Bittere Alsem.
Hoogduitsch. Bitterer Bcyfuss.
Engelsch. Common Wormwood.
Nederduit8che Bijnamen, Alsem, Aalst.
Pharm. Absinthium.
Bloeit in Augustus. 'if.
Syngenesia, superflua ; Overbodig-Zaamhelmigen.
Natuurl. Rang volgens linn. XL1X Compositae j Zamengestelden
Geslachts- kenmerken. Involucrum (Calyx communis) ovatum aut rotundatum, imbrica-
tum; bet omwindsel eirond o f rondachtig, overeenliggend. Flosculi ommes tubulosi, in diseo
5-dentati, in radio graciles pauciores integri; de bloempjes alle buisvormig, 5-tandig in het
midden, in den straal minder in getal, slank en gaaf. Semina nuda; de zaden naakt. Recepta-
culum nudum aut pilosum; de vruchtbodem naakt o f bedaard.
SOORTELIJKE kenmerken. Foliis incanis, radicalibus triplieato-pinnatifidis, laciniis lanceo-
latis dentatis obtusis; caulinis bipinnatifidis pinnatifidisve, laciniis lanceolatis acutiusculis, flora-
libus indivisis lanceolatis ; met grijswitte bladen, de wortelbladen driewerf- vindeelig, met lancetvormige
getande stompe slippen ; de stengbladen tweewerf- o f enkel-vindeelig, met lancetvormige,
spitsachtige slippen, de bloeibladen onverdeeld lancetvormig. Floribus globosis, pedun-
culatis, nntantibus ; de bloemen kogelrond, gesteeld, knikkende.
De wortelstok is meer of min houtaclitig, takkig tn schiet van onderen een aantal bruine wortelvezels u il, van
boven de regtstandige, takkige , kantige en gesleufde stengen, aan den top in pluimac/Uig-veretnigde bloemtrossen
uitloopende. Het geheele kruid is zydeachtig grijswit behaard, zoodat de plant aan hare grijswitte
kleur reeds op eenen afstand te herkennen is. De wortelbladen zijn driewerf-vindeelig, de onderste stengbladen
tweewerf- , de bovenste eenmaal-vindeelig of gevingerd; de bloeibtaden gevingerd of onver deeld-lancetvormig. tn
alle de bladen zijn de slippen ovaal-langwerpia of lancetvormig. De bloemtrossen zijn regtstandig, doch de
bloemen zelve knikkende, half- of geheel- kogelvormig. Men ziet by a eene bloem afzonderlijk, gedragen op
een kort steeltje en voorzien van een lancet-vormig of lijn-vormig bloeiblad en daarenboven van eenige tegen
het omwindsel of den gemeenschappélijken kelk der bloem aangedrukte schutblaadjes ; bij b eene der ovaaf langwerpige,
groene, doch met eenen breeden witten rand omgevene schubben van het omwindsel; bij c den half kogel-
vormigen, zeer duidelijk behaarden vruchtbodem ; by d een der tweekunnige bloempjes van het midden der
bloem , bij t een der slanke, onvolkomene en in iedere bloem slechts in zeer gering getal aanwezige, alleen
vrouwelijke, bloempjes van den rand. Alle deze afbeeldingen zijn vergroot geteekend. De plant groeit ter hoogte
van 5-8 palmen,
De geheele plant heeft eenen walgelijken reuk en buitengemeen bitteren en te gelijk eenigzins aromatischen smaak ;
doch üe gorter vermeldt, in navolging van bauhinus , boerhaave en dodonaeus , eene verscheidenheid, /3 in-
sipidum of de Alsem zonder reuk en smaak, zonder daarvan echter eene bepaalde groeiplaats op te geven.
Deze verscheidenheid is ons nog niet voorgekomen.
Groeiplaatsen. Bij de dorpen, aan puinhoopen en langs de wegen.
De Alsem wast volgens de gorter overvloedig in Gelderland, bij Gendringen, Uilen p a s ,
’t Velde , Zuideras , Oen, JVelsum enz. ; buiten Haarlem, Naarden, en langs de zeedijken
achter *s Gravesande 3 bij Doorn, Driebergen en Leersum in de prov. Utrecht; in de prov.
Groningen bij Helpen en elders op dorre plaatsen, De Hoogt. REïnwardt vond baar overvloedig
aan den Landeweerd 5 de Hoogl. kops, bij Noorddorp3 de Hoogl. vrolik , bij Baarn 3
de Heer de beijer , bij Nijmegen3 de Hoogl. BERGSMA, aan den zeedijk bij Staveren3 de
Heer VAN d ijk , te Utrechts de Heeren G. A. STRATINGH en M. J. KEISER, te Marum, in de
prov. Groningen 3 de Heer t . t. hinkt , te Jelsum in Friesland en bij Katwijk 3 de Heer
M. dassen, bij Vollenhoven; de Heer h. j . a. RAEDT, bij Lochem. Ik zelf vond haar te O/-
demarkt in Overijssel, te ter- Apel in de prov. Groningen en veel te Roswinkel en Gieten in
Drenthe enz. — De afgebeelde plant is van laatstgenoemde plaats.
Kracht en geneeskundig gebruik. De in de Apotheek onder den naam van Absinthium
bekende Alsem, waarvan het kruid en de bloeijende toppen (de laatste soms onder den naam
van knoppen van Aalst) in gebruik zijn, wordt wegens hare buitengemeen bittere en te gelijk
eeuigzins aromatische kracht gehond n voor een voortreffelijk maag en ingewanden versterkend
geneesmiddel, dat zoo tot dit oogmerk, als tot opwekking van gezonkene krachten, tegen tusschen-
poozende koortsen en als wormmiddel niet zelden gebezigd wordt.
Huishoudelijk gebruik. In het bier gekookt wordende, geeft het daaraan eene bedwelmende
eigenschap. In zuur bier gedaan wordende, neemt het deszelfs zuurheid weg en belet ook het
gisten. Het wordt door al het v e e , behalve varkens, genuttigd; doch de schapen hierop weidende,
verkrijgt hun vleesch een* bitteren smaak. LINN. Fl. suec. en Pan Suec. Alle Insekten
houden zich van de plant af, wegens haren sterken reuk. EHRHART.