41 Stadsgezicht met molens,
ca. 1880
Doek, 60,5 x 50 cm.
Linksonder J. Maris
Museum Jan Cunen, Oss
Inv.nr. JC 0283
HERKOMST
Veiling Amsterdam (Roos) 24 mei 1898, lotnr. 54;
Aankoop 1963.
LITERATUUR
Jacobs 1992, cat.nr. 98.
[...] wat Jacob Maris gaf, was het molenmonument,
gesteund door er om heen
gegroeide huizen, gesteund door de hooge
witte wolkgevaarten, die een krachtige
noordwestenwind in de lucht opstapelt —
wolken, die men sedert Jacob Maris-
wolken’ noemt — die door haar prachtige
monumentaal samenstel tot een grootsche
lichtverdeeling aanleiding geven en in haar
luchtperspectief een mooi tegenwicht vormen
voor den hoogen opstand van een
molen, een kerk, dat wil zeggen, meedoen
in de compositie.1 De molen op het
Stadsgezicht met molens moet echter
concurreren met het schip dat Maris
pontificaal, iets links van het midden,
in de voorgrond heeft geplaatst. Van
het schip gaat de blik automatisch via
de kromme weg langs de molen richting
stad, met in de verte een wit
reflecterend gebouw, wellicht een
kerk, wat een sterke dieptewerking
oplevert. De verf is in krachtige penseelstreken
en dik, maar niet overal
gelijkmatig, aangebracht. Het heldere
karakter van het stadsgezicht komt
door de sterk oplichtende wolkenlucht,
die alweer lijkt te gaan betrekken,
en de blauwe accenten in de
overwegend groen-bruine onderste
helft van het schilderij.
S K
i Marius 1903, p. 248.
Scheveningen -
Stormachtig weer,
ca. 1880-'85
Anton Mauve (1838-1888) en Jacob
Maris van de Haagse School schilders
het best was vertegenwoordigd.3
W L
Doek, 43,8 x 30,2 cm.
Linksonder J. Maris
The National Gallery of Scotland, Edinburgh
Inv.nr. NG 1050
HERKOMST
Collectie H.A. Laird, Londen; Legaat, 1911.
LITERATUUR
Anoniem 1957, p.163; Lloyd Williams 1997,
p. 221.
1 D. Farquharson, Cornish valley. Doek,
46,7 x 40,7 cm. The National Gallery o f
Scotland, inv.nr. 1063.
2 Thompson 1972, p. 82.
3 Van Israëls en Mauve bezat Laird respectievelijk
2 en 3 schilderijen, Voor de verzamelge-
schiedenis van de Haagse School, zie De Leeuw,
Sillevis & Dumas 1983, pp. 125-36.
‘Een storm’, beweerde hij, ‘maakt mij
even onrustig als het weer zelf. Ik kan
niet zien en niet denken’ . Voor en na
een onweer, kwam het moment, dat hem
vooral aansprak en dan zocht hij liefst het
Loosduinsche strand op, met de duinen
nog in primitieven toestand en nog weinig
door menschen bezocht, zo schreef
Maris’ biograaf Théophile de Bock.
Scheveningen — Stormachtig weer is een
van de vijf schilderijen van Jacob
Maris in de National Gallery o f
Scotland, waarvan er vier in 1911
zijn nagelaten door Hugh A. Laird
(zie ook cat.nr 48). Deze verzamelaar
legateerde in dat jaar ongeveer dertig
schilderijen van meesters van de
School van Barbizon en de Haagse
School en tevens een schilderij van
de Schotse equivalent van deze plein-
air schilders: David Farquharson
||i839/40'-i£>q7).’L
Laird behoorde tot die Schotse en
Engelse collectioneurs die al vanaf de
jaren ’70 van de negentiende eeuw
het werk van de Haagse School schilders
verzamelden.2 In Londen en
Glasgow waren verschillende kunsthandels
actief die zich hierin hadden
gespecialiseerd. Opmerkelijk is dat in
grote verzamelingen als die van James
Staats Forbes, John Reid, R.T.
Hamilton Bruce en H.A. Laird het
werk van Jozef Israëls (1824-1911),