» 3*
I N S U L P I C I U M S E V E R U M
D I S S E R T A T I O IV.
D . Martini vera mortis epocba jam fiabilita , pracipuarum ab eo
in vita rerum geflarum cbronotaxis inveftigatur.
Andern aliquando , humaniffimi leftores ( quod vo-
bis mihique bene vertat ) ex intricatiffima evadi-
dimus mucilione, qua prcecipuos veluti terminos
Martini vitse conftituimus ; hinc quidem pretiofa
in confpedu Domini morti ejus annum Chriftianse
terse quadringentefimum , illinc autem nativitati
ipfius univerlo terrarum orbi memorabifi trecen-
tefimum decimum tertium , ant qui èó non mul-
tiun fit prior : inter haec yero , quafi medio fpa-
tio , Natali Cathedrae ejufdem toti Gallias ac Tu-
ronenfi potiffimum civitati maxime illuftri trecentefimum feptuagefimum
quintum. ratio nunc poftulat, ut ceteras vitae Martini partes refque ab eo
Bellas ad fua quasque tempora , quantum vel certis indiciis vél conjefiuris
aflequi poffumus, exaftilfime referamus. Illud in primis inquirendum nobis
eft , quando militiae nomen dederit , quot ftipendia meruerit , quo
tempore falutaribus ablutus fuerit aquis, turn denique quando quaque oc-
cafione milfionem petierit , feque in Hilarii Piftavenfis epifcopi difcipli-
nam tradiderit: de quibus omnibus agit quidem Severus nofter initio Vitae
* t Martini * , ita tarnen ut ejus narratio ad critices trutinam exafta iis
ambaoibus involuta & difficultatibus circumfepta fit, ut nihil fupra; adeo
ut horum alterutrum , vel corruptum Severi'textum, vel ipfum Severum
in errorem lapfum, fateri neceffe fit. Itaque quotquot in hac quasftione
verfati funt fcriptores , in has duas fententias difceffione fafta , bifariam
divifos videas : neque enim adhuc intelligo quid unus fibi velit Pagius,
cum ad annum Chrifti 351. n. V I. Crefpiciens profefto ad ea quse ad eum-
dem annum n. XVII. & feqq. fcripferat Baronins., quem etiam in margi-
ne citat) hsec habet: Cbronotaxis S . Martini ex Severn Sulpicio deducenda.
Baronii tanta auctoritas fu it , ut omnibus perfuaferit in Chronologia annorumS.
Martini epifcopi Turonenfis Gregorium mum ex bujus Sanfti fuccejforibus Severe
Su lpi-
( I ) C ap . I . 2c h .
D I S S E R T A T I O IV. flffl
Sulpicio , qui ejus v it am f crip f i t , praferendum ejfe , haneque adeo a pofte-
rioribus depraVatam , ut in ea auftor a femetipfo dilfentiat. Verum G re-
gorii Turonenfis operibus iS V ita ilia i/rfedulum examen a me revocatis, compere
commune») banc perfuafionem falfam effe , Vitam illam ad nos finceram &
germaftam pervenilTe, Gregoriumque fabulofis quibufdam S . Martini a liis de-
cep turn j iS ubicumque a Severe difcrepat, minime audiendum ejfe . Qua res cun*
magni momenti fin t, pecuiiari differtatione De anno & die mortis S. Martini
a me explicabuntur , ad quam ideo ledorem remitto . Quid , inquam , his verbis
fibi velit Pagius, adhuc non video : nam fi, ut apparet, id iatelligit,
nullum in laudatis Severi capitibus , prout nunc habentur in editis Ôc
manufcriptis , mendum ab fe deprehenfum nullamque contradiftionem ,
quæ vel primo intuitu manifeftiffime appareant omnibus ; næ ipfum nimis
acutum cernere, quam reliquos omnes in hoc csecutire nullus dubito.
2. Baronius itaque , quem plerique lequuntur , quum hinc probe vide-
ret quantum Severi teftimonium in Martini hiftoria valere per fe debeat,
illinc deprehenderet ejus narrationem a refto veritatis canone defleftere}
minime dubitavit fcede corrupta multis in locis & vitiata , quod praecipue
annorum numéros fpeftat, Severi fcripta fupracitatis in capitibus pronun.
tiare. quod clariflimi viri judicium fi aliquorum veterum codicum tefti-
monio aut ipfe confirmaffet, aut alicui comprobare contigilfet ; nemo effet,
opinor, qui non ei volens & lubens acquielceret .• itaque jam pridem con-
troverfia hac compofita , non effet cur ego ullum de his verbum adde-
rem . Verum enimvero cum MSS. omnes libri cum vulgatis concordent
( nam , ut & a me haud incuriofe’ obfervatum eft , in nullo ex quinque
faltem quos contuli, ne in Capitula« quidem antiquiffimo, aliquod.iis locis
apparet fatis infigne corruptionis veftigium) quodque maxime apud
omnes valere debet, cum PaullinusPetrocoricenfis & Venantius Fortuna-
tus , quorum uterque hos Severi de Martino libros verfu heroico expref-
ferunt , hie quidem medio fere fexto fasculo , ille autem fexaginta aut
paullo poll annis a Martini morte ; ufquequaque relpondeant Severi, ut
nunc eft, textui, qui proinde jam ab eo tempore ad nos ufque integer
in hac fane parte & incorruptus venerit ; difficile admodum videtur , ab
eo primum tempore quo prodiit , eum librum vitiatum jam fuiffe , &
non potius errores, fi qui in eo funt, ipfi excidilse Severo. Hinc faftum,
ut alii non pauci , Latinus Latinius , Bucherius, Henfchenius , Cointius,
præcipue vero Coutantius & Tillemontius , Severum ipfum erraffe minime
dubitaverint : nec tarnen, in quo potiffimum erraverit, inter fe con-
fentiunt ; fed alii aliud in eo reprehendunt.
3. Ut tantis igitur, fi fieri polfit, occurramus incommodis ,& una eadem-
que opera cum Martinianæ hiftoriae, turn Severi feriptis confulamus ; rem
omnem ad novum examen revocare eft animus : in. quo quidem examine
hanc nobis fancimus legem , ut quam minimum a Severi narratione rece-
damus, id nobifeum reputantes , non temere & ftatim ac aliquis parum-
per difficilis occurrat nodus, fidem negandam feriptori antiquo , quicum-
que demum fit , qui res a noftrorum temporum memoria remotilfimas,
fibi autem aut perfpeftas oculis, aut auribus ex ’«ordmui teftibus perceptas
( quorum utrumque Severum feciffe , ex ipfomet confiât ) litterarum mo-
numentis ab oblivione vindicaverit ; nec venerandas antiquitati inferendas
ex levibus conjefturis impias manus. fin autem huic methodo inhærenti-
bus non quafi ex infperato facile planumque remedium apparebit , tunc
Sulpicii Severi Tom. I . G g mini-
§1 BI
l l i i l l î
w iiiilfew i
i l
rôTIr i
i s ® ■ : r:-,M
i l l
H | |
ïé lliS if r .T f ti il l