Ubi capillos capitis evellunt in lignum luctus.
C a p . XI I I .
oJ[Tia_qucedam de F a p u y is ab E l i a H e r c k m a n f lO d efc rip ta .
TApuiy, degunt verfus Occidentem à provinciis Brailli,, qu,aut à noftrisBelgis, autà
Lufitaqis habitantur, & ultra montes: dividunmr autem in diverfas nationes, nampri-
mum pone fearnambucenfem provinciam incolunt Cariri,quorum Regulus eft Cerioukeiou-, fecundo
GiriráA^«,j>aulo.ultra tendentes, quorum regulus Car apoto-, tertio Cdriri-jou : quarto Sc
noftris notiflimi Tarairyou, quorum pars à Ianduy, pars à Caracara regitur, qui à Rio Grande ver-
lus Occidentem agunt ; 8c variis fedibus vagi menfe Novembri, Decembri & Januario propius
admareaccedunt, quiafrudus Cajons tum maturi, quorum intra continent nulla eft copia.
Sunt robufto corpore, procero ; craffo Se ampio capite ; coloris fufei ; nigro capillitio, Se
afpero : quod fuper cervicem propendere finunt, in fronte ad aures ulque attondent : quidam
& tondent fe ad Europ,orum modum.
De nuditate illorum, Se quo patto pudenda operiant, idem narrat cum Rabbi.
Sortilegi ipforum Se magi, quos magnifaciunt & de futuris confulunt; malignos fpititus evocare
norunt, qui fe illis liftunt ipforum Tapuiyarum figura ; interdum Se admittunt illos intra
fe fub figura mufe, aut alterius minoris animantis, Se fingunt illos per os. fuum loqui Se futura
revelare. Teftantur multi noftrorum fe id vidiffe,cum natio h ,c noftris fubfidio in Rio Grande:
illis autem denuo dilparentìbus, omfies foemin, vociferabant Se ejulabant; nam -apud hos
Barbaros venerano omnis Conftat ex vociferatione Se ejulatu feeminarum.
Regulum fuum impenfe colunt quando in expeditione bellica ipfos prscedit, ipfique funt
obedientiffimi, domi autem tantum parce venerantur.
Porro cum omnes nudi incedant, Regulus Se primates à vulgo dignofeuntur partim capillitio
, partim unguibus : Regulo enim capilli in coronam funt tonfi ; & ungucs pollicura
longiffimi: coniànguinei autem illius Se alii bellici miniftriungues habent longos in omnibus
digitis, pr,terquam in pollicibus: decorum enim apud illos ungues habere quamlon-
giflimos.. ‘ - ' ~
Pueris anno icptimo, aut oftavo, auriculas perforanti uti & inferius labium f jpra mentum»
ajunt fe hac ceremonia illos demum in hominum numerum affeifeere.
■ Poemi-,
F«min,fimortuumf,tumpariant, ftatimillumdevorant, ajunt quippehaud melius cu-
ftodiri polle, quam intra vifceraipfarum, è quibus prodierunt.
Infantes illorum (quod mirum, fi modo verum) nona aut decima feprimana ambulare inci-
piunt, atque adeo aquas ingredi ad natandum, quarenulli inter illos reperiuntur five mares,
five foemin,, qui non optimc natandi artem calleant.
Perveniunt ad fummam feneftam, ita ut inter illos reperire fit, qui centum Se quinquaginta
aut fexaginta, quidam etiam qui ducentos annos attingant, ita ut illos in Hamaccis geftari opus
fit, iùntque illis imprimis ejulmodifenes venerabiles.
In regionibus illorum, ut ipfi narrant, plurimi reperiuntur ferpentes, Se inter eos quidam qui
vigintiquatuorpedesfuntlongi, atque ita venenati, ut fiinaliquod corporis membrum dentei
infixerint, intra quatuor aut quinque horas lafi exftinguantur.Ajunt Se pifeium genus in fluviis
& lacubus eorum frequens effe, Carfa, quod natantibus aut fluvios tranfeuntibus carnisfrufta
è membrisabripiat.
, Ingenio ita funt pravo, ut licet amici venerint, rarilfime fine ulio maleficio difeedant.
A P P E N D I X
D E C H I L E N S I B V S -
C a f . I.
T)e Chilenfìum indigenarum Statura, &■ babitu corporis , atque Feftitu.
I c e t ChilenfeslongediffitifintàBrafilienfibus,quiatamenànoftris nuper fuerunt
luftrati, nonprorfus alienum putavi qu,dam de illis hìc fubjungere, è variis Com-
mentariis noftrorum, quos Illuftr. Comes Joan. Mauritius fubminiftravit.
Indigena Chilenfes in communi fetis robufto Se compatto funt corpore : coloris
inter album &fufcum: nigris Se craflis capillis : qui autem illorum Hilpanis ferviunt, geftant
illos prolixos Se intenfos, verum qui adhuc fili funt juris Se cum Hilpanis belligerant, qui vulgo
Vcais appellantur, attondunt illos, ne, ut ferunt, ab hoftibus fuis iis apprehendantur, ita ut hoc
figno à fubjectis Chilenfibus dignofeantur.
Capite ut plurimum funt grandiufculo Se facie lata, imberbes, quiaillam evellunt duabus
mytulorum conchis arctc connexis,6c una parte firmiter ligatis, quas fecum Se quidem ad collimi
appenfas geftant : etenim non tantum è mento Segenis, fed Se pudendis partibus omnes
capillos.evellunt, tam mares quam foemin,, Seprimum cineribus calidis illos fricant, ut ita
faciìius radicitus evellant. . -
Nudo incedunt capite,Se folummodo redimiculo capillos capitis fiibligant, quod vinculum
fuoidiomatevocant Taritvelonco : primorelque illud paulooperofius & pretiofius geftant, ut-
potelamellisquibufdamargenteisSeTurcoidis gemm, ftagmentis, Se aliisquibufdamquif-
quiliis, quas illi tamen magnifaciunt, intertextum. Quidam etiam ornamenti loco geftant
exuvias volucrum 8e pelliculas muftelarum Se fimilium animalium, diviiàs ita ut caput fron-
tem, cauda cervicem tegat : atque nominant Maniewelomo ; paucifiìmi denique pileos geftant,
quos ipfi faciunt groffo modo.
Foemin, itidem capite nudo Se comif folutis incedunt: cettis tantum temporibus fiibli-
gant, videlicet quando menfibuslaborant, atque hoc indicium facit. Foemin, tamen Chilenfes,
q u , prope Caftro degunt, cOmas colligantSecmcinnos geftant pene ad noftrarum ho-
diernum modum : In Coquimbo denique Se Loquimbo Peruanarum mulierum cultura imi-
tantur, utpoteiisviciniores, aliis provinciis Chili hoc infolitum.
Amiciunt fc panno, quem texunt ip f, è lana fuarum ovium : pauc, enim reperiuntur foe-
m in ,q u , texere nefeiant, atque adeo machinas ipfas dilponere ; maximi autem eorum quos
texunt pannos, vix fuperant quatuor aut quinq; ulnas noftrates : Mares autem ramunt hujufce
panni quadratam portionem, circiter duas Se femis (pauio plus aut minus) ulnas longam, Se
circiter ulnam aut feiquiulnam latam ; in cujus medio rimam faciunt, oblongam, qua caput
cxferunt : fub hac vefte veluti tunica, prò frigoris modo, bis terve revoluta, nudum corpus te-
gunt, fine thorace autindufio, bracca ab umbelico adgenua uique propendente contenti,
more pene Europ,o. Pannus hic ut plurimum diverforum eft colorum, albi, rubri, coerulei Se
lutei, Seadorasftriati, inftar lodicis Hifpanic,. Caterum nudipedesincedunt,pr,terquam
quod quidam fcftivis diebus caligas induant fatis affabre faftas, Se quadratis albis nigrifque tef-
fulatas : Calceorum autem ufum penitus ignorant.
N n ì Foemi