19 De v angst van de dag,
1874
Doek, 45,5 x 104 cm.
Rechtsonder J Maris 1874
Caldic Collectie, Rotterdam
HERKOMST
Kunsthandel Goupil et Cie., Den Haag, mogelijk
nr. 9364; Collectie A. Stevenson, ca. 1878;
Collectie L. Pilkington; Kunsthandel E.J. van
Wisselingh & Co., Amsterdam, nr. S 8795;
Collectie G.J. Marsman.
LITERATUUR
Hall & G rossmann 1960, cat.nr. 174; Philipse-
Paalman e.a. 2000, pp. 34, 174.
Op sommige plaatsen is in De vangst
van de dag nog te zien hoe Maris
zocht, probeerde, schoof en wijzigde,
in zijn zoektocht naar een uitgebalanceerde
compositie. Zo zijn er
veranderingen en overgeschilderde
elementen te zien, bijvoorbeeld bij
de masten, het groepje vissersvrouwen
links en het donkere object in het
midden. Het werk straalt met de uiteindelijke
compositie een enorme
rust en een onmetelijke ruimte uit.
Met grote technische perfectie wist
de kunstenaar hier met verschillende
manieren van verfopbrenging een
meesterwerk te ‘boetseren’, dat qua
sfeer, toon en kleur vooruit blikt naar
De bomschuit (cat.nr. 28). Hier en daar
is de verf dik opgebracht en is er
gebruik gemaakt van een tempermes.
Ook hier wist Maris als geen ander
het licht in zijn voorstelling weer te
geven en de verschillen in materie
van de drie elementen, aarde, water
en lucht, te benadrukken. Als men
bedenkt dat de kunstenaar in 1874,
het jaar waarin het schilderij ontstond,
zich pas sinds enkele jaren uitgebreid
bezighield met het landschap, dwingt
het nog meer respect af.
MM
20 De ophaalbrug, 1875
Penseel in waterverf, 280 x 215 mm.
Rechtsonder J Maris 1875
Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum, Amsterdam
Inv.nr. RP-T-1978-12
HERKOMST
Kunsthandel Goupil et Cie., Den Haag;
Kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co.,
Amsterdam; Collectie C.D. Reich Jr., Amsterdam;
Legaat A.E. Reich-Hohwü, Amsterdam, 1933.
LITERATUUR
De Bock 1902-'03, p. 119; De Leeuw, Sillevis &
Dumas 1983, cat.nr. 53.
Het motief van De ophaalbrug lijkt
te zijn ingegeven door het bekende
schilderij van Matthijs Maris, het uit
1871 daterende Souvenir d’Amsterdam,
dat in Parijs werd geschilderd op
basis van een stereofoto van Pieter
Oosterhuis.1 Het is niet bekend in
hoeverre de door Jacob in beeld
gebrachte ophaalbrug op topografische
observatie berust. De compositie van
de aquarel komt nauw overeen met
die van het ongedateerde schilderij in
de National Gallery te Londen
(cat.nr. 21), dat slechts weinig groter
is; welke van de twee als eerste
ontstond valt moeilijk te zeggen.
In de geschilderde versie heeft Maris
de monumentaliteit van de simpele
ophaalbrug nog benadrukt door de
lichtcontrasten aan te zetten en het
verticale aspect van de compositie te
versterken.
C v T
1 Matthijs Maris (1839-1917), Souvenir
d’Amsterdam, 1871. Doek, 46,5 x 35 cm.
Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. SK-A-2704;
zie Heijbroek 1975.