vooraf reeds door de aigevoerde en
aldaar gezonke kley alengs veroor-
zaakt was, men, by ’t booren ( i )
van het itrand te Katwyk, de aldaar
geweest zynde rynskil geenszins ge-
heel met zand , maar pas omtrent
tien voeten onder ’t zelve met kley,
op welke onder anderen nog een
Romeyniche penning lag, ter hoogte
van des zelfs wederzydsch geweest
Zynde oevers, heeftgeilopt gevonden.
.En zekerlyk, dat’er al in dien tyd
duynen längs de zeekust gelegen
hebben, is buyten alle bedenkelyk-
heyd , dewyl ons de tydgenootige
historiichriften verzekeren, hoe het
opgedronge zeewater, mids het aan-
houden des ilorms, tot die hoogte
geklommen was, dat het met de toppen
der längs het itrand toen leggen-
de zandbergen bynaar gelyk ilondt.
Welke Zandbergen , volgens den
fchryver, die dit te boek fielt, de
alhier woonende volken in dien tyd
al ( 2 -J-d u y n e n noemde: tot een
onwederfpreekelyk bewys dat hunne
landtaal toen de Duytiche, en geenszins
de Latynfche was, gelyk eeni-
CO A . Mattbaus de mìni. pag. 768. Anno 1571.
prima Augusti, ipfo die Petti ad vinaria getoeetft
tot «attoprtt rii iloliant/ nltoaet gegtatien ino?=
Se met 300. maimen geojDftieew 611 Deli ¿tatari /
San Cartmicft op 5ce aenDe ©oatfiiùc/ enDe Dat
u t plnatfe enDe in, panfagte Dace Den Bliun
piarti te lopen tot in 3ee/ in mepnfime orn
Set smnenlantfrtje isatee/ fo Dare nn te Soteno
een gcnot tnDjencft San toateten getteest
JjaDDe/ Dait Doo? te ioofeit in De 3ce / enDe is
seSonDcn/ Dat De gtont San Den ouDen (icoem
Deg Kpng toel Delopen is a s niet fant San Den
Dnpnen onttent De ijootDte San tien Soet / enDe
onDet Dat fant San De Dnpnen isojDe SeSonDen
ftjjoone DiauUie potrtep onttent feg Soet Soortite
na fjet oogfj te fien / enDe int miDfeit San De Dmi.
non inDe pottiep tsojDe geSonDett een feDootte to=
pete meDaipe met een tteufets (jooft SanDen ou=
Den Komepnen / aen D’een fpDe met mrctiptie San
letteteli / maet Setmitg De foutirtjept Deg toatetg
Siaiten Deietteten ustgegeten/ Dat men Die niet
isel Iefeti en fronDe / enDe isag gcoot onttent De
gtoote San een ijalSen Daiet.
Co) Annoi. Bertin. ad ann. 839. Ut ageribus arèna-
lumilliccopiofis quos d u m o s vo c itant, fere co®-
quaretur.
gen , hoewel te onrecht, hebben
willen flaande houden.
Deeze is ook altyd geweest de
Hoftaal zoo der oude als tegenwoor-
dige Franiche Köningen. Dus vindt
men van Klovis al aangetekend, hoe
h y , den Bisfchop van Ryms‘ met
zekere landen beichenkende, die in
zyne moedertaal (3) B i s c o f e s -
h e im noemde. Koning Charibert,
in Zeker gedieht wegens zyne taal-.
künde wordende gepreezen, Zoo
getuygt des zelfs maaker, dat die
Vorst zyn Latyn zoo goed als (4 )
zyne moedertaal fprak. En het is
ook ^ierom dat de oude Salifche en
Ripuariiche Wetten met oneyndige
Duytiche woorden, dooripekt zyn.
Zulks men in de zelven W e r e -
g i l d u m ( j ) voor verweergeld;
h e l m u m (6) voor eenen heim;
B a i n b e r g a e (7 ) voor beenbe-
ichutfels; f r e d U M voor (8) vree-
d e G r a f i o voor (p ) Graaf;
S e u s i u m voor eenen (xo) hond,
die op de Z e u g e n past; S p a r -
v a r i u s voor ( 1 1 ) eenen . Spar-
wer; S c u r i a voor (12) eene
ichuur,
C3) Testam.S.RemigiiapîidMiroeum in Cod.don.piar.
fol. 2. Cum duabus villis, quas Ludovicuss a me iacro
baptismatis fonte iusceptus, amore nominis mei B is -
c o F E SHE iM s u a l i n g u a vocatis, mihi tradidic.
(4 ) Fortunat. Lib. V I . cap. 4. vfu 109.
Cum fis progenitus clara de gente Si camber
Floret in eloquio lingua Latina tuo.
Qualis es i n p r o p r i a dodto fermone loquela,
Qui nos Romanos vincis in eloquio.
.C5) J-jges Ripuar. cap. 46. Si quis quadrupes hominem
occiderit, ipfe quadrupes, qui éum inter-
fe c i t , in medietatem W e r e g i l d i fuscipiatur.
C<ì) Ibidem cap.§6.§. 11. H e l m u m cum dire&o
pro lex folidis tribuat.
C7) Ibidem. B a i n b e r g a s bonas pro fe x folidis
tribuat.
0 0 Ibidem, cap. 70. §. f i Tunc absque p r e d o
culpabilis judicetur.
(9 ) Ibidem, cap. 5 1 . De e o , qui g r a f i o n e m
ad res aliénas in v itâ t.
( 10 ) Leges Salica cap. 6. §. is Si quis canem s e u s
i u m furaverit.
( 1 1 ) Ibidem cap. 7. §. 4. Si quis S p a r v a r i u m
furaveric.
(12.) Ibidem cap. 18. §> È Si quis . . . S c u r i am
cum animalibus vel fenile incenderit.
ichuur, s c L u s a voor1 (-1) een flot,
s c h i l l a voor (2) eene ichel;
D R U P i L U M (3) voor eenen drem- *
pel en dus nog oneyndige andere
Duytiche woorden, met eene La-
tyniche buy ging, alom gemeld vindt.
Voorts getuygen ons ook de oude
ichriften, hoe de Groothofmeester Pi-
pyn, flaande wiens bewind het Christen
geloof alhier door Willibrord ge-
preekt is, zynen Zoon, die hem uyt Al-
paidegebooren wierdt, naar zyne (4)
Moedertaal K a r e l noemde. Even
zoo weet men ook, Jxoe Keyzer
Karel de Groote de Duytiche naa-
^men aan de (5 ) winden en .(6)
maanden gegeeven heeft; zulks men
in de plaats van J a n u a r y toen
W i n t h e r m o n e t en desge-
lyks de anderen op Zyn Duytsch
möest noemen. Vän den tegenwöor-
digen Keyzer Lodewyk getuygt de
( 7 ) Histöriichryver Zyns le’evenS ,
dat hy ook de Griekiche en Latynfche
taal kundig was, doch de eerile
beter verilondt dan lprak en de
laatile zoo goed als zyne moedertaal
kon ipreeken. En zekerlyk deeze
alpm Zorgdraagende Keyzer, bemer-
( 1 ) Leges Salica.' cap. 24. § .3 . S i quis S c L U-s Äivf
de farinario. alieno ruperit.
(2 ) Ibidem cap. 29, §. 3. Si quis S c h i l l a m de
caballis furaverit.
(3) Ibidem cap. 61. Et ftare iü d r u p i l e hoc
est in liminare.
‘ (4 ) Fredeg. Scholast. Cbron. cap. 103. Igitur prafatüs
Pipinus aliam duxit uxorem nöbilem & elegantem nomine
A l p h e i d a m , ex qua genuit filium, voca-
vitque nomen ejus l i n g ü ä p r o p r i a Carolum.
(5 ) , Eginb. in vita Caroli M . fol. 11. Menfibus
etiam juxta patriam linguam nomina impofuit, cum
ante id tempus apud Francos partim Latinis, partim
barbaris nominibus appellarentur. ^ Item ventos
duodecim nominibus propriis infignivic, cum prius
non amplius quam v ix quatuor ventorum vocabula
inveniri posfeftt: menfium quidem Januarium appel-
lavit W i n t h e r m o n e t & c.
(6 ) Radulfi Cbron. ad ann. 794. Menfibus anni
juxta pR opR iAM id est t e u t o n i c ä m linguam,
vocabula impofuit.
Engelbufii Cbron. fol. 1064. Karolus etiam in-'
te r castera bona menfibus & ventis impofuit nOmina
juxta P a t r i a m s u a m loquelam. Unde
kende dat de Bybel, mids des zelfs La-
ty niche (8) vertaaling, alleenvoor de
geletterden en geleerden was, deedt
die ■ gewyde ichriften , flaande z y ne
regeering, ten gebruyk zyner
Duytschfpreekende onderdaanen in
die taal door eenen ( 9.) Saxer overzetten;
mids die by de zynen, als
by uytnemeendheyd ervaaren in de
Duytiche taale, geacht wierdt; en
welke dichtmaatige overzetting ik
meen, dat de oudílé in onze Taaie
geweest is.
Hoewel door Keyzer Lodewyk,
federt het weer beklimmen van den
hem voorheen ontnomen troon, aan
zyne twee Zoonen ( 10 ) Pipyn en
Lodèwyk (11) alle de door hen
veroorzaakte beroerenisièn met de
uyterile tederheyd vergeeven, en zy
des weer in genade ontfangen waa-
ren, zoo hadt Lotharis echter nog
ëene wyl tyds zynen ondernomen
opiland door de wapenen tegen zy-'
nen Vader ilaande gehoüden. Zulks
die zoo hardnekkigen Zoon van de
aan hem voorheen opgedraage
Keyzerlyke waardigheyd niet alleen
vervalleh verklaarde, maar eyndelyk
ZOOJäiiüariüiii
' v o c à v it W i í i t e - r m á e ’n . . . ( . . .
V en to s etiam -fie n omin a vit O s t e r w y n t ,
S Ü D W Y N T , N o R D W Y N T , & W e S T E N W Y N T .
. (Y ) Tbegan. invita Lud. pii cap. 19. Lingua Gríe-
ca & Latina valde erudicus, fed GríBcain magis
intelligere poterat, quam lo qu i, Latinará vero ficut
n a t u r a l e m aequaliter loqui póterát.
(8 ) Praf. in Lib. Sacros , antiq. Lingua Saxon.
metric. feriptos.. Nam cum divinorum librórum folum-
modo litterati atque eruditi prius notitiam haberent,
ejus ilu d ió mirabiliter aftum esc nuper, uc
cunftus populus iliaé ditioni fubditus, Theúdisca lo-
quéns lingua, ejusdem divinse leétionis nihilóminus
notionem acceperit.
(9 ) Ibidem. Prsecepit namque cuidam uno .de gente
Saxonum, qui apud fuos non ignobilis vates ha-
bebatur, ut vetus ac novum tescamentum in G e r -
m a n i c a m L i n g u a m poetice transferre íluder
ree.
' (10) Nitbard. Hiß. Lib. I.fol. 87. Pippinum ad fé
veríientem benigne excépit , gratias in eo quod pro
restitutione fuá laboraverat, egit.
( n ) Ibidem. Lodhüwicufn venientem gratan ter ex-
cepit.