Ontbreekt echter een op?ettelijk geconstrueerde toegang ..eheel
wat overigens, geaen de in het algemeen bij on^e hunebedden tarne'
Ii)k groote mimten tusschen de ajsteenen, alleen door systematisch
bodemonderzoek met besliste ^ekerheid kan worden uitgemaakt,
dan hebben we te doen met een gesloten megalithicon, d.w.z
met eene z.g.n. steenkist. Dit is o.a., zooals wij reeds opmerkten
en nader m het 2de deel zullen zien, bewezen voor D 411). Ook
hier is de aanwezige heuvelbasis rond. Het laatste geldt eveneens
voor enkele hunebedden, die op de wijze van D 41 volkomen gesloten
geweest kunnen zijn, zooals D 10 en D 12. Ook bij deze
wijzen de overblijfselen op een' ronden heuvel, doch in hoeverre
dit een dekheuvel geweest is, zooals we dat weten van D 41, blijkt
met. We! Staat dit vast van een klein, eerst onlangs ontdekt en
tegehjk gesloopt, steenkeldertje bij Eext. Daar werd nl. in het voorjaar
van 1923, zoo te zeggen onder onze oogen, een overigens klein
hunebedje totaal vernield. Dit was geheel gesloten en behoorde
dus tot de groep der z.g.n. steenkisten. Het was gelegen circa
100 M. Zd.O. van den z.g.n. grafkelder D 13 (PI. 120).
Het schijnt naar het bovenstaande niet onmogelijk, dat de verschillende
soorten groote kamers, voorloopig bestaande uit poort-,
portaal- en kistgraven, in morphologisch opzicht een organische
reeks vormen met als eindlid de laatste, doch zekerheid bestaat
hieromtrent vooralsnog allerminst.
Hoe dit echter ook zij, wM Staat het vast - en dit is, zooals we
later zullen zien, van belang - dat de toegang bij de Nederlandsche
hunebedden steeds loodrecht op de lengteas van den kelder is.
Wat tenslotte de plaats en richting van de poort ten opzichte
van de wmdstreken aangaat, zij volgt dus onmiddellijk uit die van
de kelders. Deze richting zullen we straks uitvoerig bespreken.
Daarop vooruitloopende meen ik echter reeds hier te mögen zeggen,
dat de poort zieh in het algemeen in de het meest aan de°2on blootgestelde
lengtewand van den kelder bevindt en gewoonlijk dus min
of meer naar het Zuiden uitmondt (vergl. PI. 119).
') De betreffende plattegrond PI. 86 behoeft in dit opzicht Verbetering.
De pijl naar een aanvanielijk door mij onderstelden opzettelijken toegang
behoort verwijderd te worden.
In verband met de boven, p. 143, gereleveerde correlatie tusschen
het aantal deksteenen en paren zijsteenen kan overigens nog opgemerkt
worden, dat de ingang of poort bij een oneven aantal deksteenen
gewoonlijk in het midden van den kelder uitkomt. Dit is in 24
( = 58.5 %) van de in totaal 41 gevallen, waarin met zekerheid
een opzettelijke ingang mag worden aangenomen, inderdaad zoo.
Bij een even aantal ligt hij daarentegen wel is waar zoo dicht mogelijk
bij het midden, maar toch zijdelings daarvan. Dit laatste komt
in 17 (i^ 41.5 %) van de 41 gevallen voor. De poort- of toegangsas
correspondeert dus nimmer met de raaklijn tusschen 2 deksteenen.
Bij een even aantal deksteenen heeft de poortzijde 1 zijsteen
meer, in het ander evenveel als de tegengestelde lange kelderwand.
In het eerste geval ligt de toegang in 13 ( = 76.5 %) van de 17
gevallen rechts, d.i. oostelijk, in 4 (= 23.5 %) daarentegen links,
d.i. westelijk (3 X) resp. zuidelijk (1 X) van het midden.
Uit een en ander volgt dus, dat de Nederlandsche hunebedden
voor verreweg het grootste gedeelte behooren tot de reeks der groote
megalithische kamers, in het bijzonder tot de voorloopig door ons
als subgroepen van rechthoekige grootkamerige megahthicons
onderscheiden poort- en portaalgraven. Daarnaast komen enkele
keldergraven of steenkisten en één langgraf voor.
DE RICHTING.
De bovenstaande beschrijvingen en evenzoo de plattegronden
doen voorts duidelijk uitkomen, dat de richting der hunebedden
eene zeer verschillende is. Men kan zich dus terecht afvragen, of
deze nu maar geheel willekeurig is, dan wel of er toch een zekere
regelmaat in herkend kan worden. M.a.w. moet men aannemen, dat
de hunebedden georienteerd zijn, of is het tegendeel waarschijnlijker?
Reeds de oudere schrijvers spreken over de richting der hunebedden.
Vader PiccARDT zegt er van dat ze „al te samen Oost