Gevolglyk hade ( i ) 'dit befluyt zy-
nen voortgang, en wierdt van ’t
zelven, uyt den naam der te Worms
vergaderde Bisichoppen en Abten,
door eenige naar Rome afgevaardig-
de Gezanten , ; aan den Paus kennis
gegeeven. W e lk e , o p ’ t ontfangen
dier onaangenaame tydinge , ten
overilaan (2 ) van honderdtien Bisichoppen
, niet alleen (1 ) Sigifrid
Aartsbisfchop van Merits , | DMillem
Bisfcbop van Uytrecht, Robbert Bis-
fchop van Bamberg en hpnne verdere
medeftanders , . maar 00k den Keyzer
. ze lf in den ban deedt, hem van bet ryk
vervallen (4 ) verkiaarende , alle des
zelfs onderdaanen van den aan hem gedaa-
nen'eed; (5) van gehoorzaamheyd ont-
floeg- en Ben op gelykeflrajfe verboodt
met dev>zelven eenige gemeenfchap te
anderhouden.
Van dit alles kreeg Keyzer Henrik,
terwyl hy nog te Uytrecht was,
door zynen (6) van Rome weder-
gekeerden G e z a n t bericht p doch
welk banvonnis hy op den raad van
den Uytrechtichen Bisichop als
krachtloos in den wind iloeg. Willem
echter bevreesd, dat zyne on-
derhoorige gemeente, zoodra dit by
de zelvekenbaar wierdt, zieh niet min
van hem dan van den Keyzer mogt
affcheÿden, nam zoo op (7) den
Paaschdag als andere (8) hoogtyden
de gelegenheyd waar, om, by,’t doen
der Misiè, volgens zyne gewoonte,
eene naadruklyke aanlpraak tot de
Zamengevloeide gemeente te doen,
in welke hy de Zelve van het geriielde
banvonnis op eene ichertzende, ja al-
temets zelf vry icherpe w y ze , kennis
gaf, en 00k met eene, volgens zy ne
- ( i ) Lamb. Scbafnab. Cbron* ad ann. 1076. Igitur ex
nomine omnium, qui convenerant Episcoporum &
Abbatum plenæ contumeliarum literæ Romam de-
Îlinantur, quibus denuncietur Romano Pontifici, ut
Poncificatu, quem contra ecclefiasticas leges ufurpas-
fe t , fefe abdicet, fciatque, post earn diem quicquid
agaty jubeat, decernat, irritum haberi. Legati-', üt
jusfum fuera t, fummo cònatu iter accelerante^,
pridiêy quam Synodus indifta celebraretur, Romàm
ingressi- literas tradunii ; J
J (2 ) P; Langii Cbron. Citicénf. ad ann. 1073. ® i
( Gregorius ) concilio G X : Episcoporum habito ,
Henrieum imperatorem excommun icavit.
(3 ) Lamb. Scbafnab. Cbr on. ad ann. 1076. Papa
nihil permotus atròcitate''nuqtii, postera d ie , cum
clerus & populus ad Synodum frequens confluxisfet,
in auribus omnium literas recitari fecit & fic ciinÉis,
qui' convenerant, Episcopis id fieri decernentibus,
Regem èxcommunicat, & ’ cùm eft Archiepiscopüm
Moguntinum -Sigifridum, Episcopum Trajeftenfem
Wilhelmum, Episcopum Babenbergenfem RubCr-
tum ; cæteris j qui confpirationis hujus participes
extiterant, diem ftatuit| qua nifi Rômæ p'ræfehtàti
caüfam dicèrent, novæ hujus & inufitatæ'contra
fedem Apostolicam rebellionis, fimilem cætéris ex-
comunicatiónis fen tentiamo fortirentur.' ■
(4f Brunpnis Hist. bell. Saxonic. fol. 199. Deinde
cunétis aeclamaritibus ne talis contumelia remaneret
inultà1, omnium' confilio ■& eonfenfu Henricum Sy-
nòdali judieio damnatum, regisque nomine & honore
privatum anathematis; glàdio percusfit.
(^ y jLebmann. Cbron'. Spirenf. Lib. V. cap. 31. fol.
393'. Dei Patris, & filii, & ipiritus fanfti per tuara
( Petre') potestatem & auftoritatem Henrico Regi
. . . qui contra tuam ecclefiam inaudita- fuperbia
infurrexit, totiùs regni Teutonicórum & Italiæ gu-
bèmaculàr contradico, & bmries Chriftianos a vinculo
Juramenti, quod libi fecerunt, vel facient àbfo
lvo , & ut nullus ei ficut Regi ferviat interdico.
Dignum est enim ut qui ftudeat honorem ecclefiae
tuie imminuere y ipie Honorem amittat, quem vide-
tur habere.
(d ) Brunon. Hist. bell. Saxon. fol. 207. Lega-
tus Regis reverfus, quum reg i, qui tunc eratTra-
je f t i, qubd erat excommunicatus indicaret. \Vil-
helmi ipfius urbis Episcopi confilio rex excommuni
ca ti onem illam nihili pendit. Episcopus quoque
idem timens ne fi populus hoc audisfet, a rege, ficut
ab excommunicato discederet, intra misfas fermo-
nem faciens ad populum, deriforie quod Rex esfet
excommunicatus indica vi t , fed hanc exeommunica-
tionem nihil valere, quibus poterat verbis ( utpote
facundus homo ) conhrmavit.
(7 ) Lamb. Scbafnab. Cbron. ad am. 107b. W il“
helmus Trajeftenfis Episcopus , caufam Regis (” ut
fupra diftum e s t) contra bpnum & squum obftina-
te tuebatur, & ltudio partium Regis multa in inju-
riam Romani Pontificis, omnibus pene diebus fo-
lennibus , inter misfàrum folennia, valido óre declama,
bat perjurum eum, adulterum , & pfeudoapos-
tolum appellans & tam a fe quam a caeteris Episcopis
fffipenumero excommunicatum pronuncians.
(8 ) Gregorii Papce V I I . vita cap. 80. Nam post
excómmunicationis diem, Pafchalis diei folemnitate
cura Yègio apparatu & comitàtu pompaticffi multitu-
dinis ad ecclefiam divinitus libi claufam venire ne-
quaquam abhorrpit. r Jusfu itaque Regis quidam E-
piscopus, fi fas e s t, imo haereticus & Simoniacus
ad misfffi fe prffiparavit officium : Tandem perlèfto
Euangelio ex more fafturüs populärem fermonem
Pontiféx idem pulpitum confcenditf Parum autem
de traäatu locutiis Euangelico ftatim fe ad biafphe-
miam Papse Gregorii cffico corde, menteque vefa-
na prorüpit, q'uffi pro nimio fui horrore filentio prae-
terire complacuit.
ne gewoonlyke wellpreekendheyd,
een zeer groot getaj beweegreden
bybragt, om welken hy het beweerde
geheel onwettig, en bygevolge ganfeb
krachtloos te weezen en dierbalve dat
de aan hen geboode affcheyding niet
diende naagekomen te worden.
Dan op de ( i ) zelfde plaats, al-
waar hy deeze aanfpraak tot zyne
toehoorders gedaan hadt,: getuygen
vericheydene ichryvers .van dien tyd,
dat hy zieh van eene doodlyke ziek-
tenog dien zelven (2) dag, anderen weder
eenen körten tyd daarnaa, vondt
aangetast. Zulks, als zeker hoveling.
des Keyzers, ziende des Bisichops
dood voorhanden, van den zelven
vroeg, wat die voor. ’t laatst aan zynen
thnns van daar gereysden meester.te be-
veelen hadt, hy aan.den zelven zoude
geantwoord hebben: verklaar aan den
Zelven dat hy, ik en alle anderen, die zyne.
misdaaden begunfligd hebben, eeuwig-
lyk verdoemd zyn. En als hem de
daar tegenwoordig 2:ynde Geestly-
ken, het voeren van zoo wanhoo-
pige taal metveel ernst afrieden, zou-.
( 1 ) Brunon. Hist. belli Saxon. fol.- 207. Nam
in ipfo lo c o , in quo Romano Pontifici -derogabat ,
ejusque pòtestatèm verbofus adnihilare laboràbat ,
ipfe mala valetudine corripitur, in qua usque ad
miferandum? miferffi vitte finem détinetur. Itàq'ue'
morbo magis & magis ingravescente , dum esfet
cum eo quidam homo Regis, eumque rogaret' ut
fe cum fuo mandato remitteret ad Regem. Hoc jn-
q u it, ei mitto mandatum, quod ipfe & ego, omnes
ejus iniquitati faventes, damnati fumus in perpetuum:'-
Quumque a fuis,;qui aderant, clericis, ne talia- lo-
queretur, esfet admonitus. Quid alludi, inquit; ih'-'
quit loquar, nifi quod. pepavi esfef vifibiliter intueòr?
Ecce enim deemones leBum meum circumftant, quateniis
me mox , ut expiravero, rapiant. Itàque quum ftiero
de corpore eduStus,- rogo vos c? omnes fideles, ne fe fati*
gentipro me. fadendoJùpplicationes. H ac igitur in ‘ de-'
fperatione defunftus, nullis orationibus Deo recon-
ciliatus, diu jaeebat infepultus, donec Romam mit-
titur , & inde quffifito confilio, ne populus feetore
corrumpatur, apostolico jusfu fine commendatiorri-
bus fepelitur. Het zelve getuigt: Langii Cbron. Ci-'
ticenf. ad ann. 1089. Desgelyks oó k: Bertoldi Con-
Jlan. Cbron. ad ann. 1076. midsgaders Cbron: Hist.’
de Germ. autb. Monacb. Helverd. fol. 429. Hugo.
Flaviac, &c.
(2 ) Vita Gregor. Papa cap. 80. Episcopum v ero:
de hy voorts nog betuygt hebben:
wel wat kan ik anders zeggen, dan V
gene ik voorzie waarachtig te weezen?
want ziet de duyvelenßaan reeds rond-
om myn bed gereed, om my, zoodra
ik den geest zal gegeeven hebben, weg
te voeren. Dierbalve, verzoekiku Heden
en alle geloovigen, wanneer ik zalov'cr-
leeden- zyn, - zieh niet tv quellen van
voor de rust myner ziele te bidden.
Doch wat van zoo wanhoopige
betuyging en uytgang z y , dit is zeker,
dat de Uytrechtiche Bisichop nog
voor het uyfgaan, van- (3) Gras-
maand des zelven jaars/zonder het
nachtmaal ontfangen (4 ) te hebben,
överleedt en;zyn lyk, mids hy als
äanhanger des Keyzers in den kerk-
lyken bärt geftorven was, zoo lang
onbegraaven bleef, tot dat men daar-
toe, op dat het volk- döör den /tank
niet met eenige beimefting mogt worden
aangedaan, van den Paus verlof
kreeg 3 Het gene dan oqk , höewel
zonder het doen van-'eenige kerk-
dienften, en in ffilte gefchiedde.
: In het aldiis opengevalle Uytrechtiche
illum blafphemum fubito percusfum. diviha ultio in-
. teremit. Sed - antequam vitam penitus exhalarét
ni'iniströs füö exitio præparacos, quales esfent com-
pulfus est dicere. Video me, inquit^.igneis loris;ad-
ftriétum, tetris trahentibiis imaginibusi.ex :hac vita
cbnvelli; fed tamen ,ite..& dicite Regi ut flagitium
quod in Deum &;lDeatüm Petrum ejusque Vicarimi
cómmifit emen^éï ^ ë T n e præeuntemi(ad inferi loça
feqdatur, hæc, djeensy exfpiràÿit. V
(3 ) M. Stoke fol.k37; vs ad.1; >3
«Billem î»ic 2ôihfcfjop fhmf al fo tuel
<Daer tta itt tutgaenbe WpteL
Ç4) Lamb.t Scbafnab. Cbr.on, ad ann. Aoyô. Is bre-
vi pçjsteaquam Rex:,. è^àftis Pafch^fiHus -feriis, T f a -
j'éClo .•'decès'fëm,; rgjiptì.te grayisfiriia ægritudihe cor-
reptus est. Çümque' per acerrimos. crucia tus animæi
as corporis urgerëtùr', miferâbili ejulatu coram om-’
iiibus, qui adèrant,1 vôêiferabatur, jüsto Dei judi-.
ciò fe & prçÇentém.jitàm amifisfe & oeternam, quodf
Regi ad òmnia, qiiæ perperam, intendisfet, operam,
fuam fummo annifu præb'ujsfet atque in fpem gratiæ
ejus ; Romàno .Pontifici; fanftisfimo , & 'Apostolica- :
rum virtutüni v ir o , graves cpntumelias feiens &
prudens: innocenti irrogasfet. In hanc vocem C ut
àsferunt) fine còmmunione fine uìla. . fatisfadione
èxpiravit.
Ss ss 2 S