loos aldaar aangegaan en als wet-
tig gehouden wierden; h e e fth y ( i)
zieh flra’ks naä zyne verhefEng te
icheep naar Walchere begeeven, al-
waar hy wel van eenige weynigen
vriendlyk (2) ontfangen, doch door
de meesten, welken zieh aan de voor-
gemelde en diergelyke misdaaden
ichuldig bevonden, naa het opvatten
der wapenen, met de uyterfte ge-
volgen , indien hy de aangegaarie
huuwelyken zoude willen vernieti-
gen , gedreygd wierdt. Desniette-
genftaande beriep hy eene kerkver-
gadering, op ftraffe v.oor de wegbly-
venden, dat z y zieh het kerklyke ban-
vonnis zouden op den hals haalen. Op
welke’ er echter ilechts eenige weynigen
vericheenen, die hy,ziende de
verhardheyd der overigen, beval met
verdubbelde krachten het ingekroo-
pe (3.) wangebruyk te k.eer te gaan,
en den inwoonderen de verfchikke-
lykheyd dier onwettige huuwelyken
voor oogen te hellen; terwyl hy ne-
vens de verdere 5 hem verzellende
( i^ Vìta Frederici Episc. Traj. cap. 4. § .2 1 . Ipfum
fibi commisfum cupiens lustrare pOntificium, ad in-
fulam jam diótam ( Walacbram ) primum ob Evange-
lizandi ftudium iter dispofuit fuura.
(2 ) Ibidem §. *22. Salutatis quidem -ex ordine fra-
tribus domus , navem confcendit Episcopus,& vento
prospero, ut libuit, Walchram applicuit, ingrediens-
que infulam perrfcxit ad ecclefiam , & interim viridi-
bus in pratis fuum jusfit Agi tentoriura. Quem dum
inc'bliE illius viderent adesfe patri®, multi, quibus
faiìa fuerat mens, undique confluxerunt ad eum, &
cum honore condighq iusceperunt; pluriumque vero
lupradiftis polluti criminibus, adverlus eum jam arma
parabant, veltit ad prariium, dicentes illum interi-
m i, fi ipfis aliquid faceret incommodi. Hoc dum
ad praefiilis pervenisfet auditum, fanftam jusfit cunc-
tis annuntiari Synodum, & quicumque non veniret,
fe feiret excommunicandum, ‘ & post vitae tranfi-
tuin, teternum fuppliciìim minabatur. At illi, cum
istapro nihUoducérent, & iri perverfitate fua perma-
nerent, fòli Seniores ad Ìanótam venerunt Synodum,
& in omnibus, ’ Ut justum fuerat, extiterunt
òbedientes.'
.• C3) Ibidem §. 23. Beatus autem Pontifex ut vidit-
indurata corda eorum & le frustra in acquifitibne
eorum lab órare flendo omnes, qui aderant, ilippli-
cicer rogitabat Senes, ut in deftruendis tam invifis
cònjugiisj quam melius posfent, adjutores existe-
Geestlyken door een vuurig gebed
in de naaste kerk zieh voor God zou
vernederen. Dit wierdt verhoord:
want den volgenden dag zag men te-
gens ieders verwachting eene tallooze
menigte uyt alle oorden des eylands
met1 een demoedig gedrag zieh voor
des Kerkvoogds voeten werpen ,
met betuygingen van tot het doen der
verfchuldigde boete'bereydte zyn. Dier-
halve beval de deswege' niet weynig
verblyd zynde ßisichop de aldaar ver-
iche ene mans bunne voorbeen onwet-
tig getrouwde vrouwen aanßonds te
verlauten., en vöorts onder (4 ) pleg-
tige eeddoeninge niet alleen te belooven
van de zelven nooit naa deezen te zullen
bekennen, maar zieh vöorts nog
aan defirafwettenteonderwerpen ; welken
door de onderfcheyde kerkvergade-
ringen van tyd tot tyd tegen zoodaanige
misdaaden waaren beraämd geworden.
Aldus hadt de nieuwe Kerkvoogd
het genoegen (want dit alles wierdt
naagekomen) van een zoo diep ge-
Worteld wangebruyk eensilags in
Zee-
Jä ss & 1 o g & su a g ta & g[
rent & Domino talentum duplicatimi oiferrent. Quod
illi complentes ubique perrexerunt, fupradiftps ad-
monentes, & postulantes u t'ita non façerent, fed
veniam Episcopi, cui ad regendum erant commen.
dati, quærerent, & culpabiles fe in omnibus redde-
rent ; n e , fi forte hæc négligèrent, dominus plagis,
aut in Barbaris, aut aliis in pestibus vel in fame totani
illam confumeret terram, eo quod illum fuper-
pofitum illis defpicerent, pastorem: ipfe enim cum
clericis in fanfta remanfit eccleûa gemitibus inena-
rabilibus orans & deprecans Dominum, ut aperiret
corda illorum, & daret eis fenfum agendi poeniten-
tiam, ac bono in opere permanendi conftantiam,
ne post emendationem feelèrum, veluti canes, redirent
ad vomitum.
(4 ) Ibidem §. 24. Tunc ejus oratio exaudita est
pro certo ^ nam fequenti ilio cum clericis de divina
fermocinanti feriptura, ex villis per gyrum fit ad
eum populi concurfio maxima quærens ex corde veniam
, & promitfit dignam de omnibus agere pceni-
entiam. Præful. de talibus continuo mirum in modani
lætûs.effeftus, fandlam intu'oivit Synodum, &
dixit eis , nullam pòsfe agfere dignam pænitentiam ,
nifi prius relinquerent, & execrarent conjugia & ju-
ramine firmarent, ne ea post hæc repeterent. Q uod ,
dum cunfti devote, peregisfent, & jam pænitentiam
fusciperent, fecundum comrfiisfum, v irD e i, per ali-
quos inibi manfit dies, docens eos illa , quæ funtDei.
Zeeland uyt-te rooijen en zag zieh
diensvolgens in ftaat om zieh längs
( i ) ' de Alkmaarfche meeren naar
Vriesland te begeeven; alwaar de
Ariaanfche wangevoelens op het ftuk
der Drieeenigheyd eenen vry grooten
opgang reeds gemaakt hadden: doch
welken hy echter door de medehulp
van zekeren by hem (2) ontbooderi
O d ü if, ( welke tbtnogtöe Pastoör te
Ooirfchot geweest was, en zieh toeri
te Uytrecht bevondt, gelukkiglyk
uytrooide : en waarom hy den zelven,
om een • vaakend 00g op het gedrag
dier-volken te houden, de befhe:
ring der Staveriche kerke aanbeval.
’’T e rw y l de nieuw aangeftclde Bist
ichop met Zoo veel yvers deri last
zyner bedieninge op die w y ze -torst-
te , hadt Keyzer Lodewyk meer ant
dere zaaken ilaande zyn ve rb lyf te
Nieumeege geregeld, en was, naa zi eh
aldaar nog eenigen tyd met de jagt
(3) verlustigdte hebben, te(4) rüg
naar Aken gekeerd; met een voor-
neemen om , naa ’t voorbeeld Zyns
Vaders , hoewel hy geenszins dat
zelfde hoog ontzag als de overleede
Keyze r bezat, onder Zyne drie Z o o -
nen Lotharis, Pipyn en L od ewyk,
Welken hy by zyne Gemaalin (5 )
Hermengarde geteeld hadt, öok Zyne
wydluehtige flaaten by zyn leeven te
verdeelen. Vooraf dan eene vaste
van drie ( 6 ) dagen hebbende doen
houden, verklaarde hy ( 7 ) zy-
nen jongßen Zoon Lodewyk tot Ko-
mng van Beijere, even gelyk Pipyn
zynen tweeden tot Koning van Aquita-
in e, doch beyden (8) a f bangelyk en
leenroerig van hunnen öudßen Broeder
'Lotharis ; wien by, nevens zieh tot
Medekeyzer (9) aanneemende, alle het
bverige , en gevolglyk öok het thansge-
'naamde Holland, Zeeland en Vriesland
, tot zyn aandeel töefchikte. • ■
~ ■ Gelyk dit, hoewel te vergeefsch
als uyt het vervolg zal blyken, alleen,
ge-
( 1 ) Vita Frederici * Episc. Traj. cap. 5. §. .29.,. Per
idem fere tempus, diàbolo inltigante & adminiftran-
te | Frbfonicùs populus d e . agnitione • fanftee. & indt-
vìduse Trinitatis adeo rpultis erravit in lo cis, ut Sa-
b c llii, Ariiquè feftam iecdiido pùtarés esfe disfemi-
natam, &-exortam. Quód cum prasfulis verberaref
aures, excanduit, citusque flendo, & ejulàndo A-
lechmere-fluvium fransmeàvit, pagos & villas do-
cendò peragrans. S ed, proh nefas! nequè per fe-
met ipfum, neque periu os commilitones diram ne-
;quibat córrigere gentem. Tunc Athleta Dei fortis
quid ageret ignorans, tandem accento confilio Trà-
jeftum mifit legatum, ut: fanftum Odulphum, quam
citius posfet, ad eum in Frifiam porgere rogaret, fi
forfitan Deus aliquam illi populo per. eum daturus
esiet falùtem.
(2 ) ìbidem. §. 30. Quo vifo Episcopus magno
repletus est gaudio, dacoque invicem osculò ambo
divini verbi "armati gladio ,/totam illam regionem
circuierunt predicando & populum cor gererìtem
belluinum, Domini vivifico pascentes pabulo , miti-
gatum velut agnem ad fldém Catholicàm reduxe-
runt. . . . . Sanélo. àutèm O d u l p h ò , cum con-
iilio c le ri, & fidelium illius patrie Lai eorum, quam-
vis invito ,, Staverenfem .ad regendum commendavit
ecclefiam, cunftisque bene dispolitis, Trajeftum re-
verfus est.
(3 ) Adelmi annal. ad ami. 817. ‘ Postquam. id, ac-
ciderat die , Noviomagum prefeftus , yenatù'fefe
exercebat. . - , ò > L
(4 ) Ibidem. Unde reyer.fusgeneralem populi fui
conventum Aquisgrani, 'more folito, hàbuit: in quo
filium fuum primogcnitum' Lotliarium , corónavit
& nominis atque imperii fui focium fibi conilituit.
Cseteros reges appellatos, unum Aqu itan ie , alté-
cfum-Bajoarie. -. : ' - _ •
(jj) Cbron. Alb. Abb.- Stad, ad am. 818. Hermin-
gardis Regina, V . nonas Oftabris o b iit , q u e ge-*
ndit Imperatori Lothàrium, Pippinum & Lothewi-
cum. 1 ’
; (6 ) Epifi. Jgobard. ad Imp. Lud. fol. 330. Propter
quam cogrioscendam injùnxistis, ut facerent omnes
Jejunium triduanum.
(7 ) Charta divifion cap. 1. apud Balia, torn. I.fol. 575.
Volumus ut Pipinus habeat Aquitaniam & Wasco-
hiam & Marcham Tolofanam totam & infuper Co-
mitacuiS'quatupr, id e s t , in Septimania Carcasfenfem ,
& in Burgundia Augustudunenfum & Avalenfem, &
Nevernenlem. Item Hludpuvicus volumus ut ha-
béat Bajoariam & Càietìtanos & Bohèìmos, & Ava-
j o s , atque Slevos, qui ab orientali parte Bajoarise
funt, & infuper duas villas dominicales ad fuum fer-
vitium m pago Nortgaoe Luttraof & lngoidestat.
(8). Epistol. Agobardì ad Ludi. Imp. N . 4- Cetèris
filiis vestris defignatis partes regni1 .vòstri fed ut
U N U M R E G N UM E S S É T , N O N T R l À j P R i E TU -
l i s t i eum ( Lotharìum) illis, quem participem nomini
« vestiri fecistis. ' kvi \ ■
' (9 ) Herrn-Contratti. Cbron. ad anp. 8i 7- Ludovicus
Imperator Lothàrium primogenitum fuum Imperii
confórtem, Ludovieum &, Pipinum filios fuòs Bojoa-
ri?e & Aquitaniae reges prtéfecit.
' Anonyrn. Cbron. Fetus a Carolo M. usque ad Fred. I I .
'fot''8. Lothario a Mofa usque ad Rhenum fluvium,
Belgica Gallica, cesfit. Qua? usque hódié. Lòtha-
fingià'fuo nomine folita est appellari.
1 2