Carona iba. Copaiba. Ibixuma. Coapoiba. Puript
í5\4aratatabiba.
'caiba. Ibiruba.
C A r a n a iba & A n a n a c h i c a r i r i Brafilienfibus. Arbor Palm® da&ylifer® magnitudine
& altitudine; lignoduro, ruffo feu brunnö, craffis nervis intus conftante, nullius
ufus: cortice exterius gryfeo, & cartilagine à terra ad quöd-
damlpatium fquamato, fquamis ordine cochleatim pofi'tis, qu®
primo longiores. fuccefiu, breviores fiunt, imo tandem decidimi,
fuperne initio fafto; nam arbores adultiores caudicis me-
dietatemfuperiorem habent glabram ut Cocoeiro, inferiotem
folum fquamatam ; fquam® autem nihil aliudfunt quam reliqui®
ramulorum, qui decidunt arbore in altum aflurgente, enafcenti- .
bus aliis, tunc enim fuperiores rami manent, inferiores exci-
dunt relinquentes has fquamiformes reliquias. Ramos porro fuos
in fummitate orbiculatim expandit direttefurfum,deorium,&ad
latusutpalmadaaylifera,fedlongeelegantioriadfpe£tu. Ramus
quilibet duos vel ties pedes longus, compreflus, in utroque latere
acuto, duris fpinisnigris armatus figura dentifcalpium refe-
rentibus: unumincujufque rami extremitate folium rotundum
cura & ita plicis donatum ut manuarium umbraculum fsmina-
rum {gaHisparafai) viridis coloris, ab extremitate ad medietatem
fere introrfum feftum in multa alia carinata folia foliis Palms da-
äylifer® fimilia ; quodlibetexhis fettis foliis circiter duos pedes
eft longum. Inter ramos folioferos alii prodeunt longiores, qua-
tuor, quinqueautfex pedes longi, in multos alios ramos & ra-
mulos , lanugine albefcente obdutlos , expanfi alternatim , &
quali è vaginula prodeuntes, in hiSexfiftunt flofculipalhde flavi,
fine pediculis, tribus foliis conftantes. Poll hos proveniunt ftu-
£tus, figura & magnitudine o liv ® , virides, amari, nec edules,
necullius ufus. Setta h®c arbor nunquam rehafcitur è caudice;
tarde quin etiam crefcit &longo tempore opus habet ut grandef-^
cat. Folia ferviunt ad tegendas cafas&corbes faciendos: è ligno autem circos faciunt, qui-
buspecora&jumenta includimi, vulgo CarmrLufitanis.
A n n o t a t i o . E x nomine quis fufpicari poffet hanc eifc arborem qu® fnndit rcfinam il-
lamqu® hodiemagna copiaEurop®inferturex AmericaCarann® nomine, verumhaudita
eft, liquidem hancitadefcribitFr.Ximenes. TUhuililocan (qusfert refinimqusabHiipanis
vocatur Caranna) eft arbor grandis, trunco l® v i, rubro & Iplcndentc atque odorifero ; foliis
ole®fol. fimilibus& deculfatimfivein cirucemdilpofitis; eftacrisatquemordax& nonnihil
adftriugens. Rcfinaquameliquatnominatut Caranna, obtinenseafdemfacilitates ; quasTe-
comahaca atque adeo majores, licet non fit in tanto ufu. Pulvis tranci autcorticishauftus
valde corroborat cor & veiitriculum ; difcutit flatus, corrigit quamvis intemperiem frigidam,
fanatque affettus uterinos. Cortex in aqua maceratus utilis eft cordi; &hauftus cumpotione
■Cacao, prodeftpe£tori& cordi: Fit ex hac refina ceratumutiliflimum advcrfus varios dolores.
Item oleum Americanis maximopere laudatum adverfus vulnera & hemorrhoidas : quod
faciunt hoc modo : Recip. Terebinthin® unc. vm . olei de Liquidamber unc.m. Tecoma-
hac ® , Carann®, Balfami an. Vnc. n. Pulverüm Maftich. Myrrh®, Aloes, Thuris , Sanguinis
Draconis, Sarcocoll® an. Drach. & lémis ; pulverifenturfiibtilit;er, &ubirefin® liquefat
i ® fuerint, mifceantur & incorporentur fecundum artem. Vide Monardem cap. 1 1 1 . obfer-
vaviautemrefinamhancadverlus dolores dentium, emplaftro temporibus applicato, egre-
gium efle remedium.
C o p a i b a Brafilienfibus : Arbor cui lignum rubrum, quali minio
vulgar it i turare tintinni, duritiefagino squale, exquoafleres
lati fiunt ad varios ulùs. Folia fert obrotunda aut etiam ovalia, qua-
tuorautquinquedigitoslonga, duos aut duos Scfemis lata , ubila-
tiflima, in pediculis digitum longis, craflis, nervo cralfo fecundum
longimdinem, & venulis pluribus tranfverfis, maxime conlpicuis
pofticaparte. Floremfertmediocrem, quinque foliis obrotundis conftantem. Frutlus illius
eftfiliefl
iiliqiia obrotunda, magnitudine unius digiti, fufea, qu#fidigitisprematurfacile apcri»
tur & continetnudeum avellana; nucis magnitudine & figura, cutícula nigra membranacea
* tedum, qua; ad medietatem veftitur pauca pulpa lutea, odoris inflar piforum contuforum:
ipfe nucleus cpnftat carne lenta, inflar cornu emolliti, cedente dentibus, iaporis haud ma»
nifcfti, colorisaquei, quicomeditur. Siliquamatur# decidunt, & colliguntur.
H#c arbor dat oleum fèu Balfàmum limpidif-
fimum, inflar olei Terebinthin#deftillati con»
fiftentia & fapore, odoris refinofi. Hoc autem
iìc colligimr: Circa arbòris caudicem terebra ad
medullam ufque perfoditOj & applica vafculum,
&uniushor#fpacio quatuor circiter cantharos
oleihabebis: fin fluere piane non velit, finas fo*
ramen operculo obturatum ad Solis ufque oc»
caíüm, hinc refera, oleum dabit fine dubio. Pau»
xillum hujus calefadum & cum filamentis re-
centi vulneri impofitum, fanguinis fluxum fiflit
& brevi illudfanat. Nervis apprime amicum efl:
tres vel quatuor guttul# in ovo /orbili bis vel ter
mane fiimt#, dyfenteriam vel aliosfluxusven-
tris fiftunt & curant. Calidum & ficcumeftin
fecundo gradu.
I b i x v m a Brafilienfibus , Motamba Ango»
lenfibus, Arbor inflar cerafi filveflris noftra-
tis, etiam ejufmodi pene foliis , per ambitimi
venufle fèrratis : cortice ex fufeo cinereo ; ad
quodlibet folium five illius pediculum brevis
pediculus continens fiofeulos parvu-i
, quinque conftantes foliisftavis deorfum fle-
xis quafi quinque uniones affix# effenq in medio
multa ftaminula flava extant : funtque flofculi in
umbellam congefti. Fru&umfert orbicularem*
magnitudine globulilufòrii, primo quidem viri»
dem per totum fignatumtuberculisfufcis : inv»
maturus adhuc concifùs continet materiam len»
tam inflar vifcij maturus autem nigrefeit & in
quinque partes aequalesfpontefinditur, conti»
, fiuis cellulis incluía, magnitudine íeminisfinapi, figur# ex rotunda quafi
oblong#. Cortex hujus arboris
detradus glutinofus efl, &de-
rafa exteriori cute fufea, fieu re»
cens feu ficcus ufurpatur, egregie
Saponis vicem implet & tuto
adhibetur ad omnia ad qu# Sapo
Hifpanicus.
Longe pr#ftat fruitili Sabaon,
ille enim acrimonia fua nocet
veftibus, hic autem nequáquam
Nafcitur ubique in Brafilia
quidem maxima copia. . .
C o a p o i b a Brafilienfibus, In
Pao Gamelo Lufitanis j hujus Ar»
boris aliquot reperiuntur fpe-
ciesj quarum duas Auffior ita de«
fcribit. Prima fpecies in Fagi al-
titudinem & figuram exerefeit,
cortice cinereo cui aliquid fufei
admixtum, inflar undulati panni.
Folia habet folida. oblonga,
inferius dilute vlrentia fuperius
faturatiora Se fplendentia, infigni nervo fecundum longitudinem, atnullispene venis conipi-
& z cuis