Holland, als Vorst des ryks, de tiende
plaats bekleedde.
Wiens längs de Zuyderzee gelegene
landen in het jaar negenhonderd-
eenennegentig uyt zee met. geen
kleyn onheyl fcheenen gedreygdte
worden: mids op’t onverwachtst ee-
pe'fterke bende zeeroovers zieh te
icheep in de zuyderzee vertoonde,
en voorts onverhinderd, mids niemand
iet diergelyks verwacht hadt,
in ’t Graaflchap Stavere te land ftap-
te : alwaar zy de hoofdilad van dien
naam, zynde in dien tyd zeer be-
faamd om haaren bloeijenden koop-
handel, geweldigerhand innamen
en haar uytgeplonderd ( i) hebben-
de op eene zeer erbarmelyke w y ze ,
even gelyk ook nog verfcheydene
andere aan de Zeeleggende gehuchten
en dorpen, verwoestten.
Welk voorval, doch wel voornaa-
melyk: om de zeer gevaarlyke gefchil-
len te beflisfen, welken tusichen
Liutgard en Adela, beyde Dochters
van Wigman den V , Graaf van Ha-
meland en Oom van den tegenwoor-
digen Graaf van Holland, wegens
haars Vaders achtergelaate ervenis
over eene wyl reeds ontftaan, en
thans tot zeer gevaarlyke daadlykhe-
Claudius Comes Tholofanus,
Fridericùs Comes Montisbeliardi,
Wilhelmus Comes Vaudemontius,
Henricus Burggrävius, Neoburgenfis,
Otho Comes, a Reineck,
Fridericus Comes AsRermontenfis,
Albertus Conies Firnenberg ,
Rupertus Comes Schlu§felburgenfis,
Arnoldus Comes HoHandiæ , ,
Joapnes Comes Genevenfis,
Antonius Comes Bononienfis,.
Ludovicus Comes Armeniacus, ....
Joannes Comes à .Castel,
Othò" Comes Arnsbergepfis
Wilhelmus Cqmes Prawenburgenfis , .
Ulricus Comes ab Hanaw,
Wolffeangus Comes ab Hohenloë , ;
Wilhelmus Comes Waldeccenfis,.
Eberhardus Comes Raffenspergenfis,
Philippus Comes Mon tic i,
Henricus Comes à Kammeritein.
Dot nu dit Bidder/pel niet• by ’t leaven van Koning
Henrik gebenden is , blykfuyt Arnoud Qraaf van. HoU
den uytgeborsten waaren, des Key*
zers komite te Nieumeege, en het
houden van eenen zeer grooten land-
dag aldaar zal verhaast hebben.
Dees Wigmang gelyk als hier
voore (2) reeds gemeld is, hebben-
de de Abtdy vanr Elte, ten behoeve
van zyne eene en tot den Geestlyken
ftaat genegen Zynde Doehter Liutgard
niet alleen van den grond af
gefticht , maar de zelve met de
toeftemminge van Eeyzer Otto den
I met de meesten zyner Ileerlyke
goederen begiftigd ; zoo beweer-
de zyne andere Doehter Adela,
welke voorheen met Imed, Graaf
van Redichem nu Renkom, gelegen
by Arnhem in de Veluwe,
getrouwd #35, zoo dra haar Va-
der het ftervelyke hadt afgelegd,
datde overmaatige begißiging zoo van
den. zelven als haare Züster uyt de haar
te beurt gevaJle erfgoederen federt nog
ten behoeve dier Abtdye gedaan, vol-
gens het Saxifehe landrecht niet beftaan
hon, als by 31 welke alle vervreemding
dier riddermaaüge\ goederen, zonder de
uytdrukkelyke bewilliging der naaste
(3) erfgenaamen, wel firenglyk verboo-
den was.
Op deeze gronden haare rechteyichen
I » » » * * * » « * *«» & ■¿»asasaaot
land en Arnoud'Graaf yan Vlaandre, mids de. eerfle
tbans, was eefst Graaffgeworden > en de tvaeede yseynig
tyds biemaa, overleedt, en diensvolgpns dat bet: in dien
tusfcbentyd.moet voorgevalkn zyn.
( 1 ) Annal Hildesb* dd ann. 991. Piratse ietiam
Staverum depredando vastaverunt,, aliaque. in littore,
loca perebderunt.
, ¿2 ) ¿te I I . Deel JoV-. £.©3.1 •:
f (3 ), WfátfÍi Meinvierci apud. Leibnitz. tom.I.cap. 10.31
NobiliS: quoque quidam¡Hathamarus nomine pr^dium
quoddam in; loco Lemonshus difto,. hereditario: jure
posfedit:,,quod.c.UÍdam JHaoldo feniori. fuo, promis-
íionibus i)ljus;illeílus , absque voluntare hsredis legiti*
mi tradiclic. ( Et.moxs ) ; BerthilC mater: Hathamari in
prEefentiamConradiJmperatoris ejulando venit, fuumt
que prsdium injustedibi ablátum^rnultum conquerens j
regali dementia, fibi reftitui: fuppliciten petit. Impe-
rator veto mifericordia motusi. . . eidem Berthildi
prxdium injuste. ablatum potestative reftituic.
Conradi I I I . Imp. Cbarta apud. Cbristk Knaut de
pagis 6? comitatib. prine. Anbaltini pag,. ; vNqtum
fit £?c. qualiterveneÉabiHs Arnoidus Sanétae Niger-
butgenfis epclefiae abbAs ^quo.ddam Burgwardium: Cluichen
vestigende, beilondt Adela op
allerhande w y z en , vooral naa de
dood Van haaren voorgemelden Ge-
maal Imed, by wien zy twee Zoo-
nen (1) en twee Dochters geteeld
hadt, haare Zuster Liutgard, met
hulpe van eenen Baldrik, Broeders
Zoon van (2) Godefrid, tegenwoor-
dig Voogd van Gelderland, mids
haare Zuster haar het trouwen met
den zelven verhinderde, by alle voor-
vallen te ontrusten, midsgaders allen
hinder en bedenkelyken hoon toe te
brengen. Invoege haar Neef Graaf
Godizo, welke voorheen met Adela
en thans met Liutgard eene zeer
naauwe vriendichaponderhieldt,zien-
de de laatfte door haare Zuster op zoo
onheufche wyze ileeds mishandeld,
zieh eyndelyk met eenige benden,
om deswege wraak te neemen, voor
’ t flot van (3) Adela rukte, dat ge-1
KTET
z e vocatum, .cum omnibus' appendicriis fuis , ultra'
Mildámi in pago C lu ze , in Comitatu Adelberti Co-
fiiitis a- qüddam Süídégero, s ù i s L e g i t i m i s h æ-
RE D i B u.s.- C o N'S e n ï tE Ñ t tís-'u datis ' quadrägin'*
ta marcis in,beneficium acquifiyit.
Alia apud emidem anm i pag. 55. (^üáliter'
dilèûus noster in domino Arnoldus &cl Búrchwar-^
díum qubddam fecus Mildam ,in pagb CÍuze ~$c. a
SüitherO quodanr n o b ilio a c t e c 1 t I m i s ' h e "r è d i -»
ÇUS e j u s , milito labore.ac rerum fuarum attenua^
rione emtùm, præfado fíro 'monasterio acquifiyit.
- . (O l^itaSi Mienvòèrci apud'Leibnitz, tom. I.föh
D e -quorum- nobili pröfapia ortus est Ime.d in eadem
provincia, x|ui • virtutis & -probitátis majorum fuorUuL
ïaûus hæres legitimus & ftrenuus, comitatum fuo tem-
fförfe in ejusdem provincia adminiftravit partibus ,
qui . . . nobilem duxit uxorem de terra. Saxonia
Athelam nomine : de qua procesfu tëmporîs genuit.
Thiedericum & Meinwercum, Glismod & Azelam.
t f a ') : Alpert: der diverf: tehip Libi I. cap i . W ic-
mannns autem aliquos annos post pesee e c t i G ö d
e. f r e h i j a V Er NC urn i B a l d e r i c F , filism in ma-
trimonium füniferit.
, ( 3) Ibidem, capí 2. Erat antea tempus, cum Bai*
dericus fua uxoris ullam fpernf poriundi ne quidem
existimaret : propterea', quod! habebat forörem nomine:
Liutgardam Abbatisfam Eltnenfis möntisV qua
nolentef, millamt contumeliahv fuo generi degeneri
connubio inferre audeban Videbatur enim ille', fe-
cundum quorundam opinionem, quamvis loco no-
bilitatus:, genere; tarnen vilis ', & quídam Godizo RÍ-
chizonis :filius,< vir magnuTpm òpum , qui inter fe ¿
in: iliojfpatio'temporil, focietatem & fidem firmave-
rantj in clientelam Liutgardse fe dCvoverat, ejüsqüö
obfeqüiisi & imperiis obtemperara«. Erat enim' Göf
dizo cpnfanguineus harum forerum-, & primüm- ad
weldiger hand innam, en, naa de zy-
nen dat hadden uytgeplonderd, aan
’t vuur tert beste gaf.
Dit Voorval verbitterde nog meer de
Wraakzugtige Adela, zulks die, naa zy
het yoorgaande gevaar, begunftigd
door de duysterheyd des nachts en
eene gezwindevlucht ontkomen was,
federt, gelyk het gerucht wil, een be-
fluyt namom haare Zuster (4) Liutgard
door vergift van kant te helpen;
’t gene dan ook eyndelyk door eenige
omgekochte booswigten ge-
ichiedde; doch welken ledert gevan-
gen en deswege de oogen u.ytge-
itooken „ echter den naam van Adela,
als aanlegfter van ’t ichelmiluk,
tot haar geluk verzweegen. Zulks
die, ziende haare Zuster op die wy-
Ze uyt den weg 5 geruymd , met
hulpe van eenen Baldrik, welken
zeker geleerd Schryver wil d a t.(j)
Graaf
amici tiumaíterius fe addica v i t , 'eique íludium fuuni
& auxílium prseíliterat ; fed eunr animi èjus-.levita?
tem & mores faciles animad ver ter et ,> ab ejus- familra-
ritate fe removic, & ad dominæ: Eiùtgardæ cliente*
lam fe còntulit : exinde post: hiric bifenniúm ob pie-;
rasque injuriáis, quOs'Adela'foróri Dominæ Lmtgàiv
dæ; inrogabat, adjunfto fibi Baideifico-, castelUim: iÙ
lius fubito . irrumpens pvæda & incendio confumfit:
Ipla vero' cò'mpèrtò edrum Advéntii ' pauló ante më^
diam noñam c‘um páucis profugití . -
(4 ) Alpert: de diverff teinp, Lib. ,L Cap. '¿ r ^Patri-
monium quòque omhò, quo'd fibi hereditatis(parte
fuccêsfçrat,. ecclefiæ, cui mfa præerat, contûht. Id
forôr ejusi-faiflam' graviter íe réú s , èradìtionenr rlláfti
fæpius refeindere moliebatur, fed cum id efficere
ñon posfet, in vitæ>iTlius necem cog itab at, & con-
filio cum quibusdam pestiferis inico, illam veneno,
ut fertur, extinxeràt. Nos èam rëm prò magnitùdine
feeleris parum nobis compertam^ existimatione
vufgi rümîüandum relinquimus^Séri flfi , qui Venénùm
confecerant j ôapti atqùè oculis-dampnati furit. Fbs|
mortem' eju&, cum ©innés ubiqúe, fobrietatehï tant»
iiîütieris cum- luftu & deplòrarent, fórbr ilf
1ÎUS locum furibunda invadir & ;omnè. patrimônium ,
qüod foror , pia; ifítentioñe^ ecclefiæ contùlit , ad
fuam potestatëm ■ rêtorfît.
(5 ) Tesfcbenmâcben Annal Cliviæ fo l 211. Porrò
Bal dericus terri u s , Clivenfis Comes decimùs ter1-
tiüs' (u t ad eam rédeanius) Adelam , Wichmanni ,
Gomitis Ztitphahierifis filiarum altéràm. Imadî, qui
ex? ea j ut Jefüità' Browerus vulc , S. 'Meinwercum
Eptecópum Paderhornenfem fustülit, viduam, uxo-
rèrn duxie f quæ cura rerum Ecclefiæ Altinenfi doria-*
tai-um Juray juxta Saxoriicam légem , ob quam fine
ejus: cònferifiì;'pàtev nullam tradirionem faceré pote-*
r a t , mediam pàrtem postulasfet*