que enim uni byrrho accommodandumeft utrumque ehrflHov cum Du-Can-
gii Gloffario novifllmas editionis, in quo habetur: Hoc fenfù Severùs Dia-
logo 3. ( non III. fed I. ) rigentes & fluentes ( byrrhos ) vocat. Rigentem, inquam,
byrrhum, fluentem autem lacernam dicit Severus. Utrum veroj quodopina-
tus eft Ferrarius , hæc duo appofita inter fe fe opponantur y adeo ut ri-
gens byrrhus di&us fuerit, quia brevior & ftriftior quam lacerna , quæ la-
x.^ non fatis mihi cömpertum eft : immo in'contrariant libentius
fententiam ierim . Nam Severus rigentem fortafle byrrhum dixit ea
ferine ftgnificatione , qua Virgilius I. Æneid. v. 648. dixit Pallam fignis
äuroque rigentem, quod aServio interpretatum eft ita : Rigentem autem y du-
rum propter aurum , fient & novas vefies. Sic alibi & eodem fignificatü, Æ -
neid. XI. v. 72. Vefies oflroque auroque rigentes ; qui locus dum alleaatur a
Facciolato in Calepini Diâionario , male explicatur : Idefl , perflringentes
JenJus. Rigens enim, ut ex Servio difeimus , durum fignificat, nec facile
riexibile , quod alio etiam Virgilii loco confirmari poteil , Georg. I ll, v.
36 3., ubi fummum frigus deferibens, inter cetera hæc habet: Veftefque ri-
gejeunt . Servius , durant ur , ut frangi potius quam feindi pojfe videantur.
In hac itaque fignificatione byrrhum rigentem dicere potuit Severus. fane
etiam apud nos inpretio funt veftesôt telæ, quæ cum fubtili filo context«
int , habent præterea rigorem quemdam Sc duritiem . Quod vero byrrhi
breviores & contraâiores non eflènt lacernis, colligi abunde potefttumex
eo quod supra notavimus de S. Briccii byrrho, turn ex Gloflis , quæ byrrhum
amphibalum dicunt , & viciffim amphibalum byrrhum . erat enim
amphibalus , quod eft ab «>?ißxAai, veftis quæ totum hominem circum-
tegeret , ut vel ex Dialogi II. initio collicitur.
Adhuc itaque quæ fuerit differentia byrrhum inter & lacernam ignora-
mus tarnen differre præter Severum fignificat Auguftinus fermone C LX I .
M j l S S Verbis Apoftoli, cap. IO. Lubricos is inboneflos amatores
adtendite . f i quis amore femina lafeivus & nequam vefiit fe aliter . [ quam illi
placet, vefiit Je aliter] quam amata fua placet , aut ornât fe aliter quam illi
placet ÿ ( flip. iS ) ilia dixerit, Nolo habeas talem byrrhum ] non habet : f i per hie-
mem tilt die a t , In lacerna te amo ( forte non te amo ; nam lacernæ & æftate qui-
deni in.ufu erant, at potiffimum hiberno tempore geftabantur, & quidem
eraflion lana textas ) ; eligit tremere quam difplicere , ôcc. Hæc Auguftini verba
dum exfenbo, non poffum præterire quæ PP. BB. adnotaverunt voci lacerna
. Genus efi, inquiunt, veftis fimbriata & vilioris. At fi lacerna erat velus
fambriata , non adeo vilis effe debuit; nam fimbriæ ornamenta funt
quæ veftibus affunntur, quas nos vulgo franze aut frangie ( fortafle quod
ex francia feu Gallia , ut ceteri veftium modi & ornatus, ad nos prirnum
v“ n' ) appellamus. Ferrarius tarnen Parte II. libro I. cap. X IX . quod
elf J J e Jtmbrtts, docet commentum elfe veterum aliquot grammaticorum,
acernam pallium fimbriatum elle, cum in antiquis monumentis nufquam
Jiujulmodi fimbriæ appareant. Præterea ex ejufdem Auguftini verbis, pro-
11C e JHLpabentur, dilcere poterant, ut alia argumenta omittam , lacernas
non ui e genus veftis vilioris : nam quæ feminavult amatorem fuum viles
™ £ Yelieï/ f non Pottns fumtuofas & fplendidas? Sed ad remredea-
^am- nefiniamus, fi fieri poteft, in quo fita fuerit byrrhi & lacer-
^ î trentia. Verum quæftio adeo implexa eft , ut ubi pedem colloces,
invenias : nam videas byrrhos modo cum amphibalis , ut in allatis
0 is, modo cum lacernis, modo cum chlamydibus, modo cumcucullis
conconfundi:
exempla funt apud Octavium Ferrarium , præcipue Parte fecunda
libro primo cap. 21. Sc 26. Facile itaque fieri potuit , ut eodem nomine
variis temporibus alia atque alia veftium genera lint vocata. Neque ta-
men , dum ita cenfeo , concefferim quod in Gloffario Du-Canoü p0ft milita
de byrrho notata additur : Byrrhus praterea fumitur pro quavis vefie
tunica , chlamyde. Peculiariter etiam byrrhum pro piieo fumtum volunt
unde facium fit birretum . Birretum fane a birro derivàtum apparet (quæ
derivatio confirmât birrum feribi olim confueviffej : at bvrrhum numquam
pro piieo ufurpatum , feu pileum fuiffe , crediderim. Et primo pïletts o-
mnino diftinguendus eft a cucullo ; quod miror non feciffe Ferrarium,
qui Parte fecunda lib. I. cap. 20. & 21. utrumque confundit, ideoque bvrrhum
quoque cum piieo unam rem facit. Forma pilei Romani non abfi-
milis erat pileis noftris, anguftiores tamen habebat margines : figurahabe-
tur in achate yulgata in Obfervationibiis litterariis tom IV .: præterea pilei
ex lana preffa coaftaque , ut nunc, & olim conficiebantur, utetvmolo-
gia græca oftendit; eft enim a ntJtt coagulo, conftringo, See. Ciiculliis vero nihil
ad pileum: nam, ut idem Ferrarius obfervat , caputium erat in ancm-
lum acutum definens , nec, tantum caput , fed humeros etiam teoebat,
veftibufque ceteris affuebatur, iifque quandoque nomen dabat. Quod itaque
Ferrarius citato capite ex epigrammate Martialis quod inferibitur P i-
leus, lacernas pileum annexum habuiffeargumentatur, non affentior ; quod
vero ex Fulgentii libro III. adverfus Monimum fumit , licet prima fpe-
cie rem conficere videatur, nihil tamen eft ."verba Fulgentii , ut ea quidem
referuntur ibidem, & in libro de Origin, linguæ Italicæ , hæc funt:
Itaque cum Arianus quidam aliquando in Africa cum. catholico de bis verbis
•Joannis difputaret, accepto de capite catbolici piieo , (3 manutenens, interrogabat :
Hic byrrhus ( fie enim appellabat ) efi ne in me , an apud te ? ( 1. me) Cave tamen ,
lector optime , ne tibi perfuadeas ea effe Fulgentii verba; nam alia pror-
fus habet, non procul ab initio dicii libri I I I ., quæ funt : Ita ut quidam eo-
rum , quantum auditu comperi , dum de his duabus propofitionibus, hoc efi in
& apud , inter eos oriretur quodam die conflict us , accepto cujufiam birro &
in manibusretento, interrogajfet an in illoejfet, cum apud ilium, effet birrus ille]
quern ip fe retineret, See. Pergit dehinc fæpius ilium byrrhum nominare, numquam
tamen pileum appellac, nufquam occurrunt verba a Ferrario producta ;
adeo ut dicere oporteat, ipfum non ex Fulgentio ea exferipfiffe , fed ab alio
quopiam , qui locum Fulgentii non ad verbum fed juxta fenfu m exprefferat.
Hinc difeere licet quam parum aliorum plerumqùe in citandis auftoribus
teftimonio fit fidendum, quamque proiiide vere dixerit Herodotus in uni-
verfum , ol o<p9«X[/,oi cmv 0><mv vrtçôrnèpoi.
Reliquiim adhuc eft ut inquiramus, utrum verum fit quod in Gloffario
Du-Cangii additur , byrrhum aliquando fumi pro vefte lauta Sc fumtu-
ofa , aliquando pro vili & crafliori . Nullam itaque dicimus effe hanc di-
ftinftionem ; nam fumtus & pretium veftium plerumque non ex ipfo veftis
genere arguendum eft, fed ex materia potiflimtim ex qua conftant:
reffe enim Ferrarius notavit, ficut lacerna fuerunt alia aliis pretiofiores, ita
iS byrrhi. At excutiamus lingula exempla , quæ in utramque partem pro-
feruntur in laudato Gloffario , ut quod diximus , clarius appareat Pro
véfte fumtuofa Cafliani verba afferuntur, quæ fupra a nobis alia occafione
alla ta funt. Quod itaque ille planeticarum IS- byrrorum pretia is ambitionem
exaggerat, intelligendum eft comparate ad mafortes, quibus utebantur Ægyptii