gens de bezittinge der overigen, te
zulien moeijelyk .vallen.
Even zoo wierdt ook nog in ’t zel-
ve jaar door den Uytrechtfchen Bis-
ichop Wiilem de helft van alle die
kerken aan den Abt van Epternach
opgedraagen, welken hem , gelyk
wy hier voore gemeld hebben , in
het thans genaamde Holland, volgens
’t beiluyt eener gehoude kerkverga-
deringe, doorde Graaflyke weduwe
itraks, naa haars Gemaals omkomen,
waaren afgeftaan. Welken nu deeze
goederen en Kerken zyn , ¡en op
welken voet deeze overgifte geichied
is , kan uyt deezen nog voorhanden
zynden giftbrief worden afgemeeten.
H at het kennelyk ( i f 'zy aan alle
geloovige Christenen, zoo tegenwoordige
als toekomende, hoe ik lH illem , boe-
wel onwaardig geroepe Bisfehop van de
Uytrechtfche kerk, door■ de banden van
G ero lf mynen Advokaat, aan den eer-
waarden Reginbert, A b t der heylige
kerke van Epternach en Zynen Advo-
kaat D irk , in eene heylige vergaderinge
toegefiaan hebben de helfte -der Kerken ^
die hieronder- genoemd worden: van welken
de Moederkerken ( te weeten Flar-
dinge, Kerwerve, Helfereburg, Hey-
legelo Pethem) eertyds van Karel en
andere recht geloovige voorouders aan
Sint PH ’illibrord, onzen Patroon en eer-
fien Bis/chop van onzen fto e l, voor de
. , ( ') .Heda..Hifi. . Norum fit omnibus, in
Christo fidellhus, tam prasfentibus, quam futiiris.,
qua!iter ego, Wilhelmus Traje&eniis EccleGs licec
ihdignib vocatüs Episcopus per manüs Adiocati mei
Gerolphi , ; Regimberto venerabili fari&se Epterna-
Cbnfis Ecciefiffi, Abbati, ejusque Advpca.to .Theodri-
co in Sahfta.pynpdp re.co'gnovi,pi'ediam partem Ec-
cleßarüm e'ätutn j qua; infrä nomiria.t®:iunt, quariirh
matres, vidplicgt., tia; Flardinge, Kjrckwerve, Vel-
fereburgh, Heijpgelo, Pethem, aliquando aCarolo
& orthodoxis Patribus äliis beato Willebrordo
Fa'trPriP nostro, a"c priirio fedis ' nbftrffi'Archiepis:
popo ad eandem EGcleiiam Epternacenfem traclitae
fuetänt.' Sed ä Theödrico Cornice , ; <5c fili.o ejus
yh eo d fico,' fratreque/ejus Fipr’entiO; invafa?, atque
propter continuam bellorum fedirionem omni :E-
fiiscopali" jure'neglefto , in ‘ potesiatem ’ Episcopi
Synodali auftoritate redafbe fuerant, cum oapcllis
zelve kerke van Epternach overgegee-
ven waaren: doch door G r a a e
D i r k e n D i r k m n e n . Z o o n ,
e n F l o r e n t s r e s . x e l f s
B R O E D E R I N B E S L Á - G G E N O M
E N Z Y N , om degedmrige oproeren
der oorlógen ,\alswanneer alle H Bisfchop-
lyk recht vertreeden lag, zyn die, door
gezag eener kerkvergaderingc, in des
Bisjchops magtgefteld, met de naage-
noemde Kapellen, Harago ,Schie, R iñes
bürg, I WAarmunde, : Liethemuten,
Rinfaterwald, Asclekerwald, Aga-
thenkirica, Hemezenkirca, Ascunían-
nedilf, Sparnewald, Slot en, Egmun-
de, ' Alcmere , Scirmere , Alisven,
pf^öggenum, Aldenthorp / Hronlo;
welken nog binnen de pattlén van de te-
genwoordige Moederkerken zyn, mids
üldaar nog geene inwyding géfehied,
noch eenige bepaaling 'was, noch die
Zelfs niet gewyd vwaaren ; 1 en waarom
alie tienden, naar den inhoud der Geest-
lyke rechten^ nbg in ' haridew-van den
Bisfehop waaren. rl'e weeten: op die
Voorwaarde , dat de gezegde eerwaardige
A b t en allen, die hem in de zelve kerk
Van Eptérnácb Zullen opvolgen , de helfte
zullen hebben van alle de zelve kerken
, vry van allen Bisfchoplyken dienst,
noch zullen iet toeleggen tot het kerklyk
bezoekrecht, noch offergiften aan den
Bisfehop, noch dienstgewciaden aan den
Proost, nocht tot het bouwen, inwyden
" é é o a o a a t s a á a á a cTö é gn-TSl
infra nominatis: Háragó, S chie, Rinesburgh ¿ War-
munde , Liethemuthen , Rinfaterwäl'd ^ -Áfcleíter-
wald, A g a th én k y r e c aHemezenkireca, Afcumanne-
d ilf , Spernercwald , ;Slöten , Egmunde , A’Icmere,
Scirmere, Alisvén ,W ó g g e n u m Aldent;horp yVron-
l o , qua; neque in termTrio 'earurri ,'^qua; modo matres
fufit, quippe ubi neque cöh'fecratio', ñeque terminado
üllá erat, ñeque ipfse c'oníbcratééferant,'a tq
u e -ideo omnis décima, fecundum icoliftituta ca»-
nonum, in manibus Episcopi erat, ea fcilicét con-
ditione , ut idem venerabilis Abbas omnesque; ejüs
fuccesfores ad eandem Ecclefiam-Epternacenfem medie
tatem habeanc earundem Ecclefiarum, omnium *
liberam ab ,omni. fervitio Episcopali,. neque .circa-
tiiram, neque oblätiones Episcopo,,. neque feryitium
PriBpofito , neque ad iedificandas -fiye confecrandas,
y e l ad terminandas. easdem Eccle(ms uHqm fupple-
mentum praíbéant. Ñeque ad Synodüm coa ¿ti vé-
-• niänt,
o f bepaalen der zelve kerken, noch zy
zullen niet gedwongen zyn ter kerkver-
gaderinge . te ■ • verfchynen. Zy . zullen
aldaàr 'X-elfs dienaaren moogen fie/len,
die hun aandcel inzamelen » : ook Priesters
flellén , die de zelive, kerken bedienen
, en v gelyke, magt zullen • hebben
•als de Bisfehop:, : Zy zullen, de,..helf e
van alle, voordeelpn hebben, die van de
gezegde kerken komen,,. V zy in der. zel-
ver vr.ykoopinge; o f den panwas van
tienden o f in ’t afnaaken dev gedaane
fchaade, uytgezonderd de Bisjchoplyke
ban. En.zoo aldaar i ’ehdpor der Priester
en fchuld verzuymd is, zoo zal dai
tot hun naadeelgeen.szifis firekkent ..
Gedaan te. Kolèìn.inlt jaar der Za-
ligheyd x063, in V .9, jaar der aan-
fiellmge-,.van den.’ Heer.Zoning, Henk
r ik den IH~, en, h it 17 /jaar zyhs ryksi
Doch welke hier overgegeevene
kerken , ledert in het j'aar elfhbrider.df
zeserivyftig, door Gerard Abt (.1 ) van
Epternach , aan Dirk Graaf van Hob
land en des Zelfs Gemaaünne Sophia,
midsgaders hunrien Zoon Florents,
by vermangeling.weer zyn afgeftaan,
Immiddels was.’er ook ..geene
kleyne.yerandering aan het Keyzer-
lyke hof voorgevallen ; want als de
41 $ 4 <> v n t ?® g a g et
n ian t, ipfi ministros locare poterint, qui fuäm partem
colligant. IpiT Presbyteros ponere qui ad ,easdem
Ecclefias ferviant, fimilem cum Episcopo po-
testatem habeant , ipfi in- omni militate , quae de
eisdem Ecclefiis provenire posfunt, five in redemp-
tionè èW m , five in acquifitione Decimaruitì, ' five
in compofitione iliaci damni, excepto Episcopali
banno, in omnibus mediam partem accipiant. Si
quid vero culpa Presbyterorum negleftum fu e r it,
nullum inde damnum incurrant. Aétum Colonia:,
anno Saluds M. L x i i l anno ordinationis Domini
Henrici quarti Regis IX . R.egni vero Septimo.
( 1 ) Brouveri annali Trév. Tom. I I fol. 6 i. His
quoque diebus , Gerardiis Epternacènfis Ab-
bas, amplisfima, qua; in intimis Bataviae & ;Ze-
landiae rècesfibus ecclefiarum jurà perantiquis vète-
rum Francorum donatiònibus & S. Willebrordi Àpos-
tqji refpeftu qusefiverant' majores terra culta infulae
Scolden, ad centum & novem dimeniìones, cum
Theodórico Hollandenfiuhi C òmite, Sophia Con-
juge , filioque Fiorendo mutàvit, indiftione quarta
regnante Fredericö Imperatore, anno ordinationis
ejus quinto, Imperii. fecundo. AiFuere permutazioni
, testes Walterus Ecmondenfis Eccjéfiae
Abbas, Godefridus de Breda, Florentius a Worjonge
Keyzer nevens zyne Moeder
en Ryksvoogdes laatstlyk van Uy-
trecht, naa ’t regelen der voorge-
melde zaaken, zieh naar Keyzers-
tvaard begaf, hadt de (2) Koollche
Kerkvoogd zieh van des zelfs perlbon
meester gemaakt, en den zelven naar
die Aartsbisichoplyke ftad vervoerd •
op een voorgeeven dat het ryk niet
naar behooren door de Keyzerinne
Weduwe beftuurd wierdt. Zulks
die \forstin, onaangezien dees on-
dergaane hoon, de rust des ryks ba-
ven haar aangeboore voesterrecht en
aan anderen zoo eyge zynde heersch-
zugt ftelleride., zieh (3) federt ge-
willig van ,het totnogtoe door haar
gevoerde ryksgezag ontdeedt,. naar
Rome begaf, en aldaar, het overige
haars leevens,- amptldos doorbragt.
Waardoor het hooge ryksbeftierge-
noegzaam aljeen by de Bisfchoppen,
midsgaders de Ilertogen van Op- en
Nederlotteringe was, zulks z y , om
dat altyd in handen te houden, den
jongen Vorst in allerhande kinderlyke
fpeelen zieh lieten verlustigen (’4) ,
en dus van alle Staatsbehandelingen
verwyderd hielden.
Welke Bewindvoerders , vooral 1064
de -----
$ $ a fe .y $ y $ s a
z a n , Theodoricus ab Alena , Albero de Im.
( f ) Sigeb. Gemblac. Cbron..ad-ann. 1062, Anno*
Episcopus Colonienfis concilio primòrum regni , in-
digne ferentium i per Agnètehf y Matrem impera-
toris Henrici, regnum non viriliter gubemari, pue-
rum, violenter & induftrie oaptum, fub tutela fua
accepit, & imperii regimen a macre ejus amovit.
Herm., Contratti Cbron. ad aiin. 10(52. Henricus rex
apud Trajeftum, Frifiaè urbém, diem- Pàfcha; cum
Matre Imperatrice egit. His diebus Hanno Agrippina;
Colonise Archiepiscopus, adnitencibus quibus-
dam regni principibus, Henricum regem, cum lan-
cea & aliis Imperii infignibus a Matre Imperatrice
vi arripuit, fecumque Coloniam abduxit.
I (3 ) S’geb. Gemblàc. Cbron. ad ann. 1062. At Im-
peratrix necesfitatem vertens itì voluntatenf, ut ob-
ftrueret os lpquentium de fe iniqua, non folum hoi
nore regni y fed etiam hPnore feculi re je fto , Romae
ad jimina Apòstolorum fe contulit, ibique usque ad
finem vita; omnibus bonis exemplo & miraculo fuit.
(4) Vita Henrici I V. in principio. Fuit h s c 'perfidia
vel maxima, quod cum quafi fub figlilo fer?
vànduifi in puerilibùs aflis fua; potestati rèlinque-
bant, ut & fic elicerent ab è o , quod affeftabanc;
K k k k 2