X6 G E R A R D '
loof aanneemende gedoopt wierdt,
maakte een eynde zoo van den nu zoo
lang geduurd hebbenden Saxiichen
als Vriesichen oorlog. Vervolgens
( i) acht Bisdommen, tot het beter
Sekeeren dier. volken, zoo te Bremen,
Halberftad, Hildeshèym, Verden,
Paterborn, Minde, Osnabrug-
ge en het thans genaamde Munfter
hebbende opgerecht, wierdt de bo-
vengemelde Lutger tot eerften Bis-
ichop (2 ) van ’t laatfte aangefteld :
welke ftaande dit bewind zieh naar
het befaamde eyland (3) Fofiteland
begaf, aldaar den afgod en des zelfs
tempel (4) en bygeloovigen dienst
der Vriezen tot den wortel uyt-
rooide.
De Vilzen o f Wilten nogthans,
789. Zynde een volk, ’t gene w y gemeld
(4)- hebben dat door de Vriezen,
Wiltenburg inneemende , uyt dien
oord verdreeven en thans tusichen de
Elve en Eyder omtrent den boord der
Oostzee woonachtig was, beftonden
vier jaar laater deeze bekome rust,
door het aantasten der Abodriten,
welke in Mekelenburg woonden en
den Franichen Synsbaar o f der zelver
bondgenooten waaren, weder te ftoois
-a -a s ' a e s- -3 c- s a -a a a e- s g g s- g e g 85 -s
0(1 ) Ditmari Cbron. Lib. V I I . fol. 418. Carolus
ad fua? virtutis & bona? operationis deaurationem in
una die I I X . Episeopatus in Saxonia, Christo fub-
dita, dispofitis fingularibus parochiis, conilituit.
(2 ) Vita Lutgeri Lib. I. cap. 20. Interea per dis-
politionem mifericordis Dei Saxones converfi funt
ad Dominum, & rex Karolus eundem virum Dei Lut-
genim pastorem in Orientali parte Saxonum conilituit,
cujus parochiae fedes est principalis in loco.
Mimigernefor, ubi Domino ipfe honestum coirftm-
x it monasterium, fub regula canonica Domino famu-
lantium.
3} Zie bier voore V I . Boekfol. 300.
4) Vita Lutgeri Lib. I. cap. 19. Curavit quoque
ulterius dottrinar derivare flumina & concilio ab Imperatore
accepto transfretavit in confinio Trifonum
àtque Danorum ad quandam infulam quae a nomine
D e i fui falli f o s e t e , f q s e t e s l a n t est appes
t a . . . . pervenientes autem ad eandem infulam,
deftruxerunt omnia ejusdem Fofetis fana, qu$ illic
fuere conilrutta, & pro eis Christi fabricaverunt
ecclefias.
. (5 ) Zie bier voor fol. 237. en 268.
(6 j Andelm. Annul, ad ann. 789. Comparatoque
ingenti exercitu, Rhenum apud Coloniam trajecit,
7 A N L O O N S
ren. Invoege Koning Karel (6)
met een magtig leger te' Kolen over
den Ryn en voorts door Saxenland
riaar de Elve trok, werwaart de (7)
door hem opontbodene Vriezen,
längs de rivier Habola, zieh 00k
met hunne fcheepen vervoegden,
. van welken hy twee bruggen over
de Elveiloeg, en van wier eene hy
de wederzydiche eynden,zoo op den
eenen als den anderen oever, deedt
beichanien. Aldus over de Elve ge-
raakt, is hy het land der Wilten (8)
ingetrokken, heeft die volken, naa
verfcheydene zeegen bevochten te
hebben, zyne heerichappye onder-
worpen, en is gevolglyk, naa hem
de (9) gevorderde Pandsluyden waaren
overgeleverd, over de geflaage
Bruggen te rüg naar Duytschland ge-
trokken: alwaar hy te Worms aan 700.
een plegtig gezantichap der Hunnen -
(10) gehoor gaf, ’t gene aan hem,
wegens het regelen der wederzydiche
grensicheydingen, was afgezonden.
Dit gefchil nogthans berstte in ’t
volgende jaar tot eenen openbaaren 791.
oorlog uyt, invoege Koning K a r e l,-----
om dien met naadruk yoort te zetten,
zelf de verafgelegenfte volken , als
waainde
per Saxoniam ter agens,, cumadAlbiam perve-
nisfet, castrisin ripapofitis amnem duobus pontibus
junxit.
(6 ) Annal. Fuld. ad ann. 789* Frefones quoque per
Habola fluvium navigio venientes, conitruttis duobus
pontibus, quorum alterum ex utraque parte
castellis munivit.
(8 ) Annal. Saxo. ad ann. 789- Rex Renum Colonite
tranuit, & Saxoniam ingresfus ad Albiam fluvium
v enit, ibique duos pontes conilruxit & ex utraque
parte pontis Castella fecit ex lignis & terra, & inde
progresfus Slävorum fines intravit, & Slavos, qui
vocantur W ilz i , fuo dominio fubjugavit. Fuerunt
cum eo in hac expeditione Franci & Saxones. Frefones
vero per Habolam fluvium navigio venerunt.
Cp) Andelmi annal. ad ann. 789. tum ille fubafto
illo populo & obildibus, quos dare julferat, accep- *
t is , eädem v iä , qua venerat., ad Albiam regresfus
e i l ; & exerfcitu per pontem redu&o . . . . in Fran-
ciam reverlus eil.
(10) Ibidem ann. ad 790. Sed in Wormatia refidens,
legatos Hunorum & audivit . . . . agebatur in-
ter eos de confinibus regnorum fuorum, quibus in
lbcis eile debefent.
Waaren de Vriezen , onder hunnen
Graaf Dirk zynen Neef, tydig naar
Beiiere deedt ( i ) optrekken. Dus
alles, ’t gene tot die onderneeminge
vereyscht wierdt, hebbende klaar (2)
gekreegen, deeldeKarel zyne benden
in drie legers. Het eene, over het welke
hy zelf het bevel voerde, trok längs
denZuydoever (3),.van den Donau:
het tWeede, ’t gene uyt Vriezend(4)
en Saxers beftondt, en over het welke
aan Graaf Dirk en VKonings Grootka-
merling Meginfrid het bevel was opge-
draagen , nam zynen weg längs den
Noordkant van den zelfden ftroom,
op welken het derde leger, uyt Bei-
jerfchen (5) beftaande en ’t gene den
lyftogt aanvoerden, te icheep tot aan
den mond van de:Inn afzakte. j Karel
den feroom vervolgens; zynde
overgetrokken,hadt ftraks Zyne voor-
hoede het geluk van de verichanfing
der Hunnen ilormenderhand (6) te
overweldigen, en de verweerders by
dat toeval zoo groote nederlaag, als
z y in (7) lang niet geleeden hadden,
toe te.brengen; zulks maar aan hon-
derdvyftig der zelven het leeven ge-
Qi^ Cbron. Regìnon. ad ann. 791. Carolus ad partes
Bajoariorum perrexit . . . . ubi & exercitum
fuum convenire jusiìt.
(2 ) Adelmi Annal. ad ann. 791. Comparatis igitur
ad hoc ex omni regno fuo quam validisiìmis copiis,
& commeatibus congregatis, bipertito exercitu iter
agere ccepit.
(3 ) Ibidem. Ipfe cum alia parte, quam fecum re-
tinuit, Auitralem ejusdem fluminis ripam , Panno-
niam petiturus, occupavit.
(4) Ibidem. Cujus partem Theodorico Corniti &
Meginfrido Camerario fu o , committens, eos per
Aquilonarem Danubii ripam iter agere jusiìt. Cfc?
,postea ) Saxones autem & Frifones cum T h e o dorico.
1
Regin. Cbron. ad ann. 791. Rex itaque littora Danubii
de Australi parte tenuiti Saxones autem cum
quibusdam Francis & p l u r im a m u l t i t u d i n e
fr is o "n um de Aquilonari, & ita pergentes perve-
nerunt, ubi jam ditti Avari habebant munitiones
paratas. *
(5 ) Adelmi Annal. ad ann. 791. Bajoariis cum commeatibus
exercitus, qui .navibus devehebantur, per
Danùbium iecundà aquà defeendere jufiìs , ac fic in-
choato itinere prima castra, fuper Anifum polita
funt.
(<5) Ibidem. Puliis igitur Plunorum prsiìdiis ac
I L Dee!,
gund wierdt. Dit ongeval verbaasde
(8) zoodaanig alle de overigeinwoon-
ders, dat z y , wel ver van hunne Heden
en ichanfen te beichermen, die
verlieten, en met hunne ichatten en
tilbaare goederen in de ontoegang-
lyke bosichen weeken. Dierhalve
maakten zieh de Franken van Wee-
nen, de fterkte op den (9). Kumel-
berg,midsgaders van nog eene twee-
de op den ilroom Kam, welke omtrent
Boheeme zynen ooripronk
neemt, zonder eenigen tegenftand
meester; gaven die gevolglyk aan ’ t
vuur ten beste en drongen zelf tot
aan den mond van (10) de Raab door.
Vanwaar z y , naa eenige dagen uyt-
rustens , mids’er geen tegenftand
meer gedaan wierdt, längs den zelven
oord, dien zy gekomenwaareri,
te rugtrokken. De Vriezen (11) in
’t byzonder namen hunnen weg längs
Boheeme, en hielden, ftaande dees
äftogt naar hurt verafgelege land, zoo
goede krygstucht , dat hen fteeds
een overvloed vän leevensmiddelen
wierdt aangebragt, en niemand aan
de minfte zaak gebrek hadt.
De
deílruttis munitionibus, . . . ferro & igni cuntta
vasta'ntur.
(7 ) Littera Caroli M. , ad Fastrad. de Vtñ. Avariaca
in coll, du Gbesne tom. I I . fol. 187. E t dedit eisDeus
omnipotens pro fuá mifericordia vittoriani & mul-
titudinem de ipiìs Avaris interfecerunt in tantum ut
dicunt, quod in multis diebus major ilrages de ipiìs
Avaris fatta non fuit . . . & centum quinqua-
ginta de ipiìs Avaris vivo.s comprehenderunt.
C8) Reginoii. Cbron. ad ann. 791. Itaque A va ri, cum
ex utraque ripa: parte vidisfent exercitum „& clasfem
per medium nuvium venientem : tantus terrorV Deo
favente, illos invafit, ut dimisiìs prsefidiis munitio-
num fugse latibula qusrerent.
(9 ) Adelm. Annal. ad ann. 791. Pulfis igitur Hunorum
praeiìdiis , ac deílruttis munitionibus C ^ua-
rum una fuper Cambum fluvium , altera juxta Com-
magenos Civitatem in monte Cumeoberg-vallo firmis-
fimo extrutta erat ) ferro & igni cuntta vastantur.
(10) Annal. Fuld. ad ann. 791- Pannoniam ingresil
funt, Hunis perterritis & fugientibus, omnes eo-
rum regiones usque ad Raba fluvium ferro & igne
devastat.
( 1 1 ) Adelmi Annal. ad ann. 791. Saxones autem
& Frifones cum Theodorico & Megnifrido per Be-
gaminos (ut jusferat) domum regresii funt. Fatta est
hasc expeditio fine omni rerum incommodo.
E