ncrofo vino propinatus, vim veneni per fudores & urinas exturbat. Cujus rei fpecimen Barba-
rum quendam edidiffe vidi, ipedànte Excell. Naflav. Comite.
Mordaci deoique acore loco Sternutatorii falutares edit effectus, tum peculiari vi attrattiva
loco mafticatorii alte pituitam è capite ad os derivat,oculorque à perpetuis catharris vindicat.
C.A p. LX.
De lacuacanga, alili Tarn Caatinga, ejufque facultatibus. '
INnumerainBrafilia arundinum filveftrium geneta reperiuntur. Praeter eximiam iilauj fati-
vam Sacchari cannam, reliquarum omnium facile reginam, in nemoribus exfurgunt admo-
dumexcelfs plumifqueveftitse, utar-
borum altitudinem, tibiae vero huma-
nae craffitiem adaequent. Quaedam du-
riores , fagittifque funt dicatae. E qua-
rum radicibus deco&is, lixivium contra
capillorum defluvium concinnatur.
Plurima quoque dantur alia, quas fi-
lentio pr.vtcrco, obornatumvelufum
ab opificibus dumtaxat aut agrorum.
colonisexpetitae.
Una réftat qua ufum in Medicina
praftat, bulbofa & femper virefcens,
IacuacnTtga ab Indigenis nominata.
Caulis internodiis rarioribus & mol-
lioribus diftinftus, amplis & craffis fo-
liis eft confpicuus:è cujus vertice,com-
paftusjfquamatus, figura pyramidali&
ipeciofe rubefcens flos, progerminat.
Egregia hac Arundo, ipongioià polpa,
acidoque fucco turget. Interfecre-
tiflima & optima habent remedia contra
Gonorrheam , manducare multum
hujus canna > caque fola renum, velic
a & genitalium immundities expelli
tradunt. Ego fuccum illius acidum exprimi
, certaque doli, addito convenienti
lyrupo, agro bis de die exhiberi
confultius duxi, & multum pro.fuiflé
fum expertus. Ea tamen cautione, ut ufus illius frequens vitetur, quod filo acore ventriculum
infeftet, genitalibus quoque obfit, quemadmodum in multis videre contigit, qui temere ilio
utebantur.
C a p . L X I .
De Saffafras, ejufquefacultatibus.
IN vaftiflfujiis & diiTitis Brailli* faltibus, du* vel tres infignium.& fragrantium arborum
fpecies reperiuntur, q u * t^yinhuibaàBraiìlienfibusdicuntur. Quarumali*nigricant, ali*
albicant, ac proinde Cedro branco vel Canela ob odorem didì:*. Qu* nhuyfch-peabya à Bra-
iìlianis, merito ab Hiipanis Pao funcho nominatur, quod infigni faniculi fragrantia totam
domum repleat, tamipiiim lignum (quodè cineritio flavefcit Sandali inilar) quam cortex
& radix. Proinde Monardi defcriptioni circa lignum Sajfafrós non acqüiefcendum, licet accurate
ufum& abuiumejus defcriplèrit : nam cum de dele&u & pr*ftantia partium arboris
agit, corticem dignitate longiifime fuperare & ex cedere lignum teftatur, & Saffafras florid*
decorticatum lignum vix dignitatis .ullius eflè affirmat, cura hoc Braillienfe eximi* virtutis
& dignitatis habeatur, atque à cortice liberatum in aliquot annos immune fervetur. .
Ad h*cfortioris odoris eft & efficaci*.atque fecundum caloris.& ficcitatisgradum excedit.
Tertia autem fpecies <^4uhuiba-mm, quantum tluabus prioribus magnitudine inferior,
tantum virtutiibus fnpcrior, omnibus pariter incolis in quotidianos ufus repofita. Folio
eft Lauri, fed minori, frudtu odorifero & nigro, ubi maturuerit, eoque fimul cum
foliis,
ligno, radice intente calidis ultra fecundum gradum-, corticecftcoloris è cinereo trifte
rubefcentis, cjufdemque qualitatis.
Decotta ex his non tantum contra luem Veneream, fed & alios plurimos morbos à frigo«:
natos adhibenmr ; fudores denique & urinas movent, turn vifeerum obftru&iones, atque uteri
intemperiem frigidam tollunt. : langujdos imprimis à morbis Chronicis refufcitatos hydro-
picos quoque ab aquis jam liberatos, à recidiva; mera liberant.
C a P. L X I I .
De Iupicanga, ejufquefacultatibus.
E Andem quam Chins radicem vulgo vocant, lise quoque producit terra ; fed Pfeudo-
Chinam, de qua Dodonsus & alii fcribunt, frequentius, eamque admodum nodofam
C a p . L X I I I .
& lignofam, quam ipfe ajiquo-
tiesèterra, in Territorio imprimis
Paraybiffifi, ubi copiofe naf
citur,evulfi.
Sed ne quis fallatur,tres omni-
no reperiuntur fpecies, licet pau-
cioribus cognitae, quae omnes
fub eodem nomine comprehen-
dunwr, ob fummam quam inter
fe habent fimiiitudinem ; quas tamen
fi in ufus applice*,diftingue-
te neceffe eft : quapropter eligen-
da eftqua: magis craifa, glabra &
rubefcens eft; qus facile ex magnitudine
pedis plants, tum & ex
infrequentioribus caulium fpinis
internofci poteft. Ejus brachia
lpinis acutiflimis hinc inde obfi-
ta, Clematis inflar, vicinas arbo-
res,earumque fummitates,finuo-
fis'flexibus ampleítantur. Folia
fert Plantaginihaud diffimilia, &
baccas croceas ad aureum colo-
rem vergentes,ac racematim provenientes.
In hac pianta cum nihil fit fere,
quinab aliis Scriptoribustraila-
tum, & ad vivum fit exhibitum,
fqllicite aut proìixe diflerere ope-
nepretiumnonerit. Ea uri folcnt
adeademmalaexpugnanda, quse
in Europa expelli folent; tametfi
Chinenfi (ut, quodfentio.dicam)
dignitate & prsftantia fubinde
nònnihil concedat.
De Iamacaru, Urumbeba, &• Iaracatia, earumquefacultatibui atque ujù.
Slin ullaBrafiliae pianta mirus naturae lufiis, certe in hac Cardilo fiveficu fiWeftri apparct.
Vid.Marcg. Iconespag. 1 16 . quippe adco inter fe variant, pro natalis fòli diverfitate, ut vix
omnes ad eafdem ipecies quis referat, nifi fiore & fru&u, tum interna qualitate convenire de-
prehenderentur. In diflitis enim & denfis nemoribus, ad qua; vix adituspatebat, aliquas communis
arböris magnitudinem fuperäre ; in littore vero finenti aliquot vix fruticis altitudinem
adacquare videbam. Truncus è terra primum,niinc triangulari, nunc quadrangulari figura,uni-
cus,crafius, horridis fpinis obfitUS,profilit. Ex quo multi deinde, ramorum loco fimiles,tranci
N 2 produfoliis,