
2 Z6 I N S U L P I C I U M S E V E R U M
flolicus transit a d Dominum carne depofita &c. quae fupra habes in Teft' -n
niis , ubi monuimus etiam Gerhardum Joannem Voffium de Severe in"
quentem Galli hujus interpolatoris verba pro Idacii teftimonio nobis 0b."
trudere. liquet itaque, hac detrafla larva, nihil nobis officere deberelda"
cii noraen. Ad Tillemontium redeamus , qui ex Cointio hoc aliud arvu!
mentum proponit. Auftor vitae S. Sigeberti Attilæ excidium ad annum
L IV . poll Martini mortem refert; certum ell autem Attilam fufum
Chrilti CCCCL I. Verba Cointii funt ad annum C C CC L I. n. i. Is qui
Vitam Sigibcrti tertii fcripfit , excidium Galliarum faftum teflatur anno poll
mortem S. Martini L IV . Merovechi anno V . , quibus cbarafteribus egregic
confirmâtur noflra chronolqgia. At Cointius aut non vidit , aut diffimulavit
quod eadem in Vita habetur, ubi de morte S.Sigeberti fcribitur: expletis
autem at at is fu a amis X X X I ., regni autem X X V I I I . , anno ab incarnation
Domini D C X L I I ., a tranfitu S . Martini anno C C X L I I I . ; quae contra nobif.
cum faciunt. Praeterea notandum hujus Vitae fcriptorem eumdem videri
qui aliam deinde elimatiorem Vitam S. Sigeberti edidit , ex qua nos ad
calcem fecundae differtationis tellimonium pro nobis lumlimus ; licet in
numeris manifeftus error alicubi obrepferit , cum ibi lesatur D C LX I I .
& C C LX II I . , hie autem D C X L I I . & C C X L II I . Idem fane utriufque
Vitæ auélor ab Henfchenio habetur, quem & nos fecuti lu mus, Siueber-
tus Gemblacenfis Chronici feriptor. in hoc tarnen non levis nobis "modo
fubit fcrupulus , quod videamus in eo Chronico aliam epocham Sigeberti
morti fuilfe praellitutam ; proinde hoc aliorum judicio difeutiendum relin-
quimus. nobis fufficiat Cointii argumentum infregifle.
38. Reliquum modo e l l , ut coronidis loco huic diflertationi adtexam
inligne fragmentum ex epillola quadam Pagii ad Abbatem Nicalîum non
paflim obvia, quam non femel fupra laudavi ; ut quifque diunofeere pof-
fit , quantum interfit aut conveniat in eodem argumento traûando tant
viri inter ac noftram methodum»
E piflola P . Antonii P ag ii a d Abbatem N ie aß um Canonicum Divionenfem.
Quoniam in ea fententia perftas,
ut velis præcipua quædamex iisquæ
a me inventa & animadverfa funt in
duobus pofterioribus meæ in Annales
Eccleftafticos Criticæ tomis, ex-
cerpta paucifque contra&a in publi-
cam lucem produci ; tuæ morem gérant
voluntati y eoque alacrius, quod
afleris multos do&os viros tibi pro-
felfos efle idipfum fepercupere, nec
non & typographo qui Criticen edi-
turus eft , pergratum futurum , ut
ex hoc fpecimine appareat emolu-
mentum quod ex ilia refpublica lit-
teraria perceptura eft . Faciam hoc
quidem admodum ftriftim > ita ta-
Monfieur.
Puifque vous perfifiez dans votre
premier fentiment que je dois publier
fommairement quelques unes des principales
decouvertes & remarques y que
f a i faites dans les deux derniers Tomes
de ma Critique fu r les Annales
Ecclefiajliquesy je vous obéis d 9 autant
plus volontiers que vous m9 affurez*
que plufieurs fçavans vous ont témoigné
le fouhaiter a in fi, & que le L ib ra ire,
qui en fera V édition y fera bien aife y
qu* on connoijfe par cet échantillon f u tilité
que le Public en pourra recevoir.
Je le fa is néanmoins fort Juccintement y '
croyant que ceci fu ffira pour pouvoir
pénétrer dans ce que la brièveté d ’ une
L et-
D I S S E R T A T I O I I L 117
Lettre ne me permet pas de déduire men ut fatis id futurum arbitrer 9
plus au long. quo quifque , quæ epiftolaris brevitas
fufius perfequi non patitur , per
fe poftit cognolcere.
Je commence par ly année de la mort Initium ducarn ex anno emortuali
de Saint Martin E vêque de Tours y S. Martini Turonenfis epifeopi, qui
qui donne la gefne aux efprits depuis jam per integrum & ultra fæculum
plus d9 un fiecle. Je fusperfuadè d ra- ingénia torquet eruditorum. Hujus.
voir trouve la refolution de cette d if- ego difficultatis folvendas viam inve-
fi culte y des que je myapperçus qu9 il nifle mihimet perfuafi) ex quo pri-
n9 y a jamais eu parmi les anciens" mumanimadvertiapud an-tiquosduas
que deux opinions touchant cette epo- tantum de hac epocha obtinuifle (clique
y V une que Grégoire de Tours a tentias j alteram y quam Gregorius
tirée d y une vie de ce Saint y qui con- Turoiienfis hauftt ex quadam hujus
tenoit diverfes" fables parmi plufieurs San&iVita*) quæ plurima quidem ha-
bonnes chofes, dont Grégoire de Tours beret veritati confentanea y quorum
fa it mention y fô felon la quelle S t. fubinde meminit Gregorius-} nonnul-
Martin mourut V an. cccxcv ï ï . i Vau- lis tameninfperfa fabulis , juxt^ quam
tre que le même Grégoire a prife de S. Martinus anno cccixxxxvri. obie-
Sulpice Severe intime ami de S t. M ar- rit: alteram) quam idem Gregorius
tin y felon le quel ce S t. P réla t ejl mutuatus eft ex Sulpicio Severo Mar-
mort Van. cccc. M ais Sulpice ne s9 eft tini amicilfimO) juxta quem-Sanftus
pas expliqué ajfez clairementy & G re- hic epilcopus deceftit anno cccc. Sed
goire de Tours a fu iv i en cette occa- nec Sulpicius latis- aperte locutus eft )
fion tantôt la premiere opinion y & tan- ôc Gregorius TuronenltS: modo hanc r
tôt la fécondé y comme je démontre qu9 modo illam fecutus eft. in propolita
il a fa it en plufieurs autres .. Cet em- quîeftione féntentiam ^ quod & alibi.
barras a été caufe que les uns ont faepius ah eo fa£tum oftendo. Hinc
embrafse le premier’ fentiment y que les faftum ) ut alii priorem.) alii pofte-
autres fe font attachez au fécond y & riorem amplexi ftntepocham y déni-
qu9 enfin les troifiêmes ont pris de rou- que ut aliï rurftis alias inftiterint
tes differentes y mis cette mort ou vias , obitumque Mai tini adffxerint
en V an. cccxcv. comme a fa it Scali- vel anno cccxcv. y ut Scaliger \ vel
ger , ou en V an. cccxcv h t ., comme cccxcviit. y ut Henfchemus * ; vel ^
Henfchenius y ou en Van. cccci. comme ccccr. ) ut Âbbas Anthelmius in ea
M. VAbbé Antelmy dans l'a D iffer- quam nuper edidit Diflertatione ; yet
tation qu9il a publiée depuis peu y ou poftremo anno cccci r . , ut Baronius
en Van. ccccii. comme Baronius & aliique nonnullî. Verumfimetallum
quelques autres . Mais feparant lepu r a feoria expurgemus, fabulafque fe*
de l9 impur y & les fables de la veri— cernamus a veritate ) in Gregorio
té ) on trouve dans Grégoire de Tours^ idem deprehendemus quod Sulpi*
ce que Sulpice y qui ne peut pas avoir cius > qui in hoc minime errare po*
Sulpicii Severi Tom. L F £ 2^ tuit ,
( 1 ) N o s fupra' jäm oßendimus G^regorio
T u r . nullam aliani V itam D .M a r t in i cognitam
fu ifle praiter eam quam feripfexae Su lp ic iu s
n o fte r .
( 2 ) U trum Henfchenius a lic u b i M a r t in i
mortem anno c cc lx x x x -v i w . ad fixe rit y lgno-
ro j hoc fc lo eum ubi- e x inftltuto de-hac qua:-
ftione a g i t f nimirum- iii Gommentario p *» "
v iö V i t ® S . S ig eb e r ti1 ad' d ie t» T. F eb ru a rii Jp.
V I I . & feq . pro anno c c c lx x x x v i i'- n io rd i-
rus pugnare )• idque in te r cetera Hoc argumento.
confirmare n i t i t u r , nimirum S. Ämbro fium-,
quem poft M a r tiu um ob iifle vu lt , decefliïfe
anno c c c lx x x x v iu * vid e eumdem initio- tom»-
i . a p r ii. ubi a g it de anno Ä m b ro fii1 enlor-
t n a l i .