epifcopi crebra cxpofitiones , & mper Severus noßer in Dialoge , cut Gallo
tiomen impofuit . (jf ut Graces mminent , & primum extremumque eonjun-
gam , Irenaus ( I Apollinarius . En integrum Hieronymi locum . Quid
itaque clarius ? quid evidentius ? Severus cum Tertulliano, Laflantio, Irenreo
& Apollinario connumeratur, quos & hoc& aliis in locisHieronymus utpote
Millenariorum antefignanos traducit. Verum ego ( quod tarnen ablqvie ullo
tanti viri contemtu diftum accipi volo ) ejus hac in re teftimonio non ftatim ac-
quiefcendum dico, cum poflit unufquifijue luifmet oculis Severi Dialogum
infpicere. quod cum ego fcepius fecerim, numquam tarnen nec volam, ut
■ ajunt, nec veftigium ejus fententias in eo deprehendi . Qutefb , benevoli
le&ores, a vobis quoque iterum Sulpicii verba infpiciantur , attentius pen-
fitentur, accuratius excutiantur .- nihil prorlus de Chrifti regno in terris
mille annos duraturo, omnia circa Antichrifti proximum adventum ejuf-
que tyrannidem verfantur. Hieronymus autem quid in Tertulliano ce-
terifque culpat , quos eo loco nominat ? nempe quod aflererent , Chri-
ftum in fine fteculi renovaturum Judaicas ceremonias, reftauraturum tern-
plum & urbem Hierofolymam , & Sanftis beatitudinem omnium corpo-
rearum deliciarum copia affluentem prteftiturum - ita hoc loco Hieronymus
, ita fexcentis pane aliis in locis , ubicumque Millenarios carpit.
nnum aut alterum magis infignem hie appönam. ln libro De Viris Illuft.
cap. 18. quod elide Papin: Hie (Papias) dicitur mille annorum Judaicam
ed id ijf: iw iipw n r; quem fequuti funt Irenaus , iS Apollinarius , & ceteri, qui
pofl re f trrellionem ajunt in came cum Sanclis Dominum regnaturum . Tertul-
Harms quoque in libro D e Spe Fid elium , & Viclorinus Pi'tabionenfis, u L a -
liantius bac opinione ducuntur . En eofdem quos fupra enumerates vidimus,
uno Severn excepto , qui longe poll huric librum fuos vulgavit
Dialogos: en paucis verbis Millenariorum dogmata explicata, quas tarnen
clarius elucent ex Prasfatione lib. i ST. in Ifiiiam. Quam jt junta littcram ( loquitur
de Apocalypfi Joannis } accipimus , judaizandum eft ; f i fp irilu a liter,
ut feripta efi , dijferimus , mul'torum veterum videbimur opiniombus contraire p
Latinorum, Tertulliani, ViHorini, L a F antii ; Gracorum , ut ceteros prater*
mitt am , Irenai tantttm Lugdunenfis epifcopi faciam mentionem ; adverfum
quem (legerem, adverfum quos) v ir eloquentijjimus Dionyjius A le x a n d ria ecclefia-
pentifex elegantem feribit ( leg.fT-f/f ) librum, irridens mitle annorum fabuldm &
auream atquegemmatam in terris Jerufalem , inßaürationemtempli, Boßiarum fan*
guinem, otium fa b b a ti, circumcifionisinjuriam, nuptias, partu s, liberorumedu*
cat ion cm , epularum delicias, iS c unci arum gentium JervituteSy rurfufque bella ,
exercitus atque trtumpbos , fuperatorum neces- , mortemque centenarii peccato-
r is . cui duobus voluminibus refpondit Apollinarius ; quern non folum [ita fe lla
homines, fe d & noflrorum , in hac parte dumtaxat , plurima fequitur. multitude
■ ut prafaga mente yam cemaim, quantorum in me rabies concitanda f i t , &c-
Habemus hoc loco , prater eorumdem leriptorum enirmerationem , re-
cenfionem infuper per quam exääiffimam eorum quas a Millenariis, juxta
D. Hieronymi mentem, de Chrifti regno tradebantur'. conferamus iterum
verba Severi cum hifce Hieronymi verbis ; nulla ilium arte, nulla
machina in earn fententiam pertrahemus.
5. Non itaque , ut nunc faltem funt , Severi Dialog! Chiliafmum fa-
piunt. id adeo verum eft , ut ipfe Tillemontius hoc aperte fateatur, eum-
que fecutus, ut puto, Bailletus in nota quadam marginali ad vitam Sulpicii
die xxix. Januarii . Neque tarnen , hoc conceflb , fatis cautum til
nonomini
Sulpicii & Martini .■ reftat enim adhuc inconcuflum, alterum qui-
dem docuifle, alterum litteris confignalTe earn fententiam : quod nullo pa-
öo eft; a me concedendum. Tillemontius itaque, ubi agit de Millenariis ,
& in Severi Vita, ut dicebam, obfervat , Hieronymum eum quidem er-
rorem in Dialogis deprefiendiflè , qui nunc amplius in eis non exftet ,
propterea quod is locus propter quem male audiebat auftor, a librariis
facile omiflus fuerit, itidem ut & locus de Antichrifto a nobis fupra allâtes
defideratur in quamplurimis MSS. Quod fane verilfimum eft ; nam &
Gifelinus ex plurimis unum invenit ceteris antiquiorem , ex quo eum
locum exferipfit ( citât tarnen duos alios qui eumdem habebant ) aberat
quoque ab tribus quos ego vidi, Brixienfi , Patavino & Bivilaquio ; abeft
ab editione Aldi & L a zü , ut alias omittam. Conjeftura autem Tillemon-
tii fatis bona videtur primo afpeftu , & vero fimillima ; præcipue fi cum
eodem ftatuamus , ea quæ de mille annorum regno feripferat Severus, adnexa
fuifle iis. quæ de Antichrifto habemus . verum re attentius expenfa ,
nullius momenti, immo falfa omnino dignofeitur. Nam fi quis librarius
id omne quod ejus offenderet pias aures, expungere a Severe voluiffet,
fficuti in recentioribus codicibus videmus, totum omnino locum, & eum
in quo de Antichrifto , & ilium ubi ex mente Tillemontii de Chrifti ter—
reno regno lermo erat, prorlus defiderari ) ita & in antiquioribus faftum
oportuit . quifquis enim bene aftum judicalfet cum illis Dialogis , fi ab
eisMillennii errorem, licet a Hieronymo aperte notatum , fuftuliflet ; non
debuerat in eifdem reliuquere proxime cohærentem de jam orto Antichrifto
& inftanti fæculi fine fententiam, quæ jam turn ex fpatio intermedio
temporis manifefte fe fe falfam prodebat. Verum ut clarius unicuiqueap-
pareat , in Sulpicii codicibus nihil prorfus defiderari , nec alia habuiffe
Hieronymi ævo quam quæ noftro ; fatis fuerit obfervalfe, ea omnia quæ
tribuere folet Hieronymus Chrifti regno ex Millenariorum placitis , ea ,
inquam, omnia Sulpicium aptare Antichrifti tyrannidi ex D. Martini fen-
tentia. Quænam.porro ilia funt? urbem Hierufalem reparandam, fedem-
que regni futuram: reædificandum templum : circumcifionis neceffitatem
omnibus imponendam , & fimilia..quid itaque magis contrarium, quid
inter fe fe magis oppofitum ? quomodo ergo Sulpicius Millenarius , qui
tarn contrariaMillenariis feribit ? aut quomodo Millenarius Martinus,
qui tarn oppofita fentit ? quonamve paclo feu Martinus, feu Severus fibi
ipfe conftitiffet, fi quæ prius Antichrifti impietati tribuerat, aptaflet alio
loco ipfi Chrifto?
6. Verum quandoquidem, utarbitror, Sulpicius in Dialogis ab Anpath
erroris fufpicione vindicates, per fe jam fatis eft, priufquam ad alia atque
aliunde petita argumenta tranfeamus, inquirendum modo eft, quomodo
excufandus fit D. Hieronymus ,jqui earn fententiam Severo tribuere videtur,,
cui hic aperte contradicat. Dicam ego ingenue quod mihi in tarn
difficili quæftione & Hieronymi nomini magis decorum & vero fimilius
opinari fubit: alii rem omnem accuratius perpenderint. Hieronymus itaque
potuit haud immerito Severum eo loco notare -, quamquam cum Millenariis
non fentiret , ea tantum de cauffa , quia .feripferat , Urbem Hie-
rofolymorum, & Templum ejfe reparandum . Quot enim in locis eam fententiam
non perftringit, & contrariant ftabilire.non conatur ? ftatim in Prolögo
ejufdem lib. Xi. in Ezech. D iu mihi erit multumque dubitandum , utrum
a d fpirituale templum debeam mitten manus , an aperte ignorantiam confi