4So IN SULPICIÜM S E V E R u M
•ham exprèffis verbis ad JulianiCæfarîs tempora id fa&um refert. cognita
aurem & perfpeâa effe potuit Martino Hilarii yirtus turn ex iis qua; anno
C C C LV . cum ceteris Galliæ epifcopis catholicis egerat adverfus Saturni-
rmm , turn ex conftantia qua iilo eodem anno C C C L V I. inBeterrenfi fvn-
odo fe fe Arianis hxredcis pro catholica religione objecerat: & Martinus
fortaffe eo tempore in Cæfaris comitatu fuit, aut non procul inde aberat •
nam inter Scholares alas militabat.. Quod autem anftoritatem obiiciunt, qua
pollebat jam ab anno C C C LV . ; quid mirum Hilarium quo primum ordi-
natus fuit anno , aut non multo poft » earn fibi apud reliquos epifcopos
conciliaffe, qui & nobilitate .& fcientia eloquentiaque multo anteaconfpi-
cuus , caque erat morum innocentia & fanâitate , ut , fuperftitem licet
uxorem haberet & ex ea filiam , ad epifcopatus apicem repente eveftus
fuerit ? itaque ea auftoritate , pietate & fcientia vir , auditis quæ nuper
Mediolani in catholicæ fidei perniciem per fummum nefas gefta erant,
ftatim de commiffo ïibi grege , immo de totaEcdefia follicituS in graffan-
tes lupos proftlivit , & Gallias ab ilia pelle tueri pro viribus conatus eft ,
çeterifque fratribus feu coepifcopis fuis concilii congregandi feque com-
muni confenfu ab Arianorum ducibus fegregandi auftor fuit. Non erat
itaque cur fummi Alii yiri db h'îec duo tantum initium epifcopatus Hilarii
longe ante annum C C C LV . revocarent:: .licet enim , num eo anno aut
proxime fuperiore epifcopus prodierit, plane non conftet > non leves ta-
men fuadent rationes in iHud circiter tempus quadrare . nam ut obfer-
vavit Baronius * , cum Hilarii nulla prorfus mentio habita fuerit in eon-
cilio Arelatenfi, quod habiturn fuit anno C C C L 1II. faddo ego neque
in Mediqlanenfi anno C C C LV . ) Hilarium poft illud conventiculum &
nonmulto ante hoc.fuiffe creatum epifcopum opinari jure poffumus. Obiter
hoc loco obfervo Bucherium ex Chronico Hieronymiano armimentum
fumfiffe, ut ftatueret Hilarium huic concilio Arelatenfi interfuiffe. Hier-
onymi verba , quæ ad annum C C C LV I . referuntur , hæc funt.- Hilarius
epif-opus P iila v en fis, faclione Saturnins Arelatenfis epifcopi reliquorumque qui
cum to erant Arianorum ante triennium in Pbrygiam pulfus , libres de noflra religione
compofuit . Sed hi mendum in his verbis fubeft (a im in Catalovo di-
ferteait, d e [ynodo Biterrenfi in Phrygiam relegatum ) falfus eft profe&oliier-
onymus : itaque minime audiendus. Nobis de his .verbis alias fupra fer-
jno fuit ; nam in iis yidere nobis vifi fiumus ipfum exiftimafte iibrum De
fynodis , quem primum in exfilio feripfit & vulgavit , poll exaftuin in ex-
filio triennjum fuilfe ab eo compofitum : nimirum quod ilia ex eodem li-
bro verba , toto jam triennio , male interpretatus fit.
■ 25. Ut in viam revertamur, addimus ex eodemBaronio , primum quod
Hilarius adverfus Arianos aufpicatus eft facinus, elfe libellum Conftantio
Imperatori exhibitum anno C C CLV . ; de quo multis fupra a nobis eft aftum :
fecundum, conllantiamqua inBeterrenfi fynodo reftitit Arianis: quæ duo
fane effecerunt, ut merito Severus dixerit, ejus jam turn in D ei rebus fpe-
ftatam 43 cognitam fidem babitam fuiffe . Præterea ipfe Hilarius in libro
D e fyn o d is, feripto , ut diximus, anno C C C LV I I I . , de fe affirmât hæe
maxime ammadvertenda & quæ quæftionem hanc prorfus dirimunt : Régénérât
us pridem & in epifeopatu aliquantifper manens, fidem Nicanam numquam
nifi exfulaturus a u d iv i. E x quibus verbis elicio , breve admodum fpatium
ab
i Al annum kj. n. L X V .
D I S &’ E R T A T I O IV.
ab epifeopatu ejufdem ad exfiüum interceffilfe . neque enim ulli, puto , per-
fuadebit Coutantius, hoc loco aliquantifper a d quïnque aut fex annos exten-
dere teque liccre , ac ïntra annum concludere .. Cum. itaque Hilarius de le ra-
teatur aliquantifper epilcopum fuilfe , cum in exfilium aftus fuit: ,, idque
vel iplo tacente indicent quæ fequnntur ( neque enim vir ceteroqui erudi-
tus nifi plane novitius epiieopus, ïgnorare potuilTet quæ in Nicæna ple-
naria fvnodo afta fuerant , & catholicæ fidei profeffionem ab ea_fidelibus
commendatam non callere : de qua in Arelatenfi & Mediolanenfi fynodô
ment'îo certe fieri debuit ) ex his omnibus id demum emergit, non debe-
re ab hoc anno retroagï Martini adventum ad Hilarium: non modo epilcopum
, fed Ipeftatæ jam fidei & conftantiæ epifcopum - male proinde
turn ecclefiafticx hiftorîæ confuluilfe , turn peffime de Severo: meritr di-
cendi lunt, qui, in fpeciem a gravioribus mendis fàrtum teflumpræffan-
di ejus teftimonium , eum erraffe in hac epocha confignanda contendunt,
quæ fummum lumen Hilarii hiftoriæ impertitur, quaque fèmeî impugna-
ta, vacillât tota Martini hiftoria. Maneat itaque impofterum integra lua
Severo fides, caveamufque aliorum periculo , ne , dum lucem impertiri la-
cris antiquitatis monumentis nobis fumimus j denfioribus ea. tenebris obvol-
vamus.
%6. Verum ut in inftîtuto itinere pergamus ; lêquîtur Severus narrare
ut Hilarius ad fe receptum Martinum diaconum ordinäre nequicquam conatus
fit , répugnante hujus fumma animi modeftia. Præciariffimum hoc
eft Martini teftimonium , in utramvis id. accipias partem , feu qnod ab
Hilario dignus fit habitus eo præclarilïimo munere ,, feu quod indignum
illo ipfe fe°reputaverit. Sed & hoc non minimum pondus addit iis de qui-
bus fupra dilputavimus .v nam omnino oportet ut non vicennis , féd ea
ætate jam tum fuerit Martinus qua diaconesordinari iis. temporibus lolerent ;
quæ fis qui a pueritia clero mancipabantur , præfticuta. erat trigefimus annus
: fed natu major certe convenit: ut fuerit Martinus, qui de mihte repente
prodiret diaconus . Nec. omittendum quodidem Severus addit ,. Martinum
qui confiantiffime diaconatum reculaverat, ab Hilario data opera
exorciftam fuilfe creatum : quam illo ordînationem nr defpexifle tamq-uam
h ami!!orem videretur , non- repudiavtt.. quod fa flu m ita. interpretatur " f bo-
*1 malfinus. * : Quod autem quemdam-locmninjuiiisauguratur ineo Severus fu tj-
h ', quod exorcijfa creatusfit Martinus-, id coper,tinere-arbitrer, quod ufitat um
elf et, fit qui v iri accedereni mentis & pietate quadam fingulari fpeftabiles , ut
ill is , omijfis inferiarikus gradibus , accelerataordinatione■ fiatim diaconatus conferT
r,eiur\ quod tarnen prohibait poftea Siricius epiß. 9.. & I0'..
27. Nonmulto poft quam Hilarium adierat,, Martinus in patriam pofèaus:
eft. in ea aliquamdiu verfàtus ,. fbrtalle annoCCCLVIL nondiim: eypluto
ab ejnlcopis: Ariana lue infeäis: Jquod malum totum. otbem> fed pr^ipue
Illyricum invaferat b inde eieffus,.. duauad Hilarium,. a qpamulitis fuerat
adfirilîusprecibus&'iacrimisutrediret: „revertiturj.&dum'ItaUamperagrat.uy,,
comperit Hilarium ex Galliis pulfùlh in exfilium.. itaque Mediolànï refti-
t it , ibique tamdiu manfit., donee hinerurfus; ab Auxentioepilcopo Ariano
exturbatus,. in infulam tandem Gallinariam „ quafi in. tutilfimum portiym
fefe. recepit,. ibique delimit, donee de reditu Hilarii comperit.. Videndum.
itaque quo anno, contigerit hie Hilarii reditu* t neque enim in eo confen-
« Veto« &- nova: E'ccl.. Difcipl.. Pari- I. ljitidr. cap. î!;. m «-
Su lpicii Seven Tom.. !.. I i • 2.