FRAG ARIA ves ca.
Gewone Aardbezie.
ÏToogduitsch. Wilde Erdbeore.
Engelsch. Wood Strawberry.
Nederduitsche bijnaam. Aardbeziën.
Bloeit in Mei en Junij.
I c o s a n d r ia , p o ly g y n ia ; Twintighelmigen, veelstijligen.
]Satuurl. Rang. volgens Linn. XXXV: Senticosae , Stekeügen. Rosaccae, O e c a n d o lle .
G e s la c h te Kenmerken. Calyx patens, IO-(idus, Iaeiniis alternis' minoribus; de kelk openstaande
JO-spletig, de slippen om de andere kleiner. Petala 5; vijf Bloembladen. Receptaculum (gynophorum) pul—
posum , hemisphaericum, plerumque caducum; de vruchtbodem of, meer eigenlijk gezegd, de vruchtstoel sappig,
half-kogelrond, meestal afvallend.
S o o r te lijk e K enm e rk en . Calyce fructus reflexo;. met den vruchlkelk terug gebogen. Foüis subtus
subsericeis, longe petiolatis, pubescentia petiolorum patentissima ; de bladen van onderen een weinig zijdeachtig,
lang-gesteeld ; de zachte haartjes der bladstelen wijd-openstaande.
De wortel is zwartachtig, vezelig en schiet boven uit den wortelstok een aantal, boven over den grond
zich uitbreidende ranken uit , waardoor de -plant zich vermenigvuldigt. De steng is opgerigt, slechts
weinig verdeeld, met openstaande haartjes bedekt. De zeer lange bladstelen zijn mede met openstaande
haartjes bedekt en dragen drie, aan de onderzijde bleeke en eenigzins zijdeachtig-behaarde, aan den
rand grof- en gelijk gezaagde blaadjes. De bloemen zijn in eenen zeer onregehnatigen bij scherm aan
den top der steng vereenigd, gedragen op vrij lange, met aangedrukte haartjes voorziene bijzondere
bloemstelen. De witte bloembladen, waarvan men er een ziet afgebeeld bij b , zijn vijf in getal en
ongeveer van dezelfde grootte als de kelk. Men ziet dit bij a , waar de bloem van achteren is vertoond
en de kelk, verdeeld in 5 iets breedere en 5 daarmede afwisselende, iets smallere slippen zigtbaar is.
De bloemen slaan eerst regt op, doch, naarmate de vrucht der rijpheid nader komt, buigt dezelve zich
meer en meer benedenwaarts, zoodot de vrucht ten laatste geheel nedergebogen is. Zoodanig is dezelve
a f geheeld bij c , waarbij men ziet, hoe de kelk der rijpe vrucht teruggeslagen, is,, een kenmerk, waardoor
deze soort ’onder anderen van de Fragaria collina (zie de Flora Danica tab. J389) wel te onderscheiden
is. Bij d ziet men den bloemsteel, den kelk en den vruchtbodem.9 met de daaraan nog vastgehechte
overblijfselen der meeldraden. Men kan uit deze figuur de reden opmaken, waarom het eigenlijk eetbaar,
vleezig gedeelte der aardbezie vruchtstoel (gynophorum) en niet vruchtbodem (receptaculum) ,
moet genoemd worden,, wijl beide hier ten. duidelijkste onderscheiden zijn. Op den eetbaren vruchtstoel
zijn de eigenlijke vruchtjes, eironde zamevgedrükte nootjes of zoogenaamde zaden, waarvan men er
een met het daaraangevoegd stijltje, vergroot, ziet a f geheeld bij e , vaslgehecht. De-plant groeit
1-2 palmen hoog..
Var, (3. fructu albo; met witte vrucht.
G ro e ip la a ts en . In bosschen. aan beschaduwde wallen en dijkjes enz:, op> eenigzins hooge gronden.
Algemeen door het gansche land.
De afgcbeelde plant is- van bij Groningen.
De verscheidenheid is door de G o rte r te Harderwijk aangetroffen.
H uishoudelijk gebruik. Deze plant levert ons de bekendé aangename geurige en gezonde vracht op
onze tafels. — Door gisting verkrijgen de Noord-Amerikanen hieruit zekeren wijn. M a ttu sch k a . Aan de
wortels vindt men somwijlen bet scharlaken grein, dat in de verwerijën kan gebruikt worden, volgens Breijne aangehaald
door van G.euns, De jonge blaadjes kunnen in plaats van thee gebruikt worden. Oecon. Courant
No. 125'. De Bladen worden gegeten door schapen en geiten, somwijlen door runderen; maar door paarden
geweigerd. Linn. Pan Suec. De in het wild groeijemle planten, vooral van duin- en andere zandgronden,
in tuinen overgebragt en gekweekt zijnde, brengen de smakelijkste vruchten voort. Na drie jaren
behoort men ze telkens te vernieuwen, door de planten in Augustus of September te scheuren en op andere
bedden over te brengen. De ranken moeten, vooral in den bloeitijd, zorgvuldig weggenomen-en de planten na
den. vruchtlijd aangeaard worden.