que fignificare voluiffet : notam faltem aliquant appûfuiflèt, ex qua effet
arguendi locus tempus illud fupremum Martino fuiffe in hac mor-
tali peregrinatione : nam horum alterutrum omnipo neceffarium erat .
quod cum minime ab eo lit faftum , nemo1, opinor, in pofterum in lau-
datis Severi verbis annum mortis S. Martini deprehendet , ficuti ad
hanc diem praster laudatos fcriptores nemo deprefaenderat ex tot perfpi-
caciffimis fcriptoribus, qui in hac quæftione fnmma cum diligentia &
ftudio verfati funt. quin potius, ut paullo ante dicebam, fi verum foret
anno ccclxxxxvn. Martinum mortem obiifse , idemque annus his Severi
verbis defignaretur ; ratio ipfa & narrationis feries Severum , feu
mavis , Galium impuliffet , ut eadem opera notaret annum ilium Martino
emortualem fuiffe : idque & hanc ob cauffam , ut rei quæ ab eo
narrabatur , fidem conciliaret & majus adiiceret pondus . quæ enim
prope vitas finem a viris maxime ob fapientiam & auftoritatem gra-
vifiimis difta feruntur in vulgus , certiflima reputantur & qua-
fi oracula quædam divino affiante munine prolata præcipuo in honore
habentur . Tantum itaque abeft , ut foriptorum horum opinationi ad-
quiefcam, ut pro contraria potius fententia & contra ipforum hypothe-
fim turn locum interpreter.
13. Tertium argumentum ( qualecumque demum fit , non omittam,
quia ab aliis jam indicatum * ) Severus fuppeditat , dum in Hiftoria
Sacra perhonorificam S. Martini mentionem faciens , de .ejus morte o-
nrnino filet . nempe cum Severus Hiftoriam fuam ad annum ufque cccc.
ineuntem tontexuerit , id narrare non debuit quod eodem anno defi-
nente coiitigit , fortafle non prætermiffurus , fi triennio ante obiiffet
Martinus . & tamen ubi dé èo verba facit in illo opere , iis verbis uti-
tur quibus non amplius in vivis fuiffe haud obfcure fignificat : font ait-
tem hæc: Aufus etiam mijer efl ( de Ithacio loquitur) ea tempeflate Martino
epijcopo y viro plane apoflolis confer endo , - pal am objeSlare barefis in-
famiam . quæ verba Sigonius transpofita cenfuit , atque ita collocanda -•
Martino epifcopo ea tempeftate viro &c: Nimirtim ita locutus eft , quod
eos libelios poft annum quadringentefimum nondum abfolverit aut vulga-
verit, ut foo-loco declarabimus.
14. Quartum argumentum nobis foppeditant Paullini Nolani verba
«X epiftola quadam fcripta, ut volunt , anno ccclxxxxvn J 1. exeunte.
fumt autem hæc * : Caujfari infirmitatei» magis quam pigritiam vel exce-
ptionem pcrfonarum <( num legendum acceptionem perfonarum ? ) qui pojfis,
nefcio y cum intra annum eadem opera ad nos potueris pervenire & recurre-
re y qua Callicanas peregrinationes tot annis fréquentas , é f itératif fxpe intra
unam aftatem ex'curfibus Turonos ($ remotiora vifitas . non invitfeo :
pradico magis devotionem tuam in Domino, quam ( lege meo periculo quern) in
fervis fuis admiraris & honoras . jufle fat ear & merito Martinum frequen-
tari ; fed dico , in jufle perniciofeque Felicem ab eadem qui ilium honore t, pro-
miffis inanibus ludi . . . . qua fide fperas Chrifli gratiam in honore Martini
y eadem ’Cbrifli offenfam time in offenfione Felicis . hæc Paullinus .
Qui Gregorii Turonenfis calculo adhærent , has Severi crebras Turonos
itiones & diutinas peregrinationes ad Martini fepulcrum fufceptas
d n -
>. Eucherius iiiBélgii aVxxipittuVn n. 47. 1. Ep. xrlx, mini. 4. pig. 96. edit. Vcron.
interpretabuntiir .• qUOd (ut verum fatear ) prima fronte fuâdere
videtur comparatio quæ inftituitur Martinum inter & Fehcem . Hoc
tarnen nihil reapfe eft , ipfo P- Le-Brumo judice g & ta
Vita S Paullini ■ * : qui Tillemontius tamen alibi poft Martini mor-
1 rem has Severi a PauUino memoratas peregrinationes fidenter collocat.
Ouisquis tamen Paullini verba penitius introfptciat , comperiet ab eo
S Sever“ morem ut quotannis proficifceretur Turonos ad hono
randum Martinum, non quafi nuper fofeeptum, fed a multo jam tempore
ufiirpatum j non itaque intelligenda font de Martino jam mor-
U "d quern, fi anno ccclxxxxvn. obiiffet , anno tantummodo in-
fequenti ccclxxxxvn 1. fe conferre potuiffet , & eo qiu turn excurre-
bat ccclxxxxix. : fi modo Paullinus de hujus anni peregrinatione re-
foire aliquid potuit . reftat igitur ut Martinus adhuc eo tempore vt-
veret, cum eaPfcribebat Paullinus . Adde eumdem Paullmum m epiftola
quæ fequitur ad Viftricium, data eodem tempore quo fope" 0^./ “ a;
bere: Meminijfe enim credo dignans , qu,a fanßdatem tuam ohm Venn*
apud beat urn Patrem Martinum videnm , cut te Dominus in relate tm-
pari parem fecit . quæ verba fi diligentius perpendantur , ^ u c n vivis
fuiffe turn Martinum apertiffime declarant . quo pofito , non difficile
eft divinare quænam f.ht ill» peregrinationes , quibus non folum T u ronos
, fed <8 remotiora vifitabat Severus : nam aliunde conftat eu
cum Martino iter aliquando feciffe , ad quod fortafle alludit heic Paullinus.
Præterea non eft quod credamus ftatim poft Martini niortem
publicos H honores ne in fua quidem ecclefia exhibitos, qui ad ea ulque
tempora fobs martyribus præftari fokban t ; maxlme ncum ftll“ lla% y " a ‘
■ H i alioqui poft mortem ceffare folet, juxta illud Ovidu ■ P f “ «*
in vivis livo r, pofl. fata quiefeit ; Tunc fuus ex merito quemque tuetur bonos,
complûtes tamen adhuc, præcipue ex epifeopis & clencis, obtreftatores vir-
tutum foarum haberet: de quo fiepe queritur Severus. & ut demus Mar-
tinnm fidelium culm fuiffe jam turn honoraturo , id potiffimum fieri debuit
anniverfaria die obitus ejus récurrente , quæ non in æftatis tempus
incidebat , quo Severum Turonos proficifci folitum ex Paullino vidimus ,
fed in extremum fere autumnum . Quid porro fiepius intra unam »fta-
tem illuc proficifcebatur Severus? denique cur de hifce peregrmationibus
poft Martini mortem ad ejus fepulcrum a Severo fufceptis nulla in Dia-
loois mentio ? nulla de cultuilli exhibito a fidelibus, aut de die fefto in ejus
honorem inftituto inibi commemoratio ? Narrat quidem Gregorius l uro-
nenfis Briccium Martini foccefforem ædificaffe bafilkam parvulam Luper
corpus Martini : fed hoc poft nonmillos annos faftum fuiffe yeriliinil-
limumeft . interim Martinus in commuai chriftianorum coemeterioiub dio
JaCi5C Verum enimvero ut clarius appareat necSeverum poft Martini mor.
.tem Turonos profeffum ad colendum Martinum, nec ullum, publicum
faltem, honorem primo illo tempore ipfi exhibitum ; ob oculos proponam
quæ fuerit Turonenfis ecclefiæ tunc temporis facies, qui rerum ttatus ,
* quailï.
Tillem. in PaulHni Nolani Vita pag. 90.
Il répondit a S. Sulpice . . . qu* il alloit mef-
nie plufieurs fois 1* année à Tours pour vin-
ter S. Martin vivant, on mort : car on n’ta
Sulpicii Severi Tom. I .
fanroit juger par ce qu’ il en dit.
a. Tiilem.Vita Martini Tom.X.pag.344.«
Vita Severi Tom. X I I. pag. Soi.
3. Dial. 1 1 . cap. m i l .