Ut fit, erit-, quam te non habuiffe, minor,
A ut efles forinola minus, peterere modelle.
Auc^aces, fàcie cogimur effe tua.
Tu facis hoc , oculique tui; quibus ignea cedunt
Sidera ; qui flampias .eaufa foere mea;.
Hoc flavi faciunt crines, & eburnea cervix;
Quoque precor veniant in fpea colla manus l
Et decor, & ypltßs fine rufticftate pudentes:
Et, f e t id i quales vix rear effe, pedes.
Cetera fi poffem laudare, beatior effem :
Nec dubito, totum quin fibi par fit opus,
Hac ego compulfus, non eft mirabile, ferma,
Si pignus yolui vocis habere tua;.
Denique , duin captam tu te cogare fateri,
Infidiis effo capta puella meis.
Invidiam patiar : paffo fua pràemia dentur.
Cur fuus a tanto crimine frudus abeft ?
Hefionen Telamon, Briieida cepit Achilles:
Utraque yidorem vida fecuta vitum.
Quaplibet accufes, & fis irata licebit ;
Irata liceat dum mihi pìoffe fruì:
Iidem, qui facimus, faéjam tenuabitnus iram:
Copia placandi fit modo- parva tui.
Ante tuos flentem liceat confiftere vultus :
Et liceat lacrimis addere verba fuis.
Utque folent. famuli, cum verbera fxvÀ verentur,
Tendere fubmiffas ad tua crqra manus.
Ignoras tua jura. voca. cur arguor abfens i
Jamdudum domina; more venire jube.
Ipfa meos feindas licet imperiofa capillos,
Oraque fint digitis livida fada tuis ;
Omnia perpetiar: tantum fortaffe timebo ,
Corpore kedatur ne manus ifta meo.
Sed neque. compedibus, nec me compefce catenis :
Servabor firmo vindus amore tui,
Cum bene fe quantumque volet fatiaverit ira ;
Ipfa tibi dices, Quam patienter amati
Ipfa tibi dices, ubi videris omnia feFre ;
Tarn bene qui fervit, ferviat ifte mihi,
Nunc reus infelix àbfens agor: & mea, cum fit
Optima, non ullo caufa, tuente perit,
Hoc quoque, quod jus eft, fit fcriptum injuria noftruiji
Quod de me fojo nempe queraris, habes.
Non meruit falli mecum quoque Delia. fi non
Vis mihi promiffum reddere, redde Dea;.
Adfu.it $ & vidit, cum tu decepta rubebas:
Et vocem memori condidit aure tuam.
Omina re careant. nihil eft violentius illa,
Cum Tua, quod nolim , numina Ia;fa videt.
Teftis erit Caiydonis aper. nani feimus, ut ilio
Sit magi? in natum fieva reperta parens,
Teftis & Ada;on, quondam ferà creditus illis,
Ipfe dedit leto cum quibus ante feras.
Quoque fuperba parens, jfaxo per corpus oborto,
Nunc quoque Mygdonia flebili? adftat hurno.
Hei mihi, Cydippe! timeo tibi dicere verum ;
Ne videar cauta falfa monere mea:
Dicendum tarnen ßü: hoc eft (mihi crede) quod?egra
Ipio nubendi tempore fa;pe jaces |
Conluiit ipfa tibi, neu fis perjura iaborat:
Et Talvam falva te cupit effe fide.
Inde fit, ut, quofjes exiftere perfida tentas,
Peccatum toties corrigat illa tuum.
Parce movere feros aiiimofa; yirginis arcus •
•Mitis adhuc fieri, fi patiare, poteft .
Parce, precor, teneros corrumpere febribus artus*
Servetur facies ifta fruenda mihi.
: Serventur vultus ad noftra incendia nati :
! Quique fubeft niveo lætus in ore rubor.
Hoftibus & , fi quis, ne fias noftra, répugnât,
Sic fit, ut invalida te folet effe mihi.
Torqueor ex æquo,vel te nubente vel ægra:
Dicere nec poffum , quid minus ipfe velim.
Maceror interdum, quod fim tibi caufa dolendi:
Teque mea lædi calliditate puto.
In caput hæc noftrum dominæ perjuria quæfo
Eveniant : pcena tuta fit ilia niea .
Ne tamen ignorem, quid agas ; ad limina crebro
Anxius hue illuc diftimulanter eo.
Subfequor ancillam furtim famulumve, requirens
Profuerint fomni quid tibi, quidve cibi.
Me miferum! quod non mediçorum juffa miniftro.
Et fmgoque manus, infideoque toro.
Et rurfus miferum! quod, me proçul inde remoto,
Que ni minime vellem, forfitan alter adeft.
Ille manus iftas & fingit, & aflidet ægræ,
Invifus Superis, cum Superifque mihi.
' Dumque fuo tentât falientem pollice venam,
Candida per caufam brachia fæpe tenet :
Conrreélatque fi nus} & forfitan ofcula jungit •
Officio merces plenior ifta fuo eft.
Quis tibi pernaifit noftras præcidere meffes?
Ad fepem alterius quis tibi fecit iter?
Ifte finus meus eft : mea turpiter ofcula fumis.
A mihi promiffo corpore tolle manus.
Improbe, toile manus. quam tangis,noftra futura eftii
Poftmodo fi facias iftud, adulter eris.
Elige de vacuis, quam non fibi vindicet alter.
Si nefeis, dominum res habet ifta fuum.
Nec mihi credideris : recitetur formula paéti •
Neu falfam dicas effe; face ipia legat.
Alterius-thalamo, tibi nos, tibi dicimus, exi.
Quid fàcis hic ? exi. non vaçat ifte torus.
Nam quod habes & tu humani verba altera pa&i;
Non erit idcircö par tua caufa meæ.
Hæc' mihi fe pepigit: pater hanc tibi, primus ab ilia:
Sed propior certe, quam pater, ipfa fibi eft.
Promifit pater hanc : hæc adjuravit amanti.
Ifte homines, hæc eft teftificata Deam.
Hie metuit mendax, timet hæc perjura vocari.
Num dubites; hie fit major, an file metus?
Denique, ut amborum conferre pericula poflis,
Reipice ad event us: hæc cubat ; ille valet.
Nos quoque diftimili eertamina mente fubimus.
Nec fpes par nobis, nee timor æquus adeft.
Tu petis ex tuto : gràvior mihi morte repulfa eft :
Idque ego -jam » quoci tu forfan amabis, amo,
Si tibi juftitiæj fi re6li cura fuiffet ;
Csdere qebuèras ignibus ipfe meis .
Nunc quoniam ferus hie pro caufa pugnat iniqua j
Ad quid, Cydippe, littera noftra redit?
Hie facit ut jaceas , & fis fufpefta Dianæ. .
Hune tu, fi fapias, limen adire veres.
Hoc façiente fubis tarn fæva pericula vitæ .
Atque utjnam pro te, qui movet ilia, cadat!
Quern fi reppuleris, nec, quern . Dea damnat, amaris i
Et rn continuo, certe ego falvus ero.
Sifte metum, virgo: ftabili potiere falute.
Faç modo polliciti confçia templa colas. >
Nec bove maftato cæleftia numina gaudent;
Sed, quæ præftanda eft & fine tefte? fide.
Ut valeant aliæ, ferrum patiantur & ignes:
Fert
1
J Fert aliis triftem fuccus amarus opem.
N il opus eft iftis; tantum perjuria v i t a :
Wk Teque fimul ferva, meque, ! datamque fidem .
wrseteritie veniam dabit ignorantia c u lp s :
F E x c id e r in t animo fesdera led a tu o .
l i m o n i t a es modo voce mea, modo cafibus ift is ;
■ Quos, quoties tentas fallere, ferre foies.
jqis quoque v ita tis , in partu nempe rogabis,
H Ut tibi luciferas offerat ilia manus *
Audiet; & , repetens qua; fint audita , requiret
B lp fa , tibi de quo conjuge partus eat.
Promittes votum; fcit te promittere falfo.
■ J urabis: fcit te fallere poffe Deos .
Non agitur de m e : cura majore laboro •
H Anxia funt v i t s pedora noftra tua;.
Cur modo te dubiam pavidi flevere parentes,
I Ignaros culpa; quOs facis effe tuse?
Et cur ignorent ? matri licet omnia narres.
■ Nil tua, Cydippe, fada ruboris habent.
Iprdine fac referas, ut fis mihi cognita primum,
B Sacra pharetrata; dum facis ipfa Dez .
|jt, te confpeda , fubito ( fi forte notafti )
BReftiterim fixis in tua membra genis:
Ut, te dum nimium miror, (nota certa furoris)
BDeciderint humero pallia lapfa meo.
Poftmodo nefcio qua veniffe volubile malum ,
■ Verba féren? dödis infidiofa notis.
Quod quia fit ledum fanda praffente Diana,
BEfi*e tuam virtdam numine tefte fidem.
Ne tamen ignoret, qute fit fententia fcripto;
■ Leda tibi quondam nunc quoque verba refer.
Nube, precor, dicet, cui te bona numina jungunt:
H Quem fore jurafti'., fit gener ille mihi.
Quifquis is eft, placeat; quoniam placet ante Dian£e*
■ Talis erit mater; fi modo mater erit.
fed tamen inquirat, qui fim qualifque, jube to Í
■ Inveniet vobis confuluiffe Deam*
Infula -Coryciis quondam Celebérrima Nymphis
■ Cingitur jEgso nomine Cea rnäri«
Illa mihi patria eft. nec, fi genetofa probaris
■ Nomina, defpedis arguor ortus avis *
Sunt & opes nobis: funt & finé crimine mores i
B Amplius utque nihil, me tibi jungit anior.
Appeteres talem vel non jurata maritum:'
B Jurata; vel non talis habendus erat*
mixc tibi me in fomnis jáCulatrix fcribere Phoebe,
I H$c tibi me vigilans fcribere juftit Amor *
E quibus alterius mihi jam noctlere fagittse:
■ Alterius noceant ne tibi tela, cavé.
¡funda falus noftra e ft: miferere meique tuique.
B Quid diibitas unam ferre duobus opem?
Qiiod fi contigerit, Cum jam data figna fonabunt,
B Tindaque votivo faftguiñe Delos erit;
Aurea ponetut mali felicis imago,
j Caufaque verficulis fcripta duobus erit *
Pffigie pomi teftatut AcontiuS hujUS,
B Quae fuerint in eo fcripta, füiffe rata.
JLongior infirmum ne laffet epiftola corpus,
II Claufaque confueto fit fibi fine, vale. ’
E P I S T O L A XXL
C Y Ö 1 Í f i A c o ñ t i ó .
1
jfjErtimui, fcriptumque tuum fine murmure legt:
J uraret ne quos infcia lingua Deos •
E t, puto, captaffes iterum: nifi, ut ipfe fateris,
Promiffam fcires me fatis effe fehiel.
Nec ledura fui: fed, fi tibi dura fuiffem,
Auda foret (xvx forfitan ira Dex.
Omnia cum faciani, cum dem pia thura Dianae;
Ilia tamen jufta plus tibi parte favet.
Utque cupis credi, memori te vindicat ira.
Talis in Hippolyto vix fuit ilia füo.
At melius virgo mviffet virginis annis ; •
Quos vereor paucos ne velit effe mihi.
Languor enim caufis non apparentibus hieret :
Adjuvor i& nulla feffa meaentis ope.
Quam tibi nunc gracilem vix ha;c refcribere, qüamque
Pallida vix cubito membra levare putas ?
Hue timor accedit, ne quis nifi cörifciä nutrix
Colloquii nobis fentiat effe vices.
Ante fores fedet ha»c: quid agamqüe rogantibus intus,
Ut poftim tuto fcribere, Dormit'/’’ait.
Mox ubi fecreti longi caufa optiriia fomnus
Credibilis tarda definit effe mora,
Jamque venire vider quos non admittere durum eft;
Excreat, & fida dat mihi figna nota:
Sicut eram, properans verba imperfeda relinquo:
Et tegitur trepido littera cauta finu.
Inde meos digitos iterum repetita fätigat.
Quantus fit nobis, afpicis ipfe, labor .
Qua peream, fi dignüs eras, ut Vera loquamur:
Sea melior jufto, quamque mereris, ego.
Ergo te propter toties inceita falutis
Commentis pcetiaS dotpie dedique tuis ?
Hiec nobis forms te laudatore fuperbs
Contingit merces? & placuiffe nocet?
Si tibi deformis, quod mallem, vifa fuiffem;
Culpatum nulla corpus egeret ope.
Nunc laudata gemo: nunc me eertamine veftro
Proditis ; & proprio vulneror ipfa bono.
Dum neque tu cedis, heC fe putat ille fecundum ;
Tu votis obftaS illius, ille tuis*
Ipfa, velut navis, jador; quam certus in altum
Propellit Boreas, aeftus & unda refert.
Cumque dies caris öptata parefttibus inftat,
Immodicus pariter corporis ardor ineft:
Et mihi conjugii tempus crudelis ad ipfum
Perfephone noftras pulfat acerba fores .
Jam puaet: & timeo, quamvis mihi confcia non fim,
OfFenfos videar ne mefuiffe Deos.
Accidere hoc aliquis cafu contendit: & alter
Acceptum Superis hunc negat effe virum.
Neve nihil credas .* in te quoque dicere famam,
Fada veneficiis pars putat ifta tuis.
Caufa latet: mala noftra patent. vos pace movetis
Afpera fubmota prslia: pledor ego.
Dicam nunc, folitoque tibi me decipe more:
I' Quid facies odio, fic ubi amore noces?
Si laidis, quod amas, hoftem fapienter amabis.
Me, precor, ut ferves, perdere velle velis.
Aut tibi jam nulla eft fpefats cura puella;,
Quam ferus indigna tabe perire finis:
Aut Dea fi fruftra pro me tibi fsva rogatur,
Quid mihi te jadas ? gratia nulta tua eft •
Elige quid fingas. non vis placare Dianam ;
Immemor es noftri: non potes; ilia tui eft.
Vel numquam mallem, vel non mihi tempore in illo
Effet in flEgsis cognita Delos aquis.
Tunc mea difficili deduda eft squore navis;
Et fuit ad cceptas hora finiftra vias.